Σαν Σήμερα (21 Φεβρουαρίου 1973): Η εξέγερση των φοιτητών στη Νομική Σχολή Αθηνών
Αφορμή ήταν νομοθετικό διάταγμα του καθεστώτος των Συνταγματαρχών,
σύμφωνα με το οποίο η Πολιτεία θα μπορούσε μονομερώς να ανακαλεί τις αναβολές
στράτευσης των φοιτητών που απείχαν από τα μαθήματά τους. Προφανής στόχος ήταν
να καμφθεί η δυναμική αντίσταση των φοιτητών, να σιγήσει το φοιτητικό κίνημα.
Γύρω από το κτήριο της Νομικής
συγκεντρώθηκε μεγάλος αριθμός πλήθους πολιτών, εκφράζοντας έτσι τη συμπαράστασή
του στον αγώνα των φοιτητών.
Αιτία της κατάληψης ήταν αυτό καθαυτό το
δικτατορικό καθεστώς
Το ιστορικό της εξέγερσης των φοιτητών στη Νομική
Σχολή Ανάρτηση από τη Βιβλιοθήκη της
Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ 21 Φεβρουαρίου 1973.
Κατάληψη της Νομικής
Η εξέγερση της Νομικής είναι από τις πρώτες άξιες λόγου φοιτητικές
αντιδράσεις κατά τη διάρκεια της δικτατορίας οι οποίες οδήγησαν στην εξέγερση
του Πολυτεχνείου και ξεκίνησαν στις αρχές του 1972, με τη συγκρότηση των
Φοιτητικών Επιτροπών Αγώνα (ΦΕΑ), που αμφισβητούσαν ανοιχτά τα διορισμένα από
τη χούντα διοικητικά συμβούλια των φοιτητικών συλλόγων.
Πρώτος προάγγελος όλων, και των μαζικών κινητοποιήσεων ήταν μία γενική
συνέλευση του Συλλόγου φοιτητών Νομικής που έγινε στις 21 Ιανουαρίου 1972 στο
Μεγάλο Αμφιθέατρο (αίθουσα Σβώλου).
Στις 21 Μαρτίου 1972
σαράντα δυο φοιτητές της νομικής υπέβαλαν αίτημα προς το Πρωτοδικείο Αθηνών με
αίτημα την αντικατάσταση της διορισμένης από τη χούντα διοίκησής του Συλλόγου
φοιτητών Νομικής «η θέμις») από την προσωρινή διοίκηση και την άμεση διεξαγωγή
εκλογών για ανάδειξη νέου ΔΣ βάσει των διατάξεων του Αστικού Κώδικα. Ένα
διάβημα με δυναμική, που συνάντησε πολλές αντιδράσεις καθώς σε λίγες μέρες
μαζεύτηκαν υπογραφές από πολλές σχολές.
Σε λίγο καιρό οι υπογράφοντες
(κοντά χίλιοι) συγκεντρώθηκαν στο Μεγάλο Αμφιθέατρο του Χημείου, προσφεύγοντας,
για να συζητήσουν την πορεία των δικών με τους δικηγόρους. Με τον τρόπο αυτό
δημιουργήθηκε μία σχεδιασμένη πράξη αντίστασης ένας δημόσιος χώρος αντίστασης
(χιλιάδες φοιτητές με ονοματεπώνυμο) κατά της δικτατορίας, δημιουργώντας νέες
πραγματικότητες. Από το Νοέμβριο του 1972, η δικτατορία, θέλοντας να θολώσει τα
νερά, προκήρυξε εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους, τις οποίες κέρδισαν οι
προσκείμενοι σε αυτή φοιτητές. Τα πολλά περιστατικά νοθείας που αναφέρθηκαν,
συνετέλεσαν στη δημιουργία ένας μαχητικού και ριζοσπαστικοποιημένου φοιτητικού
κινήματος.
Στις 21 Φεβρουαρίου 1973, 4.000 φοιτητές
καταλαμβάνουν το κτίριο της Νομικής Αθηνών στην οδό Σόλωνος.
