Μπ. Μπρεχτ: Ο Πόλεμός τους σκοτώνει ότι άφησε όρθιο η Ειρήνη τους

   

Πόλεμο εδώ και 7 δεκαετίες διεξάγουν στην Παλαιστίνη Ισραήλ-ΗΠΑ-ΕΕ. Τον τελευταίο μήνα ο πόλεμος αυτός πήρε διαστάσεις γενοκτονίας, τελικού ξεκληρίσματος του λαού της Λωρίδας της Γάζας. Και ενώ οι νεκροί και τραυματίες ανέρχονται σε πολλές χιλιάδες, ενώ η καταστροφή βασικών υποδομών, νοσοκομείων, σχολείων, ναών και κατοικημένων εκτάσεων παίρνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις για Ειρήνη μιλούν τόσο τα θύματα όσο και οι θήτες. Υπήρξε  εκεχειρία τεσσάρων ημερών για απελευθέρωση ομήρων και απο τις δυο πλευρές και αμέσως μετά το Ισραήλ συνεχίζει τους βομβαρδισμούς με στόχο τη γενοκτονία των Παλαιστινίων στη ΓΑΖΑ. 

 Η Ειρήνη δεν έρχεται. Γιατί; Τί συμβαίνει;

Ο Μπέρτολ Μπρεχτ στο “Απόσπασμα από το Γερμανικό εγχειρίδιο Πολέμου” γράφει:

“…Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε
Πόλεμος και ειρήνη
Είναι δυο πράγματα ολότελα διαφορετικά
Όμως η ειρήνη τους και ο πόλεμός τους
Μοιάζουν όπως ο άνεμος κι η θύελλα
Ο πόλεμος γεννιέται απ’ την ειρήνη τους
καθώς ο γιος από τη μάνα
έχει τα δικά της απαίσια χαρακτηριστικά
ο πόλεμό τους σκοτώνει
ό,τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους.

Το ερώτημα “ποια είναι η αλήθεια” δεν μπορεί να απαντηθεί χωρίς το ερώτημα “ποιον εξυπηρετεί” έλεγε ο Μπρεχτ.
Μεγάλες, σημαντικές και πολύ απλές μέσα στην ταξική αλήθεια τους οι θέσεις του Μπρεχτ για τον πόλεμο και την ειρήνη, τόσο απλές και λογικές μάλιστα που θα μπορούσαν να θεωρούνται αυτονόητες, εάν το ψέμα και η παραπλάνηση, οι αυταπάτες και οι συγχύσεις που καλλιεργούνται στους λαούς δεν έκαναν το φως σκοτάδι και εάν “η ποσότητα της αναγκαίας νοητικής ικανότητας δεν εξαρτιόταν από τις αποφάσεις της άρχουσας τάξης”.

Γι αυτό και “η σημαία της λογικής”, που είναι η δύναμη του ανθρώπου προς τα μπρος, μαζί κι ο φόβος της κάθε εξουσίας, δεν μπορεί παρά να “είναι κόκκινη”, έγραφε ο μεγάλος δημιουργός. Ες αεί ανατρεπτική και επαναστατική. Συγχρόνως είναι πολύ χρήσιμες, καθώς οι αλήθειες αυτές στρέφονται εναντίον των αντιπάλων της ανθρωπότητας ξεσκεπάζοντάς τους και εξυπηρετούν αφυπνίζοντας μόνο τη μεγάλη, την τεράστια μερίδα των βασανισμένων ανθρώπων, που υποχρεούνται να ζουν τόσο τη φρίκη και τη βαρβαρότητα των ιμπεριαλιστικών πολέμων όσο και την καταπίεση και εκμετάλλευση των καπιταλιστικών περιόδων ειρήνης.

