ΒΥΡΩΝΑΣ 100 ΧΡΟΝΙΑ: Πρόσωπα που άφησαν το αποτύπωμά τους/ Γιώργος Θάνος Βαλκανιονίκης
Στο ενημερωτικό ηλεκτρονικό μέσω «Ρωγμή στην ενημέρωση και τα δρώμενα του Βύρωνα» παρουσιάζουμε πρόσωπα που άφησαν το αποτύπωμά τους στην πόλη μας στο διάβα ενός αιώνα.
Όχι για να αναδείξουμε τον Βυρωνιώτη/ισσα του αιώνα, αλλά για να θυμηθούν οι παλαιότεροι, να γνωρίσουν και να παραδειγματιστούν οι νεότεροι.
Ξεκινήσαμε αναδεικνύοντας τη ζωή και την προσφορά του Ιωάννη Ζαμάνη γιατρός της φτωχολογιάς, της Φανής Μισαηλίδου η βυρωνιώτισσα που καταδικάστηκε επί χούντας για την συμμετοχή της στην αντιστασιακή οργάνωση του Σάκη Καράγιωργα, του Δημήτρη Σουλιώτη αγωνιστή της αριστεράς, συν δημιουργού του Κοινωνικού Φαρμακείου-Ιατρείου Βύρωνα, του πρόσκοπου Άρη Κωνσταντόγλου, της Κατίνας Μανιτάρα, γυναίκα - σύμβολο της Εθνικής Αντίστασης, αντάρτισσα του ΔΣΕ, του Βαγγέλη Μαρτάκη, ήρωα της εθνικής αντίστασης.
Σήμερα συνεχίζουμε παρουσιάζοντας τον Θάνο Γιώργο, μαθηματικό και πέντε φορές Βαλκανιονίκη στο αγώνισμα του Άλματος επί Κοντώ
Γιώργος Θάνος
Επικοντιστής βαλκανιονίκης, μαθηματικός, δημοτικός σύμβουλος και αντιδήμαρχος Βύρωνα, πριν την Χούντα, διευθυντής του ΣΕΓΑΣ. Έφυγε από τη ζωή τον Φεβρουάριο του 2006, σε ηλικία 90 ετών.
ΠΙΣΩ στον χρόνο!
Ο Γιώργος Θάνος γεννήθηκε στη Σάμο. Το 1936 ήρθε από το Βαθύ της Σάμου σε ηλικία 17-18 χρονών με την οικογένεια του στον Βύρωνα. Οι γονείς του Δημήτρης και Ειρήνη και τα αδέλφια του Χρήστος, Μιλτιάδης, Αλέξανδρος, Αγησίλαος, Λουκάς, Αναστασία, διέμεναν στην οδό Κολοκοτρώνη 105 στο Βύρωνα.
Ο Θάνος παρά τις δυσκολίες περνά αριστούχος στη Μαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεταγράφεται από τον σύλλογο του Πανσαμιακού στον Παναθηναϊκό στον στίβο, στο επί κοντώ, και στο 4χ100. Συμμετέχει επίσης στην εθνική στίβου και εκεί γνωρίζει τον φοιτητή της ιατρικής και αθλητή στίβου Γρήγορη Λαμπράκη και αναπτύσσεται μεταξύ τους φιλία.
Βαλκανικοί Αγώνες
Την περίοδο του Μεσοπολέμου οι πολιτικές ηγεσίες θεώρησαν ότι οι Βαλκανικοί Αγώνες θα βοηθούσαν τόσο στη γεφύρωση των διαφορών μεταξύ των κρατών όσο και στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και της φιλίας στη Βαλκανική Χερσόνησο. Στην ίδρυση τους επέδρασσε σημαντικά και η επιθυμία για ενότητα και συνεργασία μεταξύ των Βαλκανικών Κρατών.