Από την ταράτσα του κτηρίου καλούν το λαό της Αθήνας να συμπαρασταθεί
στον αγώνα τους για δημοκρατικές ελευθερίες και απαγγέλλουν τον όρκο: «Εμείς οι
φοιτηταί των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ορκιζόμαστε στ’ όνομα της
ελευθερίας να αγωνισθούμε μέχρι τέλους για την κατοχύρωση: α) των ακαδημαϊκών
ελευθεριών, β) του πανεπιστημιακού ασύλου, γ) της ανακλήσεως όλων των
καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων».
Οι πρυτανικές αρχές ανέχονται σιωπηρά την κατάληψη, χωρίς να ζητήσουν
την επέμβαση της αστυνομίας. Πολιτικοί, πνευματικοί άνθρωποι, ακόμη και
στρατηγοί εν αποστρατεία σπεύδουν να υπερασπιστούν τους φοιτητές.
Το βράδυ της επόμενης ημέρας (22 Φεβρουαρίου) άρχισε η αποχώρηση των
καταληψιών, με την κάλυψη χιλιάδων διαδηλωτών, που κατέκλυσαν τους δρόμους γύρω
από τη Νομική. Ωστόσο, υπήρξαν συγκρούσεις με την αστυνομία και παρακρατικούς,
με αποτέλεσμα τραυματισμούς και συλλήψεις διαδηλωτών.
Η λαϊκή κινητοποίηση εμψύχωσε
τους φοιτητές, που προχώρησαν και σε δεύτερη κατάληψη της Νομικής (20 Μαρτίου
1973). Αυτή τη φορά, οι πρυτανικές αρχές ζήτησαν την επέμβαση της αστυνομίας
και η κατάληψη τελείωσε με δεκάδες τραυματίες και συλλήψεις φοιτητών και
διαδηλωτών.
Πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί για την κατάληψη της Νομικής και τις κινητοποιήσεις των φοιτητών ενάντια στη διδακτορία και στα μέτρα περιορισμού των ελευθεριών και των δικαιωμάτων τους οι οποίες οδήγησαν σταδιακά στη μεγάλη εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973 και την πτώση της Χούντας.
Δύο μαρτυρίες φοιτητριών της εποχής εκείνης που
συμμετείχαν στην ιστορική κατάληψη, όπως τις συνέλεξε η Βιβλιοθήκη
της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ. Το Ε και το Α από τις πικέτες που
σχημάτιζαν τη λέξη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ στην ταράτσα της Νομικής Σχολής και τα λόγια του
καθηγητή της Νομικής Γ. Α. Μαγκάκη.
Το Ε της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
: Η κα Δέσποινα Τσιμπικούκη, – Κόγκου, φοιτήτρια της Νομικής, θυμάται ότι
μεταξύ των τραγουδιών που ακούγονταν στην ταράτσα δεσπόζουσα θέση είχε ένα
αυτοσχέδιο τραγούδι, στη μουσική του γιουπι γιαγια με στίχους για την
υποχρεωτική στράτευση των φοιτητών: “Γιατί πήρανε φαντάρους τα παιδιά, γιατί
πήρανε φαντάρους τα παιδιά, γιατί ήταν παλληκάρια, γιατί ήτανε λεβέντες και
φροντίζανε τα ακαδημαϊκά”
Το Α της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ: Η κ. Αναστασία (Νάσα) Σαραντοπούλου,
φοιτήτρια Φυσικομαθηματικού, αφηγείται: “Εμείς ήμασταν φοιτητές της
Φυσικομαθηματικής Σχολής και ξεκινήσαμε με τα θέματα των φοιτητικών εκλογών,
της ποιότητας των σημειώσεων και των σπουδών μας. Με την στράτευση των φοιτητών
(την διακοπή της αναβολής στράτευσης λόγω σπουδών) φάνηκε οτι δεν είχε νόημα να
αγωνιζόμαστε για ποιότητα σπουδών σε ένα περιβάλλον ,όπου έχει «καταργηθεί » η
ελευθερία-προυπόθεση για την ανάπτυξη και έκφραση της σκέψης ,της συνεργασίας,προυπόθεση
για την ανάπτυξη της επιστήμης και της εξέλιξης του ανθρώπου,της κοινωνίας.
