Αλτσχάιμερ: Η ελπίδα που έρχεται από τον «Δημόκριτο»

 Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα της πολυετούς έρευνας ομάδας επιστημόνων του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»

Από αριστερά: Μηνάς Παπαδόπουλος, Μαρία Πελεκάνου, Βαρβάρα Μαυροειδή, Ιωάννης Πιρμεττής, Αντώνης Σεγκάνης, Μαρίνα Σαγνού.

 Της Ιωάννας Φωτιάδη

Την ελπίδα ότι στο μέλλον θα υπάρχουν θεραπευτικά μέσα για την ορθότερη αντιμετώπιση των ασθενειών του κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και οι κακοήθεις όγκοι στον εγκέφαλο, στέλνει ομάδα επιστημόνων του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».

Έπειτα από ερευνητικές προσπάθειες διάρκειας άνω των δεκαπέντε ετών, οι ερευνητές του Ινστιτούτου Βιοεπιστημών και Εφαρμογών, Μ. Πελεκάνου, Μ. Σαγνού και Β. Μαυροειδή, και του Ινστιτούτου Πυρηνικών και Ραδιολογικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Ενέργειας και Ασφάλειας, Μ. Παπαδόπουλος, Ι. Πιρμεττής, και Α. Σεγκάνης, κατέληξαν σε σειρά ενθαρρυντικών αποτελεσμάτων.

  «Στόχος μας ανέκαθεν ήταν η δημιουργία νέων διαγνωστικών φαρμάκων του τεχνητίου για διάγνωση σοβαρών ασθενειών», αναφέρει στην «Κ» η δρ Μαρία Πελεκάνου, ερευνήτρια στον Δημόκριτο από το 1993.

«Αναζητούσαμε την κατάλληλη χημική ουσία του τεχνητίου, που είναι το πλέον χρησιμοποιούμενο ραδιοϊσότοπο στην Πυρηνική Ιατρική, η οποία θα είχε υψηλή διαπερατότητα του αιματοεγκεφαλικού φραγμού», περιγράφει στην «Κ» ο δρ Μηνάς Παπαδόπουλος. Στην αναζήτηση αυτή χρησιμοποιήθηκε και το σταθερό μέταλλο ρήνιο που δίνει ίδιες χημικές ενώσεις.

Οσο αφορά τη νόσο Αλτσχάιμερ, τη νευροεκφυλιστική ασθένεια του κεντρικού νευρικού συστήματος, για την οποία έως σήμερα δεν έχει βρεθεί θεραπεία ούτε έχουν δοθεί επαρκείς απαντήσεις για τις γενεσιουργούς αιτίες της, οι Ελληνες ερευνητές έθεσαν διττό στόχο:

Αφενός να καταφέρει η νέα ένωση να εισέλθει στον εγκέφαλο, ώστε να προσφέρει μια ακριβή και έγκαιρη απεικόνιση της βλάβης, αφετέρου να συμβάλει με κάποιον τρόπο στη θεραπεία. Η χημική ένωση, την οποία δημιούργησε η ομάδα και χρησιμοποίησε σε εργαστηριακές δοκιμές σε πειραματόζωα, έδειξε ότι επιτυγχάνει τη διέλευση του αιματοεγκεφαλικού φραγμού, του φυσικού «εμποδίου» που δυσχεραίνει την είσοδο φαρμάκων στον εγκέφαλο. «Το πρώτο καλό νέο είναι ότι η νέα ένωση διαπερνά, σε ποσοστό 8%, τον εν λόγω φραγμό και φθάνει στις αμυλοειδείς πλάκες που χαρακτηρίζουν τη νόσο Αλτσχάιμερ», λέει ο δρ Παπαδόπουλος, «έτσι μπορούμε να έχουμε μια ρεαλιστική απεικόνιση του προβλήματος».

Ωστόσο, οι νέες χημικές ενώσεις έδειξαν ακόμα μεγαλύτερες δυνατότητες και για τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ. «Σε πειράματα με ποντίκια-μοντέλα για τη νόσο, βρέθηκε ότι υπάρχει μείωση των αμυλοειδών πλακών αλλά και των επιπέδων του β-αμυλοειδούς πεπτιδίου, που είναι το κύριο συστατικό των αμυλοειδών πλακών», εξηγεί η δρ Πελεκάνου. «Τα αποτελέσματα αυτά είναι εντυπωσιακά και εξαιρετικά σπάνια στο πεδίο της νόσου Αλτσχάιμερ».

Δημιούργησαν χημική ένωση που επιτυγχάνει τη διέλευση του αιματοεγκεφαλικού φραγμού, του φυσικού «εμποδίου» που δυσχεραίνει την είσοδο φαρμάκων στον εγκέφαλο.

Εγκεφαλικοί όγκοι

Η μεγάλη διαπερατότητα του αιματοεγκεφαλικού φραγμού δημιουργεί προοπτικές για εφαρμογή των νέων χημικών ενώσεων και σε εγκεφαλικούς όγκους. «Οι απεικονιστικές μέθοδοι για τη διάγνωση του καρκίνου είναι πλέον πολύ εξελιγμένες, εξ ου και έχουμε εστιάσει στην αξιοποίηση του φαρμάκου στη θεραπεία». Στο στόχαστρο της ομάδας έχει βρεθεί το γλοιοβλάστωμα, ένας συμπαγής πρωτοπαθής όγκος, ο οποίος αντιμετωπίζεται είτε χειρουργικά είτε με ελάχιστα χημειοθεραπευτικά σκευάσματα, αλλά και μεταστατικοί όγκοι που προκαλούνται, π.χ., από τον καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών. «Διαπιστώσαμε ότι οι ενώσεις σκοτώνουν σε μεγαλύτερο ποσοστό τα καρκινικά κύτταρα σε σύγκριση με τη χημειοθεραπεία», λέει στην «Κ» η δρ Πελεκάνου. Συγκεκριμένα, η δράση των νέων ενώσεων είναι 10 έως 50 φορές πιο ισχυρή στο γλοιοβλάστωμα και 20-400 φορές στους μεταστατικούς όγκους. «Παράλληλα, η δική μας μέθοδος επεμβαίνει σημαντικά στον κυτταρικό κύκλο και συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγής ελεύθερων ριζών», ιδιότητες ευεργετικές στην καταπολέμηση του καρκίνου.

Κατοχύρωση πατέντας

«Οι δοκιμές μας βρίσκονται σε προκλινικό επίπεδο, τα πρώτα μας αποτελέσματα τα έχουμε δημοσιεύσει από το 2019», επισημαίνει ο δρ Παπαδόπουλος. Tαυτόχρονα, η ομάδα έχει κινήσει τις διαδικασίες για την κατοχύρωση πατέντας. Η αίτηση έχει ήδη εγκριθεί από την Ευρώπη, ενώ βρίσκεται υπό εξέταση στις ΗΠΑ, στην Κίνα και στην Ινδία. «Για να μπορέσουν οι δοκιμές να προχωρήσουν σε κλινικό στάδιο, θα πρέπει να εκδηλώσει ενδιαφέρον κάποιος οργανισμός που διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές και να βρεθεί η σχετική χρηματοδότηση», καταλήγει η δρ Πελεκάνου, «ελπίζουμε να το επιτύχουμε». Η δρ Πελεκάνου ελπίζει ότι τα αποτελέσματα των ερευνών τους θα οδηγήσουν στη δημιουργία νέων φαρμάκων για το κεντρικό νευρικό σύστημα.

Αναδημοσίευση από kathimerini.gr

                                                                                                   Ρωγμή στην ενημέρωση