Οι Βαλκανικοί Αγώνες συνδέθηκαν με τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή των Βαλκανίων. Την περίοδο 1929-1934 οι Παμβαλκανικοί Αγώνες αποκτούν ύψιστο ενδιαφέρον εξαιτίας των έντονων διαβουλεύσεων των κρατών της Βαλκανικής για τη συνένωσή τους σε Βαλκανική Ομοσπονδία. Οι αγώνες απέκτησαν έντονο πολιτικό χαρακτήρα εξαιτίας της σχεδόν παράλληλης διεξαγωγής τους με τις Βαλκανικές Συνδιασκέψεις. Οι κυβερνήσεις των βαλκανικών χωρών αξιοποίησαν τους αγώνες ως μέσο για την μετάδοση μηνυμάτων ειρήνης και συμφιλίωσης αλλά και προβολής των εργασιών των Βαλκανικών Συνδιασκέψεων. Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Αγώνων, οι λαοί της Βαλκανικής για πρώτη φορά, συνυπάρχουν σε ένα ειρηνικό και φιλικό πλαίσιο μακριά από τις διεκδικήσεις, τις πολεμικές συγκρούσεις και το εχθρικό παρελθοντικό περιβάλλον. Το ειρηνικό αυτό κλίμα ενίσχυε τις πολιτικές προσπάθειες των βαλκανικών κυβερνήσεων. Το πολιτικό ενδιαφέρον για τους αγώνες μειώνεται μετά την υπογραφή του Βαλκανικού Συμφώνου το 1934.
Οι πρώτες ανεπίσημες συζητήσεις για τη διεξαγωγή περιφερειακών αγώνων γίνονται στην αρχή της δεκαετίας του 1920 ανάμεσα σε αντιπροσώπους του αθλητισμού από την Ελλάδα και τη Ρουμανία.
Το 1924, κατά τη διάρκεια του διεθνούς αθλητικού συνεδρίου των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι προτάθηκε επίσημα από τον ΣΕΓΑΣ να ιδρυθούν αθλητικοί αγώνες μεταξύ των Βαλκανικών κρατών, η συγκεκριμένη όμως κίνηση δεν είχε θετικά αποτελέσματα.
Το 1928 στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Άμστερνταμ, έλαβε χώρα συνάντηση μεταξύ των αθλητικών Ομοσπονδιών από τα Βαλκανικά κράτη όπου όλες συμφώνησαν οι συνθήκες ήταν πλέον ώριμες για τη διοργάνωση αθλητικών αγώνων μεταξύ των Βαλκανικών κρατών.
Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Γυμναστικών Αθλητικών Σωματείων (ΣΕΓΑΣ) πρότεινε το 1929 να πραγματοποιηθεί στην Αθήνα στο Παναθηναϊκό Στάδιο μια δοκιμαστική διοργάνωση, τα έξοδα για τη φιλοξενία και τη μεταφορά των αθλητών θα βάρυναν τον ΣΕΓΑΣ.
Οι δοκιμαστικοί Βαλκανικοί Αγώνες πραγματοποιούνται στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 1929, με τη συμμετοχή τεσσάρων χωρών, Βουλγαρίας, Γιουγκοσλαβίας, Ελλάδας και Ρουμανίας. Παράλληλα με τους αγώνες πραγματοποιήθηκε και το Α’ Βαλκανικό Αθλητικό Συνέδριο στο οποίο συμμετείχαν αντιπρόσωποι από τις Εθνικές Αθλητικές Ομοσπονδίες των χωρών που έλαβαν μέρος στους αγώνες. Στο συνέδριο αποφασίστηκαν οι όροι και οι λεπτομέρειες πραγματοποίησης των Παμβαλκανικών Αγώνων. Μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έγιναν 11 Παμβαλκανικοί Αγώνες. Οι Βαλκανικοί αγώνες πραγματοποιούνταν κάθε χρόνο.
Οι Α’ Βαλκανικοί Αγώνες διοργανώνονται όπως είχε συμφωνηθεί στο Α’ Βαλκανικό Αθλητικό Συνέδριο ξανά στην Αθήνα από τις 5 έως τις 12 Οκτωβρίου 1930 στο Παναθηναϊκό Στάδιο με τη συμμετοχή πέντε κρατών: Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα, Ρουμανία και Τουρκία.
Μέχρι και το 1933 οι αγώνες φιλοξενούνταν στην Αθήνα, λόγω έλλειψης υποδομών στις υπόλοιπες χώρες, όπου για πρώτη φορά συμμετείχαν και οι έξι βαλκανικές χώρες. Στους Δ’ Βαλκανικούς Αγώνες του 1933 συμμετείχαν στην ελληνική ομάδα και πέντε Κύπριοι αθλητές. Το 1934 διοργανώνονται στο Ζάγκρεπ της Γιουγκοσλαβίας. Οι ΧΙ’ Βαλκανικοί αγώνες φιλοξενήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη τον Οκτώβριο του 1940, διήρκησαν μόνο τρεις μέρες με τη συμμετοχής μόνο τριών χωρών λόγω της έναρξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι αγώνες, όπως και κάθε παρόμοια αθλητική δραστηριότητα διακόπηκε την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το τέλος των πολεμικών γεγονότων δεν σήμαινε και την άμεση επανέναρξη του θεσμού.