Ο Μπρεχτ με το δικό του καθαρό και επικό τρόπο λέει, ότι οι λαοί πληρώνουν τους πολέμους, τόσο τους νικηφόρους όσο και τους χαμένους. Ότι και η ειρήνη έχει πολεμική θωριά γιατί και στη μικρή διάρκεια ζωής της επικρατεί η βία του ισχυρού. Ότι πραγματικός εχθρός για το λαό, που αφήνει τη ζωή του στα πεδία των μαχών, είναι κυρίως αυτός που τον στέλνει εκεί να σκοτωθεί για τα συμφέροντά του. Ότι πίσω από τα κηρύγματα και τους πανηγυρικούς για την ειρήνη βρίσκονται τα συμφέροντα των πολεμοκάπηλων και των κάθε λογής εμπόρων της ανθρώπινης ζωής.

Η παραίνεση του Βολταίρου, που ζητούσε στην εποχή του, να αλλάξουν όλοι οι παραλογισμοί, που έχουν τη ρίζα τους στους Γότθους και τους Βανδάλους, δεν έχει χάσει και σήμερα το νόημά της. Για να γίνει όμως ο παραλογισμός του πολέμου μακρινό χτες της ιστορίας, απολίθωμα από την εποχή της βαρβαρότητάς της και η κατάργηση των πολέμων να πάψει να παραμένει μια ευχή και ένα αίτημα στο διηνεκές, ας ξύσουμε λίγο την επιφάνεια κι ας αποψιλώσουμε τις έννοιες από ωραιόπαθους ηθικολογισμούς και ιδεαλιστικές σκουριές. Ο πόλεμος και η ειρήνη δεν είναι καταστάσεις εκτός τόπου και χρόνου και κοινωνικών συνθηκών.
Δεν είναι εννοιολογικές ή παράλληλες εκφράσεις της ανθρώπινης και ζωικής επιθετικότητας ή ενστικτώδεις τάσεις, που συναντώνται με διάφορες ποικιλίες στον ανθρώπινο και ζωολογικό κόσμο. Είναι κοινωνικές καταστάσεις, που υπάρχουν ή δεν υπάρχουν κάτω από καθορισμένους όρους και προσδιορισμένες συνθήκες. Έχουν αιτίες και λόγους ύπαρξης.

Ο πόλεμος δε βρίσκεται έξω από την κοινωνία των ανθρώπων. Δεν είναι φυσική καταστροφή, όπως ο σεισμός, η φωτιά και η πλημμύρα. Δεν είναι περιοδικό φαινόμενο, όπως η ανατολή του ήλιου και η εμφάνιση της βροχής. Είναι καθαρά κοινωνικό φαινόμενο, που το γεννάει η φτώχεια και η δυστυχία των πολλών. Υπάρχει γιατί το ψωμί, το νερό κι όλα τα μικρά και μεγάλα αγαθά που έχει η ζωή ανάγκη, κλέβονται από λίγους. Υπάρχει γιατί υπάρχει εκμετάλλευση και αδικία. Γιατί υπάρχουνε ακόμα κυρίαρχες και κυριαρχούμενες τάξεις. Γιατί τεράστια αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αντιμάχονται μεταξύ τους για την κατάκτηση ή και το ξαναμοίρασμα νέων αγορών, εδαφών και πρώτων υλών. Γιατί υπάρχουν ανταγωνισμοί ανάμεσα στους μεγάλους“παίχτες” του πλανήτη για τον άμεσο πολιτικό έλεγχο σε άλλα κράτη-προτεκτοράτα, που διαθέτουν πλουτοπαραγωγικές πηγές, δρόμους ενέργειας και ορυκτό πλούτο. Γιατί υπάρχουν γιγαντιαίες πολυεθνικές που παράγουν όπλα, αεροπλάνα, πυραύλους , βόμβες και πολυβόλα, που πρέπει να πουληθούν για να αποκομιστούν περισσότερα ματωμένα υπερκέρδη. Γιατί δεν είναι τελικά τυχαίο, που το σίδερο και η φωτιά έχουν τον πρώτο λόγο στο γράψιμο της ιστορίας, αφού υπήρξαν και εξακολουθούν να υπάρχουν εκμεταλλευτικές κοινωνίες, που βάζουν ως ακρογωνιαίο λίθο τους την κερδοφορία εκείνων, που κατέχουν τα μέσα παραγωγής. Γιατί ο πόλεμος είναι η με βίαια μέσα συνέχιση της πολιτικής που ασκεί η κυρίαρχη τάξη προκειμένου να επιλύσει τις διαφορές, που συνεχώς γεννιούνται στο έδαφος των αντιτιθέμενων οικονομικών συμφερόντων. Γιατί η ειρήνη που ακολουθεί τον πόλεμο, αποτελεί κι αυτή με τη σειρά της συνέχεια της ίδιας καταστροφικής πολιτικής, που θα φέρει αναπότρεπτα και νομοτελειακά την επόμενη ένοπλη σύγκρουση. Γιατί τελικά το τέλος των πολέμων δεν μπορούμε να το έχουμε παρά μόνο με την εξάλειψη των αιτιών, που τους προκαλούν και τους επιτρέπουν να υπάρχουν. Αιτίες που δεν είναι άλλες από την ταξική διαίρεση της κοινωνίας και την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Και γιατί δυστυχώς ο καπιταλισμός, που αποτελεί και τη μήτρα των πολέμων, ως ο τελευταίος ταξικός κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός στην ιστορία της εξέλιξης του ανθρώπου, δεν έχει καταργηθεί ακόμα.

Άρα ο αγώνας για την ειρήνη δεν μπορεί παρά να είναι αγώνας ενάντια στον καπιταλισμό, που η διατήρησή του αποτελεί, καθώς λέει ο Μπρεχτ, μια “καθαρά φιλοπόλεμη επιχείρηση”.

Και μέχρι τότε; Μέχρι τότε, μέχρι να υπάρξει “η διαρκής ειρήνη”, που θα ναι το ακριβό αγαθό και η πολυτιμότερη κατάκτηση του ανθρώπινου γένους, απόρροια όχι της ιδεαλιστικής ομοφροσύνης, της ηθικής βελτίωσης και του κοινώς σκέπτεσθαι αλλά καρπός της νέας κοινωνίας δικαιοσύνης και ισότητας, στην οποία “ο αγώνας όλων εναντίον όλων”, που επικρατεί σήμερα ως κυρίαρχη αξία, θα γίνει “αγώνας όλων για όλους, ”εμείς, οι απανταχού άνθρωποι καλής θέλησης δε θα μείνουμε με σταυρωμένα χέρια. Ο πόλεμος έχει τα όπλα, τα μεγάλα συμφέροντα και τους ισχυρούς πάτρωνες της γης, ενώ η ειρήνη στέκεται απέναντί του ξαρμάτωτη κρατώντας στα χέρια της ένα καρβέλι ψωμί κι ένα λαγήνι κρασί κι αντιτάσσοντας στις κλαγγές των όπλων και στις ιαχές της μάχης τα τραγούδια των δουλευτάδων και τα γέλια των παιδιών, στη θλίψη και στους στεναγμούς τη χαρά και τον έρωτα, στην καταστροφή και στο θάνατο τη δημιουργία και τη ζωή.

Ναι, η ειρήνη δεν έχει τους ισχυρούς στο πλάι της, έχει όμως τους άπειρους απλούς ανθρώπους κάθε γωνιάς αυτού του πλανήτη, που θα αγωνιστούν γι αυτήν και για τη ζωή τη δικιά τους και των παιδιών τους μαχητικά κι ανυποχώρητα.

Ο πόλεμος είναι δυνατός, εμφανίζεται ως ανίκητος. Αλλά δεν είναι. Κι αυτός και το εκμεταλλευτικό σύστημα που τον γέννησε και τον κρατά στη ζωή μπορούν να νικηθούν απ’ τους λαούς με την πάλη τους.

ΠΗΓΗ: dioti.gr

 

                                                                              Ρωγμή στην ενημέρωση