«SOSτε το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας - Όχι στην κοπή 2.000 δέντρων»
Μεγάλο Ρέμα ΡαφήναςΜεγάλο Ρέμα Ραφήνας: Το έργα «διευθέτησης» και «καθαρισμού», όπως υλοποιούνται, αυξάνουν τον κίνδυνο πλημμύρας και προκαλούν μη αναστρέψιμες συνέπειες για το περιβάλλον, το κλίμα και την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά
Αύριο (10/11/2023) συζητείται στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, προσωρινή διαταγή που κατέθεσαν 5 νέοι ηλικίας 17 έως 23 ετών, κατά τα πρότυπα των κλιματικών αγωγών που έχουν γίνει στην Ευρώπη, με την οποία διεκδικούν το δικαίωμα τους σε ένα υγιές και προστατευμένο περιβάλλον και ζητούν να σταματήσει η καταστροφική παρέμβαση που ξεκίνησε στο Μεγάλη Ρέμα Ραφήνα.
Σε συγκέντρωση το Σάββατο στις 12 το μεσημέρι στην πλατεία Ραφηνας καλεί η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας με κεντρικό σύνθημα «SOSτε το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας και την Αττική -ΟΧΙ στην κοπή 2000 δέντρων με «καθαρισμό»·/διευθέτηση».
Στις 25 Οκτωβρίου έγινε επανεκκίνηση των εργασιών διευθέτησης/οριοθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, που εκτελεί η ανάδοχος εταιρεία ΙΝΤRΑΚΑΤ με φορέα το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Η διευθέτηση με τσιμέντο και σαραζανέτια θα μετατρέψει το δεύτερο μεγαλύτερο ποτάμι της Αττικής σε μήκος 17,5 χιλιομέτρων σε έναν τεχνητό αγωγό ομβρίων, με μη αναστρέψιμες συνέπειες στη βιοποικιλότητα, το κλίμα και τα νερά ενώ, όπως υλοποιείται, αυξάνει και τον πλημμυρικό κίνδυνο στην εκβολή.
Η διεθνής καμπάνια για τη σωτηρία του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας (Γιγαντώνεται η διεθνής καμπάνια για τη σωτηρία του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, «Εφ.Συν.», 7/10/23) από το έργο διευθέτησης μετρά ήδη σχεδόν 67.000 υπογραφές και έχει την στήριξη εθνικών και διεθνών οργανώσεων για το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ταυτόχρονα με προφορικές και έγγραφες εντολές της ίδιας υπηρεσίας του υπουργείου Υποδομών, η ανάδοχος εταιρεία «ΙΝΤΡΑΚΑΤ», ως εργολάβος και μόνη αρμόδια «να το συντηρεί και να το καθαρίζει, διατηρώντας τη καλή υδραυλική του λειτουργία κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των έργων», υποχρεώθηκε να προβεί σε«καθαρισμό»του ποταμού ταυτόχρονα σε όλο το μήκος των 17,5 χλμ. του έργου. Στην πραγματικότητα, παρά το ότι το Υπουργείο Υποδομών συνομολογεί ότι είναι «λίγα» τα φερτά υλικά που υπάρχουν εντός του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, η ανάδοχος εταιρεία υποχρεώνεται να προβεί σε αποψίλωση όλης τηςβλάστησης, συμπεριλαμβανομένης της κοπής 2.000 παρόχθιων δέντρων όχι μόνον στην κοίτη, αλλά και στα πρανή και στην παρόχθια ζώνη σε πλάτος 2-3 μέτρων αυτής, σύμφωνα με τα παρακάτω:
- Με προσέγγιση σε πλέον του ενός μέτωπα εργασίας και διάνοιξη νέων προσβάσεων προς την κοίτη του ρέματος.