Αυτές ήταν οι σκέψεις που συζητούσαμε (προσεκτικά ,γιατί δεν ήξερες αν δίπλα
σου ήταν κάποιος της «Ασφάλειας»…). Δεν ανήκαμε σε κάποια οργάνωση. Στο σπίτι ο
πατέρας μου είχε απολυθεί από την Τράπεζα ,στην οποία εργαζόταν… Με είχε
συγκλονίσει ο αποχαιρετισμός του καθηγητή Γ. Α. Μαγκάκη ,στο τελευταίο μάθημα
πριν να τον συλλάβουν “θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία”, το συζητούσαμε στο
σπίτι και στην παρέα μας. Έπρεπε στην πατρίδα μας να φέρουμε την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.
Αυτή η τόλμη του ποιητή μας οδήγησε στην «κατάληψη της Νομικής». Θυμάμαι
ότι ήμασταν πολύ σοβαροί, με σεβασμό ο ένας για τον άλλο, με την αγωνία να
μαθαίνουμε αν ο λαός της Αθήνας ενημερώνεται. Ζητούσαμε την συμπαράσταση του
κόσμου και ,όταν βλέπαμε από την ταράτσα να συγκεντρώνεται κόσμος στα γύρω από
την Νομική πεζοδρόμια μέχρι αργά το βράδυ , αυτό ήταν που μας έδινε δύναμη..
Θυμάμαι στο ισόγειο (από την είσοδο της Σόλωνος),στα σκαλάκια
αριστερά,καθόμασταν για λίγη ώρα κι ένας συνάδελφος μας έλεγε για τα καινούργια
τραγούδια του Μίκη και σιγοτραγουδούσαμε… Θυμάμαι ότι στην ταράτσα κάποια
στιγμή ένας φίλος φώναξε «παιδιά, πού είναι η Νάσα;»(φροντίζαμε να είμαστε
συγκεντρωμένοι και να συνεννοούμαστε για κάθε ενδεχόμενο) κι εγώ απάντησα «εδώ,
κρατάω το «Α» της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ(στο πανώ που είχαμε βάλει στα κάγκελα).
Θυμάμαι την Γενική Συνέλευση ,που έγινε για να αποφασίσουμε αν θα
«βγούμε» ή θα συνεχίσουμε την κατάληψη. Ήταν υποδειγματική, με σεβασμό στους
ομιλητές, με σεβασμό στην διαφορετική άποψη, με σεβασμό της γνώμης της
πλειοψηφίας και της σχετικής απόφασης. Θυμάμαι οτι βγήκαμε μέσα από το
Νεκροτομείο (σημερινό κτήριο Κωστή Παλαμά, υπήρχε επικοινωνία των κτιρίων) και
μας βοήθησαν κάποιοι γιατροί. Μας είχαν πεί να μην πάρουμε ταξί, μήπως είναι
της «Ασφάλειας» και όχι κανονικά ταξί.. Ένας φίλος την «πάτησε» και βρέθηκε
στην «Ασφάλεια»… Μετά από καιρό συνάντησα στην οδό Ακαδημίας ένα παιδί, που
είχαμε γνωρίσει μέσα στην Νομική και που προσέχαμε μήπως είναι της «Ασφάλειας»,
ένα παιδί ψηλό και γεροδεμένο, με την προφορά από το Αγρίνιο, σοβαρό και
συνεσταλμένο. Περπατούσε σέρνοντας τα πόδια του βαριά και ,όταν τον ρώτησα, μου
είπε για την «φάλαγγα», χωρίσαμε και είχε λυθεί η απορία της παρέας μου… Οταν
τα παιδιά μου ήταν μικρά και την ημέρα της επετείου έβαζα τα τραγούδια του Μίκη
που μας ενέπνεαν και μας έδιναν τον παλμό…, ρώτησαν “και συ, μαμά, τι έκανες;”
κι εγώ βρήκα και τους είπα την περίληψη «κρατούσα το «Α» της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ» στο
πανό, για να το βλέπουν όλοι. Το Α +Ε είναι ακόμα κολλητές φίλες”.
Οι φωτογραφίες είναι από το βιβλίο του Γ Α. Βερνίκου “ΟΤΑΝ ΘΕΛΑΜΕ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ ΑΝΤΙΔΙΚΤΑΤΟΡΙΚΟ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ”, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2003
Δείτε το ντοκυμαντέρ του Τάσου
Μπιρσίμ που προβλήθηκε από την ΕΡΤ το 1982 https://www.ert.gr/ert-arxeio/katalipsi-tis-nomikis-21-fevrouariou-1973
ΠΗΓΗ: Foititikanea.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια