ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ: Στις 29 Αυγούστου 1949 τελείωσε ο εμφύλιος πόλεμος

Ο εμφύλιος πόλεμος τελείωσε στις 29 Αυγούστου 1949 όταν οι δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν και να περάσουν στα εδάφη της Αλβανίας.

Φωτό: Μαχήτρια του ΔΣΕ 

Ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ με την συμφωνία της Βάρκιζας αποδείχθηκε ολέθριος, με το καθεστώς να εξαπολύει λυσσαλέα επίθεση εναντίον των αριστερών. 

Η εγκαθίδρυση και σταθεροποίηση του αστικού καθεστώτος στη μεταπελευθερωτική Ελλάδα απαιτούσε καταστολή του λαϊκού κινήματος, αφού στην ουσία το ζήτημα της εξουσίας ήταν ανοιχτό.

Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας 12 Φεβρουαρίου 1945 και τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, το ντόπιο καθεστώς σε συνεργασία με τους Βρετανούς συμμάχους του επέβαλαν ένα όργιο τρομοκρατίας και στα αστικά κέντρα και στην ύπαιθρο, χρησιμοποιώντας τις μοναρχοφασιστικές οργανώσεις από πρώην συνεργάτες των Γερμανών και άλλες ένοπλες συμμορίες.

Οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης άρχισαν να παίρνουν μέτρα αυτοπροστασίας.

Έτσι συγκρότησαν ένοπλες ομάδες για να αντιμετωπίσουν τη δολοφονική και εγκληματική δράση των μοναρχοφασιστικών συμμοριών. Οι ομάδες αυτές ήταν γνωστές με τα ονόματα ΟΚΔΑ (Ομάδες Καταδιωκόμενων Δημοκρατικών Αγωνιστών) ή ΟΔΕΚΑ (Ομάδες Δημοκρατικών Ενόπλων Καταδιωκόμενων Αγωνιστών).

Για τον χρόνο έναρξης του εμφυλίου πολέμου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις.

Ως αρχή του εμφυλίου πολέμου αρκετοί θεωρούσαν πάντοτε τον χρόνο που εμφανίστηκε οργανωμένος αντάρτικος στρατός, δηλαδή τον Οκτώβριο του 1946, που ενοποιήθηκαν τα σκόρπια αντάρτικα τμήματα και συγκροτήθηκε το Γενικό Αρχηγείο των Ανταρτών.

Υπάρχει και η άποψη ότι ο εμφύλιος ξεκίνησε στις 31 Μαρτίου 1946 με την επιχείρηση ένοπλων κομμουνιστών στον σταθμό της Χωροφυλακής στο Λιτόχωρο Πιερίας.

Με αφορμή την πρώτη επέτειο από τη Συμφωνία της Βάρκιζας, ο Ριζοσπάστης 12/02/1946 δημοσιεύει στοιχεία, με τα οποία καταδεικνύεται το «τρομοκρατικό όργιο» κατά των κομμουνιστών: 1.192 δολοφονίες, 6.413 τραυματισμοί, 31.640 βασανισμοί και κακοποιήσεις, 73.091 συλλήψεις, 159 βιασμοί, 6.567 ληστείες και καταστροφές, 551 επιδρομές και ανατινάξεις γραφείων και τυπογραφείων

Τον Μάιο του 1946 η Εθνική Αλληλεγγύη διαβίβασε στην ηγεσία του ΕΑΜ μια σειρά στοιχεία, που καταγράφουν τις τρομοκρατικές -σε βάρος τους ΕΑΜικού κινήματος- ενέργειες σε όλη την Ελλάδα από τις 12/02/1945 (υπογραφή συμφωνίας της Βάρκιζας) έως και τις 31/03/46 (ημέρα των εκλογών).

Τα στοιχεία αυτά έχουν ως εξής:

Φόνοι: 1.289. Τραυματισμοί: 6.671. Βασανισμοί: 31.632. Συλλήψεις: 84.931. Φυλακισμένοι (έως 8/5/46): 8.624. Λεηλασίες-Καταστροφές: 18.767. Καταστροφές γραφείων: 677. Απόπειρες φόνων: 509. Βιασμοί γυναικών: 165 

(Πολιτικός Συνασπισμός Κομμάτων του ΕΑΜ, «Μαύρη Βίβλος», Αθήνα, Μάιος 1946, σελ. 37).

Αν δεν υπήρχε το όργιο της λευκής τρομοκρατίας μετά τη Βάρκιζα, δεν θα ακολουθούσε ο τρίχρονος εμφύλιος πόλεμος.

Αμέσως μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας -και αφού είχαν προηγηθεί τα «Δεκεμβριανά»- οι Εγγλέζοι, το αγγλόδουλο καθεστώς και οι μοναρχοφασιστικές οργανώσεις -συγκροτημένες από πρώην συνεργάτες των Γερμανών, ακροδεξιά, αντικομμουνιστικά και φασιστικά στοιχεία- εξαπέλυσαν κύμα διώξεων κατά των ΕΑΜιτών, των μαχητών του ΕΛΑΣ, των κομμουνιστών και δημοκρατικών πολιτών.

Η μαζική και ωμή αυτή τρομοκρατία υποχρέωσε τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης να πάρουν μέτρα, για την προστασία της ίδιας τους της ζωής. Ορισμένοι απ’ αυτούς -ιδιαίτερα αυτοί που αντιλήφθηκαν εγκαίρως ότι ήταν προγραμμένοι και δεν είχαν άλλη επιλογή αυτοπροστασίας- βγήκαν στα βουνά.

Άλλοι άοπλοι, άλλοι οπλισμένοι, με όπλα που δεν παρέδωσαν ύστερα από τη Συμφωνία της Βάρκιζας, συγκρότησαν ομάδες με κύριο στόχο την αυτοπροστασία τους, την προστασία των οικογενειών τους και των περιουσιών τους, αλλά και την προστασία του λαού -στο μέτρο βεβαίως του δυνατού- από τη μανία και το δολοφονικό μίσος των μοναρχοφασιστικών συμμοριών. Οι ομάδες αυτές ήταν γνωστές με τα ονόματα ΟΚΔΑ (Ομάδες Καταδιωκόμενων Δημοκρατικών Αγωνιστών) ή ΟΔΕΚΑ (Ομάδες Δημοκρατικών Ενόπλων Καταδιωκόμενων Αγωνιστών).

Φωτό αρχείου 

Οι ΟΚΔΑ ή ΟΔΕΚΑ, άρχισαν να καθοδηγούνται από το ΚΚΕ μετά τη 12η Ολομέλεια (25-27 Ιούνη 1945), όπου αποφασίστηκε ότι η απάντηση στη μοναρχοφασιστική τρομοκρατία θα ήταν η Μαζική Λαϊκή Αυτοάμυνα ακόμη και με τα ίδια μέσα που ο εχθρός χρησιμοποιούσε.

Το 1946 φάνηκε καθαρά πλέον ότι δεν υπήρχε προοπτική ειρηνικής μετεξέλιξης στην Ελλάδα, αφού δεν το ήθελαν το ντόπιο καθεστώς και οι Βρετανοί. Δεν μπορούσαν να εδραιώσουν την αστική εξουσία.

Στη βάση αυτών των προοπτικών η 2η ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Φλεβάρης 1946) προσανατόλισε το κόμμα και το κίνημα και στον ένοπλο αγώνα, σε συνδυασμό με ειρηνικές μορφές πάλης.

Από το καλοκαίρι, όμως, του 1946 εντάθηκαν οι προσπάθειες του ΚΚΕ για την ενοποίηση των αντάρτικων ομάδων. Δεν υπήρχε άλλη διέξοδος.

