Σαν Σήμερα 27 Φεβρουαρίου1953: Υπογράφεται στο Λονδίνο με την συμμετοχή και της Ελλάδας, η συμφωνία για τη διαγραφή του γερμανικού χρέους.
Η Ελλάδα εμμένει στη διεκδίκηση επανορθώσεων
Στις 8 Αυγούστου 1953 υπεγράφη η Συμφωνία του Λονδίνου για τα Γερμανικά Εξωτερικά Χρέη (London Agreement on German External Debts), που προέβλεπε «κούρεμα» κατά 60% και αποπληρωμή τους με μάρκα σε 30 χρόνια.
Στις 27 Φεβρουαρίου 1953 οι πιστωτές της Γερμανίας με πρωτοβουλία των ΗΠΑ συγκεντρώθηκαν στο Λονδίνο για να διευθετήσουν το χρέος της Γερμανίας και συγκεκριμένα αυτό της Δυτικής Γερμανίας.
Στις 27 Φεβρουαρίου1953 υπεγράφη η Συμφωνία του Λονδίνου, η οποία καθόριζε τον τρόπο και τους όρους με τους οποίους η ηττημένη στον ΄Β Παγκόσμιο Πόλεμο Γερμανία θα αποπλήρωνε τις αποζημιώσεις που της είχαν επιδικαστεί από τους νικητές.
Ουσιαστικά, επρόκειτο για συμφωνία με την οποία απάλλασσε τη Γερμανία από την καταβολή των πολεμικών αποζημιώσεων, μέχρι την οριστική επίλυση του γερμανικού ζητήματος. Το ζήτημα όμως ήταν ότι τουλάχιστον 70 χώρες περίμεναν αποζημιώσεις από τους Γερμανούς τους οποίους είχαν «δανείσει» (το λεγόμενο κατοχικό δάνειο). Έτσι, με τη συμφωνία του Λονδίνου όχι μόνο δεν έδωσαν τις αποζημιώσεις, αλλά διέγραψαν το 60% του χρέους τους, ενώ για το υπόλοιπο, φρόντισαν ώστε να γίνει ρύθμιση για μακροπρόθεσμη αναδιάρθρωση του (επιμηκύνθηκε στα 30 χρόνια).
Το Γερμανικό θαύμα με τη βοήθεια της Ευρώπης
Για τη Γερμανία το 1953 ήταν χρονιά σταθμός για την επόμενη
ημέρα της. Και αυτό διότι το αποκαλούμενο «γερμανικό θαύμα», που ακολούθησε τις
επόμενες δεκαετίες της ανάπτυξης, δεν οφείλεται μόνο από την
εργατικότητα του γερμανικού λαού και τη βοήθεια των Αμερικάνων, αλλά
-όπως συμφωνούν και Γερμανοί ιστορικοί- η πορεία της χώρας δεν θα ήταν η ίδια
εάν το χρέος δεν είχε διαγραφεί….
Το γερμανικό χρέος
(προπολεμικό και μεταπολεμικό) ανερχόταν σε 32 δισεκατομμύρια μάρκα, χωρίς
να υπολογίζονται οι πολεμικές επανορθώσεις και αποζημιώσεις. Στους πιστωτές
περιλαμβάνονταν χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Γαλλία, η Μεγάλη
Βρετανία, το Ιράν, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελβετία, η Γιουγκοσλαβία, η Νότιος
Αφρική και η Ελλάδα. Η Ρωσία και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης δεν
συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις.
Οι διαπραγματεύσεις κράτησαν περίπου έξι μήνες και στις 8
Αυγούστου 1953 υπεγράφη η Συμφωνία του Λονδίνου για τα Γερμανικά
Εξωτερικά Χρέη (London Agreement on German External Debts), που προέβλεπε
«κούρεμα» κατά 60% και αποπληρωμή τους με μάρκα σε 30 χρόνια. Ένας σημαντικός
όρος της συμφωνίας ήταν ότι αποπληρωμή θα γινόταν εφόσον η Δυτική
Γερμανία είχε εμπορικό πλεόνασμα και η εξυπηρέτηση του χρέους δεν θα
ξεπερνούσε το 3% των εσόδων της από το εξαγωγικό εμπόριο. Από ελληνικής
πλευράς, τη συμφωνία υπέγραψε ο πρεσβευτής μας στο Λονδίνο, Λέων Β. Μελάς, και
κυρώθηκε από τη Βουλή με το νόμο 3480/56 (ΦΕΚ 6/7.1.1956).
Γερμανικά πολεμικά αεροσκάφη στον αττικό ουρανόΌλα άρχισαν τον Οκτώβριο του 1950. Η ανησυχία των δυτικών
συμμάχων (ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία) για την ισχυροποίηση της Σοβιετικής Ένωσης
εντεινόταν όλο και περισσότερο, καθώς έβλεπαν τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης
να προσδένονται στο σοβιετικό άρμα η μία μετά την άλλη. Έτσι, άρχισαν να
εξετάζουν την περίπτωση επανισχυροποίησης της Γερμανίας, η οποία θα έπαιζε τον
ρόλο τού αναχώματος σε περίπτωση που ο Στάλιν αποφάσιζε να εξαπλωθεί
δυτικότερα.
Ποια ήταν η "κατάλληλη διευθέτηση του
γερμανικού χρέους"; Το κούρεμά του "με την ψιλή"!
Πρώτο βήμα ήταν η συγκρότηση μιας τριμερούς
επιτροπής (με την συμμετοχή και της Γερμανίας, ως παρατηρητή), η οποία θα
καθόριζε το ακριβές ύψος του γερμανικού χρέους.
Τον Ιούνιο του 1951, η
επιτροπή ολοκλήρωσε το έργο της, προσδιορίζοντας το προπολεμικό χρέος τής
Γερμανίας σε 22,6 δισ. μάρκα και το μεταπολεμικό σε 16,2 δισ., ήτοι συνολικά
38,8 δισ. μάρκα. Αυτά τα τεράστια ποσά σαφώς και δεν μπορούσαν να αποπληρωθούν
και, μάλιστα, με τους τόκους να τρέχουν. Οπότε, έπρεπε να διευθετηθούν.
Η διευθέτηση του εν λόγω χρέους έγινε το 1953 στο
Λονδίνο, κατά την σύσκεψη η οποία κατέληξε στην συμφωνία τής 27ης
Φεβρουαρίου.
Πλην των τεσσάρων
προαναφερθεισών χωρών, στην σύσκεψη συμμετείχαν και το Βέλγιο, ο Καναδάς, η
Κεϋλάνη, η Δανία, η Ελλάδα, το Ιράν, η Ιρλανδία, η Ιταλία, το
Λιχτενστάιν, το Λουξεμβούργο, η Νορβηγία, το Πακιστάν, η Ισπανία, η Σουηδία, η
Ελβετία, Νότια Αφρική και η Γιουγκοσλαβία.
Κατά την σύσκεψη, "οι
τρεις χώρες δηλώνουν πεπεισμένες ότι η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση
συμμερίζεται την θέση τους και η αποκατάσταση της γερμανικής πίστωσης υπόκειται
σε κατάλληλη διευθέτηση του γερμανικού χρέους, η οποία εξασφαλίζει σε όλους
τους συμμετέχοντες μια δίκαιη διαπραγμάτευση, λαμβάνοντας υπόψη τα οικονομικά
προβλήματα της Γερμανίας".
Όλη συμφωνία έγινε υπό το πρίσμα πως η Γερμανία θα έπρεπε να
αποπληρώνει τα χρέη της δίχως να κάνει παραχωρήσεις στο επίπεδο ανάπτυξης και
βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού της. Δηλαδή, η συνθήκη
εξασφάλιζε ότι η Γερμανία θα ξεπλήρωνε τα χρέη της δίχως να φτωχαίνει.
Οι σημαντικότεροι όροι της συμφωνίας είναι οι
εξής:
(α) Οι πληρωμές των χρεών θα
γίνονταν είτε σε σκληρό νόμισμα είτε σε γερμανικό μάρκο, κατ' επιλογή του
οφειλέτη. Αυτό σημαίνει ότι ένα μεγάλο κομμάτι τού χρέους θα μπορούσε να
πληρωθεί με φρεσκοτυπωμένο από την γερμανική κεντρική τράπεζα χρήμα. Στην
πράξη, η Γερμανία πλήρωσε σχεδόν το σύνολο της οφειλής της με μάρκα.
(β) Οι πιστώτριες χώρες συμφώνησαν
να μειώσουν τις εξαγωγές τους προς την Γερμανία, ενισχύοντας παράλληλα τις
γερμανικές βιομηχανίες ώστε να παράγουν τα αντίστοιχα προϊόντα. Με τον τρόπο
αυτό, οι πιστωτές αποδέχτηκαν την κατά 66% μείωση των εξαγωγών τους προς την
Γερμανία, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην μετατροπή τού εμπορικού ισοζυγίου της
χώρας από αρνητικό σε θετικό.
(γ) Για να βοηθήσουν περισσότερο
την ανάπτυξή της, οι πιστώτριες χώρες έδωσαν στην Γερμανία την δυνατότητα να
παράγει προϊόντα όχι μόνο για την ικανοποίηση των εγχώριων αναγκών της αλλά και
για εξαγωγή. Ουσιαστικά, δηλαδή, της παραχώρησαν ένα κομμάτι από την δική τους
διεθνή πίττα.
(δ) Επί πλέον, οι πιστώτριες χώρες
δεσμεύτηκαν ότι δεν θα είναι ιδιαίτερα αυστηρές σχετικά με την συνέπεια των
Γερμανών στις πληρωμές τους: "Η ικανότητα της Γερμανίας να
πληρώσει τις δημόσιες και ιδιωτικές οφειλές της, δεν σημαίνει μόνο την
ικανότητα να πραγματοποιεί τακτικές πληρωμές σε γερμανικά μάρκα χωρίς
πληθωριστικές συνέπειες, αλλά επίσης ότι η οικονομία της χώρας μπορεί να
ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, με βάση το τρέχον ισοζύγιο πληρωμών της. Ο
υπολογισμός τής ικανότητας αποπληρωμής τής Γερμανίας απαιτεί να αντιμετωπιστούν
μερικά προβλήματα όπως (α) η μελλοντική παραγωγική ικανότητα της Γερμανίας,
ιδίως όσον αφορά την παραγωγική ικανότητα των εξαγωγών της, καθώς και η
ικανότητα υποκατάστασης των εισαγωγών, (β) η δυνατότητα της πώλησης των γερμανικών
προϊόντων στο εξωτερικό, (γ) οι μελλοντικές πιθανές εμπορικές συνθήκες και (δ)
τα οικονομικά μέτρα που θα απαιτηθούν για την διασφάλιση πλεονάσματος από τις
εξαγωγές". Δηλαδή, ούτε λίγο ούτε πολύ, οι πιστωτές αποδέχτηκαν ότι ο
οφειλέτης τους θα μπορεί να πληρώνει όποτε ευκολύνεται και αν τον βολεύει!
(ε) Εξαιρετικά ενδιαφέρων είναι και
ο όρος ο οποίος ορίζει ποια δικαστήρια θα είναι αρμόδια για να επιλύσουν τυχόν
διαφωνίες που ενδεχομένως ανακύψουν στο μέλλον: "Σε περίπτωση
διαφορών με τους πιστωτές, σε γενικές γραμμές, αρμόδια θα είναι τα γερμανικά
δικαστήρια. Ρητά αναφέρεται ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα γερμανικά
δικαστήρια μπορούν να αρνηθούν την εκτέλεση απόφασης ενός αλλοδαπού δικαστηρίου
ή αρχής διαιτησίας, ιδίως όταν η εκτέλεση της απόφασης αντιτίθεται προς τη
δημόσια τάξη"
(στ) Ρυθμίζονται τα επιτόκια για
τις γερμανικές οφειλές που είχαν δημιουργηθεί πριν τον πόλεμο, σε επίπεδα από
0% μέχρι το πολύ 5,5%.
Όπως προκύπτει από το τελικό κείμενο, κατά την συμφωνία δεν
συνυπολογίστηκαν οι δωρεάν ενισχύσεις που χορήγησαν μετά τον πόλεμο στην
Γερμανία οι ΗΠΑ (1,17 δισ. δολάρια από το σχέδιο Μάρσαλ και η USAID (200 εκατ.
δολάρια).
Η Ελλάδα εμμένει στη διεκδίκηση επανορθώσεων
Το Ψήφισμα της Βουλής των Ελλήνων «για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών» Αθήνα, 17 Απριλίου 2019
Ψηφίσθηκε από την Ολομέλεια του Κοινοβουλίου η πρόταση του Προέδρου της Βουλής «για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών»
"Ψηφίσθηκε απόψε από την Ολομέλεια του Κοινοβουλίου, με ευρύτατη πλειοψηφία, η πρόταση του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων κ. Νικολάου Βούτση «για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών», σύμφωνα με το άρθρο 51 παρ. 4 του Κανονισμού της Βουλής, μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης επί της Εκθέσεως της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη Διεκδίκηση των Γερμανικών Οφειλών, σύμφωνα με το άρθρο 45 παρ. 2 του Κανονισμού της Βουλής.
Η Βουλή των Ελλήνων, όπως έχει δηλώσει ο κ. Βούτσης, θα κινητοποιηθεί ώστε να ενημερωθούν όλα τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια σχετικά με την απόφαση για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών από την Ελληνική Πολιτεία.
Η απόφαση που ψηφίσθηκε έχει ως εξής:
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Σύμφωνα με την από 16 Απριλίου 2019 απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής, με την οποία έγινε δεκτή με ευρεία πλειοψηφία η πρόταση του Προέδρου της Βουλής, σύμφωνα με το άρθρο 51 παρ. 4 του Κανονισμού της Βουλής (Μέρος Κοινοβουλευτικό).
Η ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Λαμβάνοντας υπόψη ότι:
Με τις από 27 Φεβρουαρίου 2014, 10 Μαρτίου 2015 και 18 Νοεμβρίου 2015 ομόφωνες αποφάσεις της, κατά την ΙΕ΄, την ΙΣΤ΄ και την ΙΖ΄ Βουλευτική Περίοδο αντίστοιχα, συστάθηκε Διακομματική Κοινοβουλευτική Επιτροπή για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών. Η Διακομματική Επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη της τα Πορίσματα - Εκθέσεις του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (Μάρτιος 2013, Δεκέμβριος 2014), του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ιανουάριος 2014), καθώς και άλλων αρμόδιων κρατικών φορέων (Υπουργείο Πολιτισμού, Τράπεζα της Ελλάδος), υπέβαλε Πόρισμα - Έκθεση, όπου καταγράφονται και οι επιμέρους γνώμες των εκπροσώπων των κομμάτων που συμμετείχαν σε αυτήν.
Έχοντας περαιτέρω υπόψη ότι:
- το ζήτημα των οφειλών προς την Ελλάδα από τον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο παραμένει ανοικτό, ως απαράγραπτο χρέος που αναζητά επίμονα την ηθική, ιστορική και νομική του δικαίωση,
- οι αξιώσεις του Ελληνικού Κράτους και οι οφειλές από τον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο παραμένουν εκκρεμείς και ενεργές στο σύνολό τους,
- το Ελληνικό Κράτος ουδέποτε και καθ’ οιονδήποτε τρόπο αποποιήθηκε των αξιώσεών του,
- δεν τίθεται και δεν δύναται να τεθεί κανένα ζήτημα παραγραφής των αξιώσεων του Ελληνικού Κράτους,
Καλεί την Ελληνική Κυβέρνηση
Να προβεί σε όλες τις ενδεδειγμένες, ιδίως τις διπλωματικές και νομικές, ενέργειες για τη διεκδίκηση των οφειλών και την πλήρη ικανοποίηση όλων των αξιώσεων του Ελληνικού Κράτους από τον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η παρούσα απόφαση κοινοποιείται και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας".
Διεκδικήσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων
Το συνολικό ύψος των διεκδικήσεων, που πλέον θα έχουν και την τυπική
επικύρωση ενός ψηφίσματος της Βουλής φαντάζει δυσθεώρητο.
Καταρχάς έχουμε τις διεκδικήσεις αποζημιώσεων για τον… Α΄ Παγκόσμιο
Πόλεμο που παρότι προσδιορίστηκαν δεν καταβλήθηκαν ποτέ εν συνόλω. Αυτές
ανέρχονται σε 9.189.270.837 ευρώ.
Όσον αφορά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο προσδιορισμός του ΓΛΚ στη
βάση της Συνδιάσκεψης των Παρισίων καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι καθαρές
απαιτήσεις της Ελλάδας από τη Γερμανία ανέρχονται στα 309.498.827.179,51
ευρώ. Σε αυτό τον προσδιορισμό δεν περιλαμβάνονται αρκετές από τις
απαιτήσεις της Ελλάδας από τη Γερμανία, όπως για παράδειγμα το κατοχικό δάνειο.
Το ΓΛΚ επιχείρησε και μία εναλλακτική προσέγγιση του προσδιορισμού των
απαιτήσεων δίνοντας έμφαση στη χρήση του αρχειακού υλικού, υπολογίζοντάς τις
στα 171.442.057.838 ευρώ.
Σε αυτό το ποσό προστίθεται η απαίτηση της Ελλάδας για το κατοχικό
δάνειο που ανέρχεται στα 10.344.859.092 ευρώ, η απαίτηση για αποθετικές
ζημίες που ανέρχεται στα 33.873.928.462 ευρώ κι η απαίτηση από μείωση
παραγόμενου προϊόντος που ανέρχεται στα 53.886.160.462 ευρώ. Σε αυτή την
περίπτωση η συνολική οφειλή ανέρχεται στα 269.547.005.854 ευρώ. Εδώ
μπορούν να προστεθούν οι απαιτήσεις από απώλεια ανθρωπίνων ζωών ή αναπηριών
μόνο από πολεμικές ενέργειες, οι οποίες υπολογίζονται συνολικά
σε 22.120.000.000 ευρώ χωρίς τους τόκους, ενώ εάν περιληφθούν όλα τα
θύματα της Κατοχής, δηλαδή και τους θανάτους από λιμό κι ασθένειες το ποσό
ανέρχεται στα 107.268.000.000 ευρώ.
Ο Γερμανικός τύπος, όπως η εφημερίδα του Μονάχου Süddeutsche
Zeitung σημειώνει: «Η Ελλάδα έχει επανειλλημμένα τονίσει
ότι το ζήτημα των αποζημιώσεων δεν έχει διευθετηθεί πλήρως. Με εξαίρεση ένα
ποσό 115 εκατομμυρίων μάρκων που συμφωνήθηκε το 1960 για συγκεκριμένες ομάδες
θυμάτων, η Ελλάδα δεν έχει λάβει καμία αποζημίωση.
Στη συνέχεια του άρθρου η εφημερίδα του Μονάχου σημειώνει ότι «μέχρι
το 1944 τα SS και η Βέρμαχτ είχαν διαπράξει πολλές θηριωδίες στην Ελλάδα. Τις
θεωρούσαν αντίποινα για επιθέσεις των ανταρτών. Δεκάδες χιλιάδες άμαχοι Έλληνες
έχασαν τη ζωή τους στον πόλεμο. Επιτροπή του Ελληνικού Κοινοβουλίου είχε
υπολογίσει το διεκδικούμενο ποσό για ζημίες που προκάλεσε η Γερμανία εν καιρώ
πολέμου σε τουλάχιστον 289 δισεκατομμύρια ευρώ, περιλαμβανομένου ενός
αναγκαστικού δανείου, το οποίο η Τράπεζα της Ελλάδος είχε υποχρεωθεί να
χορηγήσει στην Κεντρική Τράπεζα του Γερμανικού Ράιχ»
Τον Ιούνιο του 2019 η τότε
κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα είχε ζητήσει από το Βερολίνο
διαπραγματεύσεις για πολεμικές επανορθώσεις. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους η
Γερμανία απέρριψε το αίτημα.
Λίγους μήνες αργότερα τον
Ιανουάριο του 2020 η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη επανήλθε με διπλωματική
νότα, καθιστώντας σαφές ότι το ζήτημα δεν έχει κλείσει.
Για το Βερολίνο η υπόθεση των πολεμικών
επανορθώσεων έχει λήξει νομικά και πολιτικά με την Συνθήκη 2 συν 4 για την
γερμανική ενοποίηση του 1990. Στη συνθήκη αυτή, που είχαν
συνυπογράψει η Ομοσπονδιακή Γερμανία, η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας και οι
τέσσερις πρώην κατοχικές δυνάμεις (ΗΠΑ, Σοβιετική Ένωση, Γαλλία και Μ.Βρετανία)
δεν γίνεται πάντως ρητή αναφορά στο ζήτημα των αποζημιώσεων». Εκτός αυτού
πολλές χώρες που δέχθηκαν επίθεση από τη ναζιστική Γερμανία, όπως η Ελλάδα και
η Πολωνία, δεν συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις.
Πηγές:
web.archive.org/web/20160309091844/http://therealnews.com/media/trn_2013-06-01/1953%20London%20Debt%20Agreement%20on%20German%20external%20debts_Agreement%20signed%20by%20negotiators%20Feb%2027%20in%20London%20ratification%20by%20all%20respective%20govts%20to%20follow.pdf
Ρωγμή στην ενημέρωση
Δεν υπάρχουν σχόλια