Η πρώτη επίσημη μεταπολεμική διοργάνωση στίβου έγινε στην Αθήνα το 1953, ενώ το 1954 συμμετείχαν για πρώτη φορά γυναίκες στους αγώνες. Το 1956 επέστεψαν στους αγώνες η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Αλβανία συμμετείχε ξανά τη δεκαετία του 1960. Οι αγώνες υποβαθμίστηκαν τη δεκαετία του 1980. Το 1986 αποφασίστηκε να γίνονται κάθε δύο χρόνια και ετήσιοι μόνο για την κατηγορία των εφήβων και των νεανίδων.
Η πτώση των καθεστώτων στις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας επέφερε αλλαγές και στις χώρες που συμμετείχαν στους Βαλκανικούς Αγώνες. Από το 2012 εντάχθηκαν σταδιακά και άλλες χώρες όπως η Κροατία, η Σλοβενία, η Αρμενία, η Κύπρος, η Γεωργία και τέλος το Ισραήλ, με αποτέλεσμα τα μέλη της να φτάσουν τις είκοσι δύο.
Η Αθλητική δραστηριότητα του Θάνου
Ο Θάνος διακρίθηκε στο άλμα επί κοντώ. Έλαβε μέρος προπολεμικά σε διάφορους διεθνείς και περιφερειακούς αγώνες.
Το 1935 ο Θάνος παίρνει μέρος στους ΣΤ' Παμβαλκανικούς Αγώνες στην Κωνσταντινούπολη όπου κερδίζει και το χάλκινο μετάλλιο.
Από τότε και μέχρι το 1940 συμμετείχε σε όλους τους
Βαλκανικούς Αγώνες και κέρδιζε στο επι κοντώ συνεχώς το χρυσό μετάλλιο, με νέο βαλκανικό ρεκόρ 3,92 μ., το 1939 στην Αθήνα
Το 1936 στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα στίβου ανδρών στην Αθήνα, ο Θάνος με άλμα 3,60 μ. αναδείχθηκε πρώτος στο άλμα επί κοντώ.
Ο Θάνος συμμετέχει στην τελευταία προπολεμική Βαλκανιάδα στην Κωνσταντινούπολη στις 5 & 6 Οκτωβρίου 1940 στο στάδιο Φενερμπαχτσέ.
Φωτο: Διπλωματικό διαβατήριο του Θάνου ΓιώργουΣτους αγώνες μετείχαν μόνο τρεις χώρες και ήταν η πρώτη φορά που ολοκληρώθηκαν σε ένα σαββατοκύριακο. Λόγω της μικρής συμμετοχής αποφασίστηκε να μην τηρηθεί επίσημη βαθμολογία. Πολυνίκης των αγώνων ήταν ξανά η Ελλάδα, όπως όλη την προπολεμική περίοδο. Όμως, οι Τούρκοι διοργανωτές ανακοίνωσαν μιαν άτυπη βαθμολογία, στην οποία πρώτη αναδείχθηκε η Τουρκία.
Ο Θάνος διακρίθηκε στο επι κοντώ με άλμα 3,70 μ.
Όταν επέστρεψαν οι αθλητές στην Αθήνα τους βράβευσε ο τότε πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς. Ορισμένοι αθλητές αριστερών πεποιθήσεων μεταξύ αυτών και ο Θάνος, επέλεξαν να πάνε στην τελευταία γραμμή, έτσι ώστε να μην πολυφαίνονται, γιατί ένιωθαν ντροπή που τους βράβευσε ο δικτάτορας Μεταξάς.
Στο αλβανικό μέτωπο
Ο Θάνος Γιώργος όπως και άλλοι Έλληνες αθλητές πολέμησε στα ελληνοαλβανικά βουνά ως έφεδρος αξιωματικός του στρατού.