Παράλληλα, η κυβέρνηση είχε ξεκινήσει την αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων με σκοπό τη δημιουργία ισχυρού εθνικού στρατού. Συγκροτήθηκαν οι Μονάδες Ασφαλείας Υπαίθρου (ΜΑΥ) και οι Μονάδες Αποσπασμάτων Διώξεως (ΜΑΔ), οι οποίες ήταν εξέλιξη παραστρατιωτικών οργανώσεων, που δρούσαν ήδη στην ύπαιθρο.

Μετά την εφαρμογή του Γ΄ Ψηφίσματος υπήρξαν μαζικές εκκαθαρίσεις στις ένοπλες δυνάμεις, από όσους ήταν ύποπτοι για αριστερά φρονήματα.

Το καλοκαίρι του '46 οι ένοπλες επιθέσεις των ανταρτών εναντίον σταθμών χωροφυλακής άρχισαν να πληθαίνουν και οι συγκρούσεις στην ύπαιθρο μεταξύ ανταρτών και παρακρατικών συμμοριών έγιναν συχνότερες. Σημαντικότερη υπήρξε η επίθεση ανταρτών εναντίον λόχου του στρατού στην Ποντοκερασιά του Κιλκίς. Ο λόχος εξοντώθηκε και 40 στρατιώτες του προσχώρησαν στις ομάδες των ανταρτών.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, η κυβέρνηση ενέκρινε, στις 18 Ιουνίου 1946, το Γ΄ Ψήφισμα («περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την δημοσίαν τάξιν και την ακεραιότητα της χώρας»). Με το ψήφισμα αυτό, ξεκίνησαν μαζικές διώξεις εναντίον αριστερών ή ύποπτων για αριστερά φρονήματα. Επίσης, υπήρξαν αποφάσεις για θανατικές ποινές.

Οι πρώτες εκτελέσεις θανατοποινιτών έγιναν στα τέλη του επόμενου μήνα (Ιούλιος 1946). Τον Αύγουστο του 1946 δολοφονήθηκε στη Θεσσαλία, από τους παρακρατικούς του Σούρλα, ο δημοσιογράφος του Ριζοσπάστη Κώστας Βιδάλης.

Αντιδρώντας στην κυβερνητική πολιτική το Π.Γ. του ΚΚΕ αποφάσισε να ενταθεί η δράση των ανταρτών, που αριθμούσαν το καλοκαίρι του 46 περίπου 4.000, προσέχοντας να μη δώσει αφορμή στην κυβέρνηση να θέσει εκτός νόμου το ΚΚΕ, ώστε να μην αποκλειστεί η προοπτική δημοκρατικής επίλυσης της κρίσης.

Την 1η Σεπτεμβρίου του 1946 πραγματοποιήθηκε το δημοψήφισμα για την επάνοδο του Βασιλιά Γεωργίου Β΄. Υπέρ της παλινόρθωσης της μοναρχίας ψήφισε το 68,4% και εναντίον το 31,6%. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θεωρείται διαβλητό.

Η επιστροφή του βασιλιά οδήγησε σε κλιμάκωση του εμφυλίου.

Στις 21 Σεπτεμβρίου, οι αντάρτες κατέλαβαν προσωρινά,\ τη Δεσκάτη και στις 2 Οκτωβρίου τη Νάουσα.

Την 28^η Οκτώβρη του 1946 πραγματοποιείται στην Τσούκα των Χασίων σύσκεψη των καπεταναίων διάφορων αντάρτικων ομάδων, που έχουν γίνει καταφύγιο των καταδιωκόμενων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης από τους μοναρχοφασίστες και το αγγλόδουλο καθεστώς. 

Η ανάγκη του συντονισμού και της ενιαίας καθοδήγησης των ομάδων αυτών έχει γίνει πλέον ολοφάνερη. Το ίδιο ακριβώς θέμα είχε συζητηθεί σε μία ακόμη σύσκεψη των καπεταναίων, που πραγματοποιήθηκε στις 21 Οκτώβρη, στην Ανθρακιά Γρεβενών.

Σε αυτή τη δεύτερη σύσκεψη στην οποία πήραν μέρος οι καπεταναίοι Μάρκος, Κίσσαβος (καπετάνιος της Θεσσαλικής 1ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ στο τέλος της κατοχής), Κικίτσας (καπετάνιος Πιερίων από την αρχή του κατοχικού αντάρτικου) και Λασσάνης (πολιτικός της 10ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ). Αποφασίζεται η συγκρότηση του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών, με επικεφαλής τον Μάρκο Βαφειάδη. 

Η ιστορική διαταγή ίδρυσης του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών έχει ως εξής:

«ΓΕΝΙΚΟ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΑΝΤΑΡΤΩΝ

ΕΠΙΤΕΛΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ 1

ΑΡΙΘ. ΠΡΩΤ. 1

Η στυγνή δίωξη των αγωνιστών και του δημοκρατικού λαού από τον αγγλόδουλο μοναρχοφασισμό και τα όργανά του, που ανάγκασαν χιλιάδες δημοκράτες να βγούνε στα βουνά για να υπερασπίσουν τη ζωή τους, οδήγησε στη σημερινή ανάπτυξη του αντάρτικου κινήματος.

Εχοντας υπόψη ότι είναι ώριμη πια η ανάγκη της δημιουργίας συντονιστικού οργάνου για το συντονισμό και την καθοδήγηση του όλου αντάρτικου αγώνα,

Α π ο φ α σ ί ζ ο υ μ ε

τη δημιουργία του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών, στο οποίο θα υπάγονται τα αρχηγεία Ανταρτών Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Ρούμελης.

Σταθμός Διοίκησης Γενικού Αρχηγείου

28 Οκτώβρη 1946».

Ο αντάρτικος στρατός με τη διαταγή αριθμός 19 της 27/12/1946 ονομάστηκε «Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας».

Ο όρκος που έδιναν οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας:

«Εγώ, παιδί του λαού της Ελλάδας και μαχητής του ΔΣΕ, ορκίζομαι να πολεμήσω με το όπλο στο χέρι, να χύσω το αίμα μου και να δώσω και την ίδια μου τη ζωή για να διώξω απ' τα χώματα της πατρίδας μου και τον τελευταίο ξένο καταχτητή. Για να εξαφανίσω κάθε ίχνος φασισμού. Για να εξασφαλίσω και να υπερασπίσω την εθνική ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας μου. Για να εξασφαλίσω και να υπερασπίσω τη δημοκρατία, την τιμή, την εργασία, την περιουσία και την πρόοδο του λαού μου.

Ορκίζομαι να 'μαι καλός, γενναίος και πειθαρχικός στρατιώτης, να εχτελώ όλες τις διαταγές των ανωτέρων μου, να τηρώ όλες τις διατάξεις του κανονισμού και να κρατώ τα μυστικά του ΔΣΕ.

Ορκίζομαι να 'μαι υπόδειγμα καλής συμπεριφοράς προς το λαό, φορέας και εμψυχωτής στη λαϊκή ενότητα και συμφιλίωση και να αποφεύγω κάθε πράξη που θα με εκθέτει και θα με ατιμάζει, σαν άτομο και σαν μαχητή. Ιδανικό μου έχω τη λεύτερη και ισχυρή δημοκρατική Ελλάδα και την πρόοδο και ευημερία του λαού. Και στην υπηρεσία του ιδανικού μου θέτω το όπλο μου και τη ζωή μου.

Αν ποτέ φανώ επίορκος και από κακή πρόθεση παραβώ τον όρκο μου ας πέσει πάνω μου αμείλικτο το τιμωρό χέρι της πατρίδας και το μίσος και η καταφρόνια του λαού μου».

Για τους σκοπούς αυτούς και αυτά τα ιδανικά, επί τρία ολόκληρα χρόνια οι μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ πολεμούσαν απ' άκρη σ' άκρη της ελληνικής γης ματώνοντας καθημερινά, γράφοντας τη μεγαλύτερη εποποιία του λαϊκού και επαναστατικού κινήματος στην Ελλάδα.

Φωτό: Μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ

Από το Φεβρουάριο του 1947 οι αριστεροί στρατεύσιμοι εκτοπίζονταν στο στρατόπεδο της Μακρονήσου, που δημιουργήθηκε γι' αυτό το σκοπό, από την κυβέρνηση και το αστικό καθεστώς της μεταπελευθερωτικής Ελλάδας.

Ο εμφύλιος πόλεμος -εποποιία του λαϊκού και επαναστατικού κινήματος- τελείωσε τη νύχτα της 29ης Αυγούστου 1949, όταν οι δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού υποχώρησαν στην Αλβανία. 

Η αποφασιστική μάχη δόθηκε στις 27 Αυγούστου, όταν ο ΔΣΕ υπερφαλαγγίστηκε από τη διάβαση «Πόρτα του Οσμάν» και άρχισε η οργάνωση της υποχώρησης. Αν δεν περνούσε στο αλβανικό έδαφος κινδύνευε να εγκλωβιστεί, να περικυκλωθεί και να εξοντωθεί μέχρι τελευταίου. 

Ο ραδιοφωνικός σταθμός του ΚΚΕ «Ελεύθερη Ελλάδα» στις 15/09/1949 αναγγέλλει την κατάπαυση των επιχειρήσεων του ΔΣΕ.

Το κόστος του εμφυλίου ήταν μεγάλο για το ΚΚΕ και την Αριστερά. 

Είναι αρκετά δύσκολο ζήτημα το κόστος του εμφυλίου καθώς μετά τον εμφύλιο κυριάρχησε η σκοπιμότητα.

Η κάθε πλευρά εμφάνιζε περισσότερες τις απώλειες του αντιπάλου της και λιγότερες τις δικές της. Ενώ οι δεξιοί νικητές φόρτωναν, διογκωμένες, τις καταστροφές που υπέστη η χώρα στους αντάρτες.

Ας δούμε ορισμένα στοιχεία:

Στις 18-3-1952 η εφημερίδα «Ελευθερία» είχε δώσει έναν απολογισμό του εμφυλίου, τα στοιχεία του οποίου έχουν ως εξής:

«Νεκροί 154.000. Ξεσπιτωμένοι αγρότες 800.000. Σπίτια ολικά κατεστραμμένα 24.626. Σπίτια μερικά κατεστραμμένα 22.000. Αγροτικά νοικοκυριά κατεστραμμένα 15.139. Σχολεία κατεστραμμένα 1.600. Γέφυρες οδικές κατεστραμμένες 476. Γέφυρες σιδηροδρομικές κατεστραμμένες 439. Εργοστάσια, νοσοκομεία κατεστραμμένα 241. Ζώα που χάθηκαν 1.480.669».

Τον απολογισμό αυτόν αποδέχεται και το ΚΚΕ. 

Επίσης το ΚΚΕ αναγνωρίζει ότι οι απώλειες του ΔΣΕ ήταν περί τις 30.000 αντάρτες («Δοκίμιο ιστορίας του ΚΚΕ», Α’ τόμος 1918-1949, εκδόσεις Σ.Ε., Αθήνα 1995, σελ. 619).

Τα επίσημα στοιχεία του ΚΚΕ, που κατατέθηκαν στην Τρίτη Συνδιάσκεψή του (10-14/10/1950), κάνουν λόγο για 55.881 πολιτικούς πρόσφυγες (αντάρτες και πολίτες που αναγκάστηκαν μετά την ήττα να εγκαταλείψουν τη χώρα), οι οποίοι κατανεμήθηκαν στις Λαϊκές Δημοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης και στην ΕΣΣΔ («III Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ - Εισηγήσεις, Λόγοι, Αποφάσεις», Αύγουστος 1951, Μόνο για εσωκομματική χρήση, σελ. 266-267). 

Οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού, που εγκλωβίστηκαν στο εσωτερικό της χώρας και δεν κατάφεραν να περάσουν τα σύνορα, κατά κανόνα συλλαμβάνονταν και εκτελούνταν με συνοπτικές διαδικασίες. Επίσημα στοιχεία, επίσης, δεν υπάρχουν και για τις εκτελέσεις αγωνιστών, που έγιναν ύστερα από δικαστικές αποφάσεις. 

Σύμφωνα, πάντως, με ανεπίσημα στοιχεία από τον Ιούλιο του 1946 έως τον Οκτώβριο του 1951 επιβλήθηκαν συνολικά 7.500 θανατικές καταδίκες με το Γ’ Ψήφισμα του 1946 και τον Α.Ν. 509 του 1947, από τις οποίες 4.000-5.000 εκτελέστηκαν (Ν. Αλιβιζάτος, «Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση 1922-1974», εκδόσεις Θεμέλιο, σελ. 520). 

Οι απώλειες του κυβερνητικού στρατού, σύμφωνα με στοιχεία του ΓΕΣ, ήταν: 15.969 νεκροί, 37.557 τραυματίες και 2.001 αγνοούμενοι. Συνολικά 55.527 άνδρες. Στην πραγματικότητα ήταν πολύ μεγαλύτερες. 

Στις 12/10/1951 το κράτος των Αθηνών αναγνώριζε επίσημα ότι μέχρι την 1η Οκτωβρίου του ίδιου έτους, ο αριθμός των πολιτικών κρατουμένων ανερχόταν στις 14.069. 

Απ’ αυτούς οι 3.103 ήταν στη δικαιοδοσία των κακουργιοδικείων για «αδικήματα» συνδεόμενα με τη δράση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στην κατοχή και οι 10.966 ήταν στη δικαιοδοσία των εκτάκτων στρατοδικείων για «αδικήματα» συνδεόμενα με τον εμφύλιο πόλεμο (Εισηγητική έκθεση στον Νόμο 2058/1952 «περί μέτρων ειρηνεύσεως»· και Ρούσος Κούνδουρος, «Η Ασφάλεια του καθεστώτος», εκδόσεις Καστανιώτη, σελ. 133). 

Χωρίς αμφιβολία τα στοιχεία αυτά είναι ελλιπή. 

Δεν καταγράφουν τους έγκλειστους στρατιώτες στο κάτεργο της Μακρονήσου, διότι δεν θεωρούνταν πολιτικοί κρατούμενοι αλλά φαντάροι που υπηρετούσαν τη θητεία τους.

Επίσης, δεν καταγράφονται και οι χιλιάδες των πολιτών που ούτε είχαν δικαστεί ούτε δίκη περίμεναν, αλλά κρατούνταν γενικώς και ανακρίνονταν επί πολλά έτη (Ρ. Κούνδουρος, στο ίδιο, σελ. 143).

Αν σ’ όλα αυτά συνυπολογιστεί το γεγονός ότι το ΚΚΕ έμεινε 27 χρόνια παράνομο, αν συνυπολογιστεί το καθεστώς των αστυνομικών διώξεων, των φυλακίσεων και των εκτοπίσεων, των πιστοποιητικών κοινωνικών και πολιτικών φρονημάτων, η επιβολή της δικτατορίας στο όνομα του «κομμουνιστικού κινδύνου», ο χωρισμός του λαού σε πατριώτες και ΕΑΜοβούλγαρους προδότες, τότε γίνεται αντιληπτό ότι ο εμφύλιος, η εποποιία του λαϊκού και επαναστατικού κινήματος στην Ελλάδα σφράγισε ανεξίτηλα τη σύγχρονη ελληνική ιστορία.

Λέγεται ότι ο εμφύλιος πόλεμος είναι ο χειρότερος απ’ όλους τους πολέμους. 

Πρόκειται για έναν πόλεμο που άφησε τεράστιες και μακροχρόνιες πληγές με χειρότερη αυτήν του διχασμού ενός λαού. 

Για τις αιτίες του εμφυλίου πολέμου -και για τη δυνατότητα αποφυγής του- έχουν γραφτεί χιλιάδες σελίδες. 

Στο ερώτημα αν «ο ΔΣΕ μπορούσε να νικήσει;» επίσης έχουν γραφτεί χιλιάδες σελίδες. 

Μετά την υποχώρηση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος -ΔΣΕ- και την επίσημη λήξη του εμφυλίου πολέμου περισσότεροι από 54.000 μαχητές/τριες και πολίτες πέρασαν στις Λαϊκές Δημοκρατίες και τη Σοβιετική Ένωση.

Οι επόμενες τρεις δεκαετίες σημαδεύτηκαν από την προσπάθεια του μετεμφυλιακού κράτους να συντρίψει τους οπαδούς της ηττημένης αριστεράς. 

Υπήρξαν μαζικές εκκαθαρίσεις στις ένοπλες δυνάμεις, από όσους ήταν ύποπτοι για αριστερά φρονήματα. 

Τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για να εργασθεί κάποιος στη δημόσια διοίκηση, στα πανεπιστήμια, ακόμα και στον ιδιωτικό τομέα ή να ασκήσει ελεύθερο επάγγελμα. 

Εμείς να επισημάνουμε ότι:

Ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος (1946-1949) υπήρξε μέρος μίας επαναστατικής διαδικασίας, του λαϊκού και επαναστατικού κινήματος, η οποία μέσα από τις επιλογές των πρωταγωνιστών της και τις συνθήκες διεξαγωγής της οδηγήθηκε τελικά στην ήττα.

Ο εμφύλιος εκφράστηκε με τελείως διαφορετικό τρόπο στις αστικές και τις αγροτικές περιοχές, στην ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά, στον Βορρά και τον Νότο. Αλλού η σύγκρουση είναι ταξική και αλλού όχι.

Ο εμφύλιος υπήρξε ένα καθοριστικό γεγονός στη σύγχρονη ελληνική ιστορία με βαθιές και μακροχρόνιες συνέπειες, μία σύγκρουση που διαίρεσε βαθιά την ελληνική κοινωνία.

Το βιβλίο «Καλή πατρίδα, σύντροφε!» της Ελένης Νικολαΐδου -αποτελεί μέρος της διδακτορικής διατριβής της- αφηγείται ένα κομμάτι της ελληνικής ιστορίας αυτής της περιόδου, το οποίο εκτυλίχθηκε στο εξωτερικό. Αφορά τους πολιτικούς πρόσφυγες του ηττημένου Δημοκρατικού Στρατού της Ελλάδας, οι οποίοι συγκρότησαν πολιτικά και κοινωνικά δίκτυα στη μακρινή Τασκένδη.

Αναλύονται τα σοβαρά επεισόδια της Τασκένδης (9-11 Σεπτεμβρίου 1955), η ανάμειξη των Σοβιετικών στα εσωτερικά του ΚΚΕ, η πορεία και η διαγραφή του Νίκου Ζαχαριάδη και -μετά την 6η πλατιά Ολομέλεια του ΚΚΕ τον Μάρτιο του 1956- οι διαφωνίες, οι διώξεις και οι εξορίες στις ανατολικές "σοσιαλιστικές" χώρες.

Αξίζει να διαβαστεί.

ΠΗΓΕΣ:

• askiweb.eu,
• efsyn.gr,
• el.wikipedia.org,
• rizospastis.gr,
• greekcivilwar.wordpress.com

Ρωγμή στην Eνημέρωση