- Με βαρέος τύπου ερπυστριοφόρα οχήματα, κατά παράβαση των παγίων θέσεων των αρμόδιων δημόσιων αρχών (ΥΠΕΝ/ΔΠΔΥΠ/49374/898/31.5.2019 και Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας 7187/7.10.2019) ότι τα έργα καθαρισμούπρέπει να εκτελούνται χειρωνακτικά ή με ελαφριά μηχανήματα σε προστατευόμενες περιοχές. Σημειώνεται ότι το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας και η εκβολή του προστατεύονται ως «Ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος», ως οριοθετημένος «υγρότοπος και υδατόρεμα Α΄προτεραιότητας» και ως «περιοχή προστασίας οικοτόπων και ειδών του ΣΔΛΑΠ Αττικής»).
- Αμεσα και ανεξάρτητα από τον χρονικό προγραμματισμό εκτέλεσης των εργασιώνδιευθέτησης του ποταμού, που έχουν ορίζοντα τριετίας και υπό κανονικές συνθήκες θα εκτελούνταν σταδιακά από τα κατάντη στα ανάντη ανά 200-300 μέτρα.
- Κατά την κρίση του εκάστοτε χειριστή του μηχανήματος και όχι κατόπιν -στοιχειώδους έστω- μελετητικής προσέγγισης ή κάποιου πρωτοκόλλου.
Με τον τρόπο όμως αυτό, οφερόμενος «καθαρισμός» αποτελεί στην πραγματικότητα το ξεκίνημα του «έργου διευθέτησης», και μάλιστα με ακόμη επαχθέστερα αποτελέσματα σε σχέση με τον τρόπο που θα εκτελείτο αυτή υπό κανονικές συνθήκες, επισημαίνει η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας.
Όσον αφορά την αντιπλημμυρική προστασία, τα αποψιλωμένα πρανή σε μήκος 17,5 χιλιομέτρων θα μείνουν απογυμνωμένα από τη φυσική βλάστηση, εκτεθειμένα στη διάβρωση, με ορατό τον κίνδυνο κατάρρευσής τους κατά τη διάρκεια των βροχοπτώσεων του χειμώνα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος δημιουργίας τοπικών πλημμυρικών φαινομένων, ιδίως στις καμπύλες (μαιανδρισμούς) του ποταμού, και ο κίνδυνος να παρασυρθεί μεγάλη ποσότητα λάσπης και φερτών υλικών στην εκβολή (όπου βρίσκονται και τα σχολεία) και στο λιμάνι της Ραφήνας, που ήδη έχει οριακό βάθος.
Όσον αφορά τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και το κλίμα, δημιουργούνται μη αναστρέψιμα τετελεσμένα, ενώ ακόμη εκκρεμούν οι δίκες σχετικά με τη νομιμότητα ή μη του έργου διευθέτησης και οριοθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, ιδίως σε ότι αφορά:
- Την κοπή 2.000 παρόχθιων δέντρων. Ήδη το Μονομελές Πρωτοδικείο Βόλου διέταξε με προσωρινή διαταγή την απαγόρευση κοπής μεγάλων δέντρων (πλατανιών) στο πλαίσιο «καθαρισμού» του χειμάρρου Κραυσίδωνα στο Βόλο, ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν μελέτες, που να αποδεικνύουν ότι αυτά προκάλεσαν ή συντέλεσαν στα πλημμυρικά φαινόμενα στο Βόλο.
- Τη διάνοιξη νέων προσβάσεων προς την κοίτη, που συνεπάγεται την κοπή επιπλέον δέντρων (πέραν των 2.000 της διευθέτησης) και αποψίλωση από τη φυσική βλάστηση και άλλων εκτάσεων στην παρόχθια ζώνη και πέραν αυτής.
- Την ταυτόχρονη καταστροφή ειδών και ενδιαιτημάτων στην κοίτη και τα πρανή, με περιορισμένη δυνατότητα διαφυγής και κίνδυνο εξαφάνισης της υδρόβιας πανίδας, συμπεριλαμβανομένων των προστατευόμενων ειδών.
Στον απόηχο του φαινόμενου Daniel στη Θεσσαλία, δεν πρέπει να ξαναγίνουν με διαδικασίες κατεπείγοντος τα ίδια λάθη στην αντιπλημμυρική προστασία. Όπως παρατηρεί ο Θάνος Γιαννακάκης, περιβαλλοντολόγος, συντονιστής δράσεων για λύσεις από τη φύση στο WWF Ελλάς, «Μια άλλη άστοχη πρακτική είναι ο εγκιβωτισμός των ποταμών με σκληρά υλικά, όπως τσιμέντο και συρματοκιβώτια, καθώς και η ευθυγράμμισή τους ή και η υπογειοποίησή τους. Όσο και αν με αυτό τον τρόπο φαίνεται στους πολίτες ότι αποδίδεται έργο, οι παρεμβάσεις αυτές, στην πλειονότητά τους, είναι εντελώς λανθασμένες και το πρόβλημα μετατίθεται χωρικά σε άλλο σημείο του ποταμού και χρονικά λίγο αργότερα στο μέλλον. Το παράδειγμα της κοίτης του Πάμισου ποταμού στο Μουζάκι και του εγκιβωτισμού της κοίτης του μετά την καταστροφή του Ιανού (2020) είναι ενδεικτικό. Αντί να αποκατασταθεί η κοίτη στο αρχικό της πλάτος, οριοθετήθηκε με σκληρά υλικά. Ως αποτέλεσμα ο Daniel κατέστρεψε οικίες και υποδομές σε άλλο σημείο, ενώ στο σύντομο μέλλον θα αρχίσουν οι κατασκευές αυτές να καταστρέφονται, δημιουργώντας επιπλέον προβλήματα στην περιοχή».
«Στην ταλαιπωρημένη από τις πυρκαγιές Αττική, που συγκεντρώνει το 40% του πληθυσμού της χώρας και απειλείται από τον κίνδυνο ερημοποίησης και κατάρρευσης των οικοσυστημάτων, όπως προειδοποιούν ακαδημαϊκοί και επιστήμονες, δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια αστοχίας. Το έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας θα πρέπει να επανασχεδιασθεί με λύσεις βασισμένες στη φύση, με διατήρηση της σύνδεσης του ποταμού με τη φυσική πλημμυροπεδιάδα του στα Σπάτα, που ανέκαθεν έσωζε τη Ραφήνα από καταστροφικές πλημμύρες, καθώς και με τους υγροτόπους του. Αυτό επιτάσσουν και οι δανείστριες ευρωπαϊκές Τράπεζες στο αδελφό έργο του Ερασίνου στη Βραυρώνα, που υπάγεται στο ίδιο χρηματοδοτικό πακέτο και για το οποίο πάγωσαν τις χρηματοδοτήσεις τους», τονίζει η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας..
«Μέχρι τότε, οι αρμόδιες δημόσιες αρχές οφείλουν να απέχουν από σπασμωδικές και ευθυνόφοβες εντολές στο όνομα της πολιτικής προστασίας, όπως ο επιχειρούμενος «καθαρισμός» με πλήρη αποψίλωση της φυσικής βλάστησης και κοπή 2.000 δέντρων ταυτόχρονα σε όλο το μήκος του ποταμού. Επείγουσες επεμβάσεις θα πρέπει να γίνουν άμεσα μόνο στις τεχνικά ανεπαρκείς γέφυρες και σε επικίνδυνες στενώσεις του ποταμού και ο καθαρισμός θα πρέπει να γίνει με ήπια μέσα και να περιοριστεί μόνον στην απομάκρυνση μπάζων, απορριμμάτων και εμποδίων εντός της κοίτης και στην παρόχθια ζώνη», αναφέρει.
Αναδημοσίευση από efsyn.gr - 9/11/2023
Ρωγμή στην Ενημέρωση
Δεν υπάρχουν σχόλια