Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος: Mία εμβληματική προσωπικότητα

Φωτισμένος θεολόγος, ανθρωπιστής με σημαντική επιρροή στην χριστιανοσύνη και μεγάλο κοινωνικό έργο

 

"Το κοινωνικό έργο της εκκλησίας απευθύνεται σε όλους, ομόθρησκους, αλλόθρησκους και άθεους", έλεγε ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος.

Ποιος ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, που αφήνει πίσω του μία πλούσια παρακαταθήκη... 

Γεννημένος στις 4 Νοεμβρίου 1929 στον Πειραιά, ο κατά κόσμον Αναστάσιος Γιαννουλάτος, ήταν προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας.

Θεολόγος, κληρικός, συγγραφέας, ομότιμος Καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας. 

Η διαδρομή του Αναστάσιου

Αριστούχος απόφοιτος του Β’ Γυμνασίου Αρρένων Αθηνών, σπούδασε στη Θεολογική Σχολή Αθηνών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου για να λάβει το πτυχίο του το 1952, επίσης με άριστα, επιτυγχάνοντας την υψηλότερη βαθμολογία πτυχιούχου της Θεολογικής Σχολής Αθηνών – 9,53. Συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές Θρησκειολογίας, Eθνολογίας, Iεραποστολικής, Aφρικανολογίας, στα Πανεπιστήμια Aμβούργου και Mαρβούργου Γερμανίας (1965-69), ως υπότροφος του γερμανικού Ιδρύματος Alexander von Humboldt.

Αναγορεύθηκε Διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1970, ομόφωνα άριστα, με ειδικό βραβείο). Στη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας (1952-54) φοίτησε στις Σχολές Εφέδρων Αξιωματικών Σύρου και Διαβιβάσεων Χαϊδαρίου, στις οποίες πρώτευσε και έγινε «Αρχηγός Σχολής».

Αναγορεύτηκε σε έκτακτο Καθηγητή Ιστορίας των Θρησκευμάτων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ορίστηκε Διευθυντής του Τομέα Θρησκειολογίας και Κοινωνιολογίας (1983-1986) και από το 1976 τακτικός καθηγητής και κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1983-1987), από το οποίο αποχώρησε το 1997 ως ομότιμος Καθηγητής, έχοντας αναπτύξει σημαντικό επιστημονικό έργο.

Στην Ελλάδα, υπηρέτησε ως λαϊκός θεολόγος αρχικά και εργάσθηκε σε διάφορους τομείς της εσωτερικής ιεραποστολής - κήρυγμα, χριστιανική αρθρογραφία, κατήχηση, οργάνωση κύκλων βιβλικών μελετών, νεανικών και φοιτητικών κατασκηνώσεων.

Δραστηριοποιήθηκε έντονα σε οργανώσεις ορθόδοξης νεολαίας και το 1959 ίδρυσε το πρώτο ιεραποστολικό περιοδικό στην Ελλάδα με τίτλο «Πορευθέντες». 

Στην Ανατολική Αφρική

Αρχιμανδρίτης ων από το 1964, ο Αναστάσιος έστρεψε το έργο του στην Αφρική και κυρίως στην Ουγκάντα αλλά και στην Τανζανία και την Κένυα διερευνώντας τις δυνατότητες συστηματικής Ορθοδόξου Ιεραποστολής.

Ίδρυσε και οργάνωσε, στη συνέχεια, την Πατριαρχική Σχολή «Aρχιεπίσκοπος Kύπρου Mακάριος», την οποία διηύθυνε επί δεκαετία. Xειροτόνησε 62 αφρικανούς κληρικούς και χειροθέτησε 42 αναγνώστες – κατηχητές προερχόμενους από οκτώ αφρικανικές φυλές, μεταξύ των οποίων τους τέσσερις πρώτους κληρικούς Τανζανούς. Συγχρόνως προώθησε τις μεταφράσεις της Θείας Λειτουργίας σε 4 αφρικανικές γλώσσες.

Αναγνωρίσθηκε «Μέγας Ευεργέτης» του Πατριαρχείου Αλεξάνδρειας (2009).

Ο Αναστάσιος εκτός της μητρικής και της αρχαίας ελληνικής, μιλούσε αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, αλβανικά και είχε γνώσεις λατινικής, ισπανικής, ιταλικής, ρωσικής, και σουαχίλι.

Σταμάτησε το ιεραποστολικό του έργο στην Αφρική, όταν προσβλήθηκε από ελονοσία. Ο Αναστάσιος ίδρυσε το ιεραποστολικό περιοδικό "Πάντα τα Έθνη", το οποίο διεύθυνε από το 1981 μέχρι το 1991 και το ίδιο διάστημα, (1981 – 1991), βρέθηκε ξανά στην Αφρική υπηρετώντας ως Μητροπολίτης Ανατολικής Αφρικής.

Εκκλησιαστική και κοινωνική διακονία

Ο Αναστάσιος με εντολή της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, συνέγραψε τρία Κατηχητικά Βοηθήματα για τους διδάσκοντες στα Μέσα Κατηχητικά Σχολεία της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Το Φεβρουάριο του 1973 είχε μεταβεί στην κατειλημμένη από φοιτητές που διαμαρτύρονταν εναντίον της δικτατορίας Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών μεταφέροντας τρόφιμα και για να εμψυχώσει τους έγκλειστους. Δεν δίστασε δε αργότερα, να διαμαρτυρηθεί στην ΕΣΑ για τις συνθήκες κράτησης.

Ο Αναστάσιος στην Αλβανία

Tο εκκλησιαστικό έργο του Aναστασίου κορυφώνεται στην αποστολή, που του ζητήθηκε από το Oικουμενικό Πατριαρχείο, για την εκ των ερειπίων αναστήλωση της Oρθοδόξου Aυτοκεφάλου Eκκλησίας της Aλβανίας, η οποία είχε καταρρεύσει για 46 χρόνια από το καθεστώς Χοτζα 

Αρχικά εργάσθηκε ως Πατριαρχικός Έξαρχος (Iαν. 1991 – Iούν. 1992). Ανυψώθηκε σε Μητροπολίτη Aνδρούσης (Aυγ. 1991 – Iούν. 1992) και εξελέγη Aρχιεπίσκοπος Tιράνων και πάσης Αλβανίας (24 Ιουνίου 1992).

Μέσα σε τεράστιες δυσκολίες, κατόρθωσε να ανασυγκροτήσει εκ βάθρων την Αυτοκέφαλη Eκκλησία της Aλβανίας και διαμόρφωσε νέο Καταστατικό Χάρτη (2006).

Με επίσημη Συμφωνία με την Κυβέρνηση της Αλβανίας, η οποία έγινε νόμος του Κράτους το 2009, καθορίσθηκαν οι σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας.

Ίδρυσε την πρώτη Ορθόδοξη αλβανική εφημερίδα Ngjallja «Aνάστασις», το παιδικό περιοδικό Gëzohu «Χαίρε», το νεανικό περιοδικό Kambanat «Καμπάνες», την επιστημονική επιθεώρηση Kërkim «Έρευνα», το δελτίο «News from Orthodoxy in Albania» καθώς και Ραδιοφωνικό σταθμό Radio-Ngjallja.

Παράλληλα ανέπτυξε πρωτοποριακά προγράμματα στους τομείς εκπαιδεύσεως, υγείας, κοινωνικής προνοίας, αγροτικής αναπτύξεως, πολιτισμού και οικολογίας. Ίδρυσε την Ορθόδοξο Κλινική «Ευαγγελισμός» (Διαγνωστικό Ιατρικό Κέντρο) με 24 ειδικότητες και τρία πολυϊατρεία σε άλλες πόλεις· Επίσης το Ινστιτούτο Επαγγελματικής Καταρτίσεως, με έξι ειδικότητες στα Tίρανα και τέσσερις ειδικότητες στο Αργυρόκαστρο, το οποίο λειτούργησε μεταξύ 1998-2008 και αναβαθμίστηκε εν συνεχεία στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο «Λόγος».

Γενικό και Επαγγελματικό Λύκειο στο Μεσοπόταμο. Τρία εννιάχρονα Σχολεία και Λύκεια στα Τίρανα, στο Δυρράχιο, στην Κορυτσά και στο Αργυρόκαστρο, οικοτροφείο Μαθητριών Λυκείου στο Βουλιαράτι, 19 νηπιαγωγεία σε διάφορες πόλεις. Φρόντισε για την κατασκευή δρόμων, υδραγωγείων, γεφυρών, την επισκευή δημοσίων σχολείων, κ.ά.

Κατά την περίοδο 2013 – 2019 πραγματοποιήθηκε η κατασκευή τριών υδροηλεκτρικών έργων συνολικής ισχύος 19 MW (Librazhd, Llenge, Sllabinja), τα οποία συμβάλλουν στην ενίσχυση των υποδομών της χώρας και έχει σαφή κοινωνικό σκοπό. Με τα έσοδά τους, η Ορθόδοξος Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Αλβανίας θα συνεχίσει τις πνευματικές, φιλανθρωπικές και εκπαιδευτικές προσπάθειες.

Mε πρωτοβουλίες του δημιουργήθηκαν σοβαρά έργα κοινωνικής υποδομής και η Ορθόδοξος Εκκλησία της Αλβανίας αναδείχθηκε σε πολυδύναμο πνευματικό και αναπτυξιακό παράγοντα.

Kατά την ένταση μεταξύ Ελλάδος – Αλβανίας συνέβαλε στην εκτόνωσή της και στην προσέγγιση των δύο χωρών. Συγχρόνως αγωνίσθηκε για την άμβλυνση των αντιθέσεων στα Βαλκάνια.

Το 2000, κατόπιν προτάσεως 33 Ακαδημαϊκών της Ακαδημίας Αθηνών και πολλών προσωπικοτήτων της Αλβανίας, υπήρξε υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ της Ειρήνης.

Το διεθνές έργο του Αναστάσιου

Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, ανέπτυξε έντονη διεθνή διεκκλησιαστική δραστηριότητα. Συμμετείχε σε διεθνείς οργανισμούς και επιστημονικές επιτροπές. Μετείχε σε πολλά διεθνή συνέδρια, διορθόδοξες, διαχριστιανικές και διαθρησκειακές συσκέψεις, εκπροσωπώντας την Εκκλησία ή την επιστήμη σε διαφόρους διεθνείς Οργανισμούς. Έδωσε διαλέξεις σε πανεπιστήμια του εξωτερικού κυρίως επάνω σε θέματα σχετικά με τη σύγχρονη χριστιανική σκέψη, τον διαθρησκειακό διάλογο, την παγκόσμια αλληλεγγύη και ειρήνη. Διετέλεσε, μεταξύ άλλων, Πρόεδρος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών (2006) και Επίτιμος Πρόεδρος της «Παγκοσμίου Διασκέψεως των Θρησκειών για την Ειρήνη» (2006).

Συγγραφικό έργο

Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος είχε συγγράψει και εκδώσει 24 βιβλία (θρησκειολογικές εύρυνες, ιεραποστολικά δοκίμια, Ορθοδόξου πνευματικότητος) και πλέον των 200 μελετών και άρθρων θεολογικού ή θρησκειολογικού περιεχομένου. Βιβλία και διάφορα κείμενά του έχουν μεταφραστεί σε 17 γλώσσες.

Η συμβολή του στην επιστήμη, τη σύγχρονη χριστιανική μαρτυρία, την διαχριστιανική προσέγγιση, τον διαθρησκευτικό διάλογο και την ειρηνική συνύπαρξη λαών και θρησκειών τυχγάνει διεθνούς αναγνώρισης.

Διακρίσεις

Τιμήθηκε με τα παράσημα του Τιμίου Σταυρού του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου, με το «βραβείο έργου ζωής» του Συμβουλίου Αποδήμου Ελληνισμού, για τις προσπάθειές του για την ειρήνη και συνεργασία των λαών της Βαλκανικής και την ενδυνάμωση του οικουμενικού πνεύματος της Ορθοδοξίας (2000). Το Μετάλλιο της πόλεως των Αθηνών (2003). 

Επίτιμος δημότης Δυρραχίου (2016), Καλαμάτας (2016), Λάρισας (2017), Πρέβεζας (2017). Ιδρύματος Μπότση στην 35η απονομή δημογραφικών βραβείων – Ειδική τιμητική διάκριση για το όλον έργο του (Ιανουάριος 2019). Γερμανικό βραβείο «Klaus Hemmerle» της κινήσεως Fokolare για την συμβολή στην προσέγγιση και ειρηνική συνύπαρξη λαών και πολιτισμών (2020).

Το τελευταίο διάστημα νοσηλευόταν στο νοσοκομείο "Ευαγγελισμός", όπου άφησε την τελευταία του πνοή "κοιμηθεί" την Παρασκευή 24 Ιανουαρίου 

 Σε λαϊκό προσκύνημα η σορός του

Την Κυριακή 26 Ιανουαρίου μετά την ολοκλήρωσή της λειτουργίας στην Μητρόπολη Αθηνών την θα τελεσθεί τρισάγιο από τον Ιερώνυμο για τον μακαριστό Αναστάσιο.

Η σορός του μακαριστού θα παραμείνει στον Καθεδρικό Ιερό Ναό των Αθηνών, όπου θα τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα έως τις πρωινές ώρες της Δευτέρας, οπότε και θα μεταφερθεί στην Αλβανία.

Ρωγμή στην Ενημέρωση