Σε γράμματα Ελλήνων αθλητών που έστελναν από το αλβανικό μέτωπο στη φίλαθλη κοινότητα και που περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Ανδρέα Οικονόμου «Λεωφόρος Ηρώων» ο Γιώργος Θάνος γράφει:
«Εδώ στα χιονισμένα βουνά που ευρισκόμεθα, ακοίμητοι φρουροί της Πατρίδος, δεν είναι δυνατόν να προπονηθώ, όχι γιατί μου λείπει η όρεξις, αλλά λόγω των πολεμικών μου ασχολιών και της ελλείψεως των τεχνικών μέσων. Όταν ευρίσκω όμως λίγο καιρό, γυμνάζομαι στις χιονοδρομίες κατά πρωτόγονο τρόπο. Επήρα δύο σανίδες με δύο πετσιά, έφτιασα κάτι ψευτοπέδιλα και κάνω σκι. Φυσικά, παίρνω και μερικές τούμπες, χωρίς αυτό να με στενοχωρεί, γιατί έτσι γυμνάζομαι λιγάκι, αναμένοντας την ώραν που αι σάλπιγγες θα σημάνουν την λήξιν του νικηφόρου μας πολέμου».
Κατοχή και αντίσταση
Στις 6 Απριλίου 1941 επιτέθηκαν και εισβάλαν στην χώρα μας ναζιστικές γερμανικές δυνάμεις. Αμέσως άρχισε η αντίσταση του ελληνικού λαού στους Ναζί Γερμανούς κατακτητές.
Από τα πρώτα χρόνια της γερμανο-ιταλικής κατοχής, αρκετοί γνωστοί αθλητές μαζί με τον υπόλοιπο ελληνικό λαό προσπάθησαν να οργανώσουν τη ζωή και την αντίσταση του.
Η πείνα λίγο-λίγο θέριζε τον λαό και οι μαυραγορίτες έκαναν χρυσές δουλειές. Ανάμεσα στις πρώτες κοινωνικές ομάδες που χτυπήθηκαν θανάσιμα από την ασιτία και την αρρώστια ήταν οι αθλητές. Νεαρά πάμφτωχα παιδιά, χωρίς σταθερή δουλειά και με τα κάποια λιγοστά «τυχερά» των αθλητικών επιδόσεών τους, βρέθηκαν από τις εσχατιές της ελληνικής επαρχίας και από την μικρασιατική καταστροφή στην απρόσωπη πρωτεύουσα για να δώσουν σάρκα στο όνειρο της επιτυχίας και μέσα από τα αθλητικά τους προσόντα.
Ο Σ.Ε.Γ.Α.Σ. με έδρα τα γραφεία του στο Κολωνάκι, είχε πέσει σε λήθαργο, την ώρα που στο νοσοκομείο «Σωτηρία» στοιβάζονται φυματικοί-μελλοθάνατοι, οι πριν από λίγο τιμημένοι θριαμβευτές των αγωνιστικών στίβων.
Στα χρόνια της Κατοχής, ο Θάνος οργανώθηκε στις αντίστοιχες αριστερές οργανώσεις και ήταν από τους πιο δραστήριους αθλητές της Αντίστασης.
Η ίδρυση της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών
Ο Θάνος πρωτοστάτησε με τον Γρήγορη Λαμπράκη στη δημιουργία της Ένωση Ελλήνων Αθλητών (ΕΕΑ). Η ΕΕΑ και με τη βοήθεια του συνταγματάρχη του στρατού Γιάννη Μπαλάσκα σε συνεργασία με τον Ερυθρό Σταυρό, προσέφερε τεράστια βοήθεια σε ανθρώπους του στίβου και γενικότερα του αθλητισμού την περίοδο της κατοχής, για να αντιπαλέψουν την πείνα και τις αρρώστιες και να κρατηθούν στη ζωή.
Ανάμεσα στο βαρύ χειμώνα του 1941 και την πρωτάνοιξη του ’42, σ’ ένα σπιτικό της οδού Αρχιμήδους, πίσω από το Παναθηναϊκό Στάδιο, στο Παγκράτι μαζεύτηκαν μερικοί φίλοι, κυρίως από το Παγκράτι και την Καλλιθέα, με πρωτοβουλία του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Ήταν εκεί ο Σμυρνιός πρωταθλητής των δρόμων ταχύτητας Ηλίας Μισαηλίδης, ο Βυρωνιώτης επικοντιστής -πέντε φορές χρυσός βαλκανιονίκης τα έτη 1935 και 1940 Γιώργος Θάνος με καταγωγή από τη Σάμο, ο πρωταθλητής των δρόμων ημιαντοχής Γιώργος Καραγιώργος υπάλληλος στην Α΄ Εφορία Αθηνών, ο Κύπριος δρομέας ταχύτητας Ρένος Φραγκούδης με έντεκα χρυσά βαλκανικά μετάλλια στο στήθος του, ο μεγάλος σκόρερ των προπολεμικών ποδοσφαιρικών γηπέδων, παίκτης της ΑΕΚ, Κλεάνθης Μαρόπουλος, ο Δημήτρης Καραμπάτης του «Πανιωνίου», ο Βαγγέλης Χέλμης του «Εθνικού» και άλλοι μεγάλοι αθλητές του στίβου και του ποδοσφαίρου, αλλά και μερικοί πιστοί και παθιασμένοι φίλαθλοι της εποχής.
Οι παραπάνω αθλητές αποφάσισαν να βάλουν μπροστά την ίδρυση της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών (Ε.Ε.Α.), με σκοπό την οικονομική, υλική και ηθική στήριξη των ασθενών και άνεργων αθλητών, καθώς και γενικότερα τη διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων από τα έσοδα των οποίων να λειτουργούν τα λαϊκά συσσίτια στις αθηναϊκές συνοικίες.
Η απόφαση λήφθηκε ομόφωνα και κατόπιν εκλέχθηκε το διοικητικό συμβούλιο με Πρόεδρο τον Φραγκούδη, που ήταν ηλικιακά μεγαλύτερος από όλους – γεννημένος στα 1909 – αλλά και ο έχοντας τις περισσότερες αθλητικές νίκες. Αντιπρόεδρος ανέλαβε ο Γρηγόρης Λαμπράκης, μαιευτήρας στο «Έλενα», Γενικός Γραμματέας ο Βυρωνιώτης επικοντιστής Γιώργος Θάνος και ταμίας ο Γιώργος Καραγιώργος, όλοι βαλκανιονίκες.
Ο βαλκανιονίκης Γιάννης Σκιαδάς, δρομέας και μαχητής στην Αλβανία, εκδότης της εφημερίδας «Αθλητικά Νέα», στήριζε την Ένωση των Αθλητών. Ο Γρηγόρης Λαμπράκης, βαλκανιονίκης και ρέκορντμαν στο άλμα εις μήκος και στα 100 μέτρα, στη διάρκεια της κατοχής διοργάνωνε αγώνες με άλλους συναθλητές του, τα έσοδα των οποίων πήγαιναν στη διοργάνωση λαϊκών συσσιτίων.
Η Ένωση Ελλήνων Αθλητών είχε πλούσια αθλητική & αντιστασιακή δράση. Ξεκινούσε από τη διοργάνωση ποδοσφαιρικών αγώνων, μέχρι συσσίτια, υγειονομική περίθαλψη, αλλά κα αντιστασιακή δράση με παρακολούθηση γερμανικών στρατιωτικών στόχων. Κάποιοι αθλητές, έδιναν ακόμη και το γάλα που έπιναν σε μικρά παιδιά, όταν έφευγαν από προπόνηση στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Ο συνταγματάρχης Γιάννης Παλάσκας γόνος μεγάλης στρατιωτικής οικογένειας είχε ανεκτίμητή προσφορά στους φτωχούς μέσω της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών.
Η αντίσταση της Λεωφόρου Αλεξάνδρας
Το φθινόπωρο του 1942, ένας ποδοσφαιρικός αγώνας που δεν άρχισε ποτέ ήταν μια από τις πρώτες αντιστασιακές κινήσεις των Αθηναίων.
Η Ένωση Ελλήνων Αθλητών είχε προγραμματίσει να αγωνιστούν στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας ο Παναθηναϊκός με την ΑΕΚ και μέρος των εισπράξεων θα πήγαινε στους φυματικούς του «Σωτηρία». Περισσότεροι από 15.000 φίλαθλοι βρέθηκαν στις εξέδρες του γηπέδου, ενώ πάρα πολλοί ήταν αυτοί που έμειναν απέξω. Ο αγώνας δεν άρχισε ποτέ, καθώς οι ποδοσφαιριστές των δυο ομάδων αρνήθηκαν να αγωνιστούν με διαιτητή έναν αυστριακό αξιωματικό του γερμανικού στρατού. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα οι φίλαθλοι να μπουν στον αγωνιστικό χώρο και να καταστρέψουν τα δοκάρια, τις ξύλινες εξέδρες και τον αγωνιστικό χώρο. Όμως, δεν έμειναν στις καταστροφές. Οργανώθηκε αυθόρμητη αντικατοχική-αντιφασιστική διαδήλωση που έφτασε μέχρι την Ομόνοια, με τις γερμανικές δυνάμεις να επεμβαίνουν για να τη διαλύσουν. Ήταν η πρώτη αντικατοχική διαδήλωση.
Η «κόντρα» με την ΕΠΟ
Στο δεύτερο μισό του 1942 εντάχθηκαν στην ΕΕΑ και ποδοσφαιρικά σωματεία με αποτέλεσμα οι «γραφειοκράτες» της ΕΠΟ να τη βλέπουν ανταγωνιστικά.
Η πρώτη κόντρα έγινε όταν το Μάιο του 1943. Η Ένωση Ελλήνων Αθλητών (ΕΕΑ) αποφάσισε να διοργανώσει ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα χωρίς τον «έλεγχο» της ΕΠΟ. Το πρωτάθλημα άρχισε, αλλά διακόπηκε τον Ιούλιο. Ολυμπιακός και ΑΕΚ παρέμειναν στην ΕΕΑ, ενώ ο Παναθηναϊκός πήγε με την πλευρά της ΕΠΟ με αποτέλεσμα να διεξαχθούν δυο πρωταθλήματα. Στο πρωτάθλημα της ΕΠΟ εκτός από τον Παναθηναϊκό συμμετείχαν οι: Φωστήρας, Γουδί, Αθηναϊκός, Ολυμπιακός Αθηνών, Άγιος Νικόλαος, Μικρασιατική, Ένωση Χαλανδρίου και Ολυμπιάδα. Ο ανταγωνισμός δεν ήταν μεγάλος με αποτέλεσμα στις αρχές Δεκεμβρίου οι «πράσινοι» τα βρήκαν με την ΕΕΑ και τον Φεβρουάριο του 1944 ξεκίνησε το Ενιαίο Πρωτάθλημα Κέντρου με τρεις ομίλους των 22 ομάδων.
Η κόντρα της Ένωσης με τον ΣΕΓΑΣ
Η Ένωση Ελλήνων Αθλητών (ΕΕΑ) ανέλαβε να διοργανώσει το ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα γιατί η ΕΠΟ στη διάρκεια της κατοχής είχε σταματήσει οποιαδήποτε δραστηριότητα.
Γρήγορα όμως ήρθε σε ρήξη με τον Σ.Ε.Γ.Α.Σ που υποστήριζε πως δεν είχε την άδεια και ευθύνη δημιουργίας αγώνων. Στον δεύτερο χρόνο της κατοχής η φονική πείνα είχε ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Τον Μάρτιο του '42 αναφέρονται χίλιοι θάνατοι την ημέρα στην περιοχή της Αθήνας και του Πειραιά.
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση η Έ.Ε.Α. αντιδρά άμεσα. Διοργανώνει τα πρώτα συλλαλητήρια, στήνει λαϊκά συσσίτια και ετοιμάζει ποδοσφαιρικό αγώνα στο γήπεδο της λεωφόρου Αλεξάνδρας και αθλητική γιορτή στο Παναθηναϊκό Στάδιο για την οικονομική ενίσχυση των εξαθλιωμένων από τη φυματίωση αθλητών.
Ο Σ.Ε.Γ.Α.Σ. φέρνει ξανά αντιρρήσεις χαρακτηρίζοντας παράνομη την πρωτοβουλία αυτή. Τότε ο Γρηγόρης Λαμπράκης, επικεφαλής ομάδας αθλητών, επισκέφθηκε τα γραφεία του Σ.Ε.Γ.Α.Σ., ζητώντας εξηγήσεις με αποτέλεσμα μάλιστα να προκληθούν επεισόδια.
Τελικά η Ένωση Ελλήνων Αθλητών (Ε.Ε.Α.) διοργάνωσε πρωταθλήματα, από τα έσοδα των οποίων βοηθήθηκαν εκατοντάδες άπορες οικογένειες. Μάλιστα μέσα στο 1943 η Ένωση Ελλήνων Αθλητών προχώρησε και στην έκδοση δισεβδομαδιαίας αθλητικής εφημερίδας που έφερε την ονομασία «Αθλητικά Νέα». Εκδότης της εφημερίδας «Αθλητικά Νέα», ο βαλκανιονίκης Γιάννης Σκιαδάς, δρομέας και μαχητής στην Αλβανία, στήριζε την Ένωση Ελλήνων Αθλητών, ενώ ο Γρηγόρης Λαμπράκης, βαλκανιονίκης και ρέκορντμαν στο άλμα εις μήκος και στα 100 μέτρα, στη διάρκεια της κατοχής διοργάνωνε αγώνες με άλλους συναθλητές του, με τα έσοδα να πηγαίνουν σε διοργάνωση λαϊκών συσσιτίων.
Η προσφορά της Ε.Ε.Α. στην Ελληνική κοινωνία σε μια εξαιρετικά δύσκολη εποχή κρίνεται ανεκτίμητη.
Ο Βύρωνας της προσφυγιάς και ο αθλητισμός
Μετά την Μικρασιατική καταστροφή στο Παγκράτι, πάνω από την γέφυρα (σήμερα πλατεία Μαρτάκη) γύρω από την εκκλησία του Αγίου Λαζάρου εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι ξεριζωμένοι του 1922, και δημιουργήθηκε ο πρώτος προσφυγικός συνοικισμός. Το 1924 πήρε το όνομα συνοικισμός Βύρωνος και το 1934 τον Απρίλιο δημιουργήθηκε ο σημερινός Δήμος Βύρωνος.
Η προηγμένη αθλητική παιδεία των Mικρασιατών δεν άργησε να δώσει καρπούς ακόμα και μέσα στις δύσκολες συνθήκες των προσφυγικών συνοικισμών.
Έτσι δημιουργήθηκε το 1924 το αθλητικό σωματείο με αρχική ονομασία «Αθλητικός και Γυμναστικός Σύλλογος Νέων Συνοικισμού Βύρωνος» στην αρχή αμιγώς με μικρασιατική σύνθεση και στη συνέχεια συμμετείχαν και γηγενείς που δεν έβλεπαν τους πρόσφυγες με μισό μάτι. Μεταπολεμικά σε κάποια αναμόρφωση καταστατικού η επίσημη ονομασία έγινε: Αθλητικός Όμιλος «Νέοι Βύρωνος».
Ο σύλλογος συνεχίζει τη δράση του και σήμερα με τμήματα μπάσκετ και βόλεϊ, ενώ παλιότερα είχε και τμήματα στίβου, χειροσφαίρισης, ποδηλασίας και ποδοσφαίρου.
Με το τέλος της κατοχής ο Θάνος υποχρεώθηκε να επιστρέψει στον στρατό ως ανθυπολοχαγός μέχρι το 1953-1954, ως αρχηγός της αθλητικής ομάδας της ΑΣΔΑΝ και παρέλαβε το έπαθλο από το στρατηγό Πλαστήρα.
Η ενασχόληση του Θάνου με τον αθλητισμό στον Βύρωνα
Το 1953 ο Θάνος σταματά το επί κοντώ και τους αγώνες αλλά όχι τον αθλητισμό. Αναπτύσσει δραστηριότητα και στα διοικητικά και αθλητικά δρώμενα του Συλλόγου «Νέοι Βύρωνος».
Το 1955 καλεί τον φίλο του πλέον, γιατρό γυναικολόγο και αθλητή στίβου Γρηγόρη Λαμπράκη να έρθει να χρηματοδοτήσει τον σύλλογο «Νέοι Βύρωνος». Ο Λαμπράκης ανταποκρίθηκε έγινε μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου και στη συνέχεια εξελέγη ως ο πρώτος μη Μικρασιάτης Πρόεδρος των «Νέων Βύρωνος». Με ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. στις 25/3/1958 και με πρόταση του Γεν. Γραμματέα Ι. Σαμανίδη, ο Γρ. Λαμπράκης ονομάστηκε επίτιμος πρόεδρος των "ΝΕΩΝ ΒΥΡΩΝΟΣ".
Λόγο φόρτου εργασίας ο Λαμπράκης σταματά να είναι πρόεδρος και στην θέση του αναλαμβάνει ο δάσκαλος Αλέξανδρος Χαραλαμπόπουλος ο οποίος ήταν διευθυντής στο 4ο Δημοτικό Σχολείο Βύρωνα που είχε ήδη φτιαχτεί και λειτουργούσε. (Σήμερα το σχολείο αυτό δυστυχώς παραμένει κλειστό από το 2018, αναμένοντας την κατεδάφιση του και την ανέγερση ενός νέου διδασκαλείου).
Η ζωή του στον Βύρωνα
Ο Θάνος Γιώργος παντρεύτηκε με τη Ρωσίδα Μαρούσκα/Άννα και απέκτησαν ένα γιο τον Βλαδίμηρο.
Έμενε με την γυναίκα του το γιο τους Βλαδίμηρο και την γιαγιά (μητέρα της γυναίκας του) σε ένα προσφυγικό σπίτι, στην αυλή του αθλητικού συλλόγου «Νέοι Βύρωνος», επί της οδού Ερυθραίας απέναντι από την Κισάμου. Εκεί έπαιζαν τα παιδιά μπάσκετ,- βόλεϊ. Δίπλα ήταν και το Γκαράζ του Δήμου Βύρωνα.
«Οι μπασκέτες ήταν σιδερένιες και ο χώρος κάτω είχε άσφαλτο, σύμφωνα με την προφορική μαρτυρία του Βασίλη Ζάχου. Στη γειτονιά υπήρχαν ακόμη το σφαιριστήριο του Σπανού, στην οδό Αρώνη η λέσχη του Παναθηναϊκού που παίζαμε και Πιγκ Πογκ. Στην οδό Μεσολογγίου πριν την πλατεία Αγ. Λαζάρου το υπόγειο σφαιριστήριο, μπιλιαρδάδικο και στο τετράγωνο Μεσολογγίου - Ερυθραίας - Κισάμου το ξυλουργείο του Λουκίδη», θυμάται ο Βασίλης. Σήμερα είναι το 1ο & 3ο δημοτικό σχολείο επι της Ερυθραίας και η είσοδος του αθλητικού συλλόγου «Νέοι Βύρωνος».
Εκεί σε αυτό το προσφυγικό θυμούνται αρκετοί Βυρωνιώτες που συνομιλήσαμε μαζί τους, για τον Βαλκανιονίκη και μαθηματικό Θάνο Γιώργο.
Μας τον περιέγραψαν ως ένα καλό άνθρωπο, γυμνασμένο που κυκλοφορούσε σχεδόν πάντα με αθλητική περιβολή, το ίδιο και ο γιος του Βλαδίμηρος.
Ο Θάνος ήταν άνθρωπος πολιτικοποιημένος αριστερών πεποιθήσεων (ΕΔΑ). Υπέστη και αυτός τις συνέπειες της μετεμφυλιακής περιόδου. Πήρε μέρος στην πρώτη απαγορευμένη πορεία ειρήνης, με τον Γρηγόρη Λαμπράκη, από τον Τύμβο του Μαραθώνα στην Αθήνα. Ο Θάνος κατάφερε να αποφύγει τη σύλληψη από τις αστυνομικές δυνάμεις.
Είχε ασχοληθεί εκτός από τον αθλητισμό με τα δημοτικά δρώμενα στην πόλη μας.
Στις δημοτικές εκλογές 1954-1959 είχε εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος με τον συνδυασμό του δημάρχου Κωνσταντιλιέρη Άγγελου και για μια περίοδο ασκούσε καθήκοντα αντιδημάρχου. Στη συνέχεια συμμετείχε και είχε και πάλι εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος το 1959-1967 με δήμαρχο Αχιλλέα Γεωργούτσο. Η δικτατορία (χούντα) των συνταγματαρχών το 1967, τον καθαίρεσε μαζί με όλο το δημοτικό συμβούλιο.
Ο Θάνος ήταν μαθηματικός στο επάγγελμα.
Λίγο πριν γίνει το πραξικόπημα της χούντας άνοιξε μαζί με τον αδελφό του Χρήστο, το πρώτο φροντιστήριο στο Βύρωνα, στην οδό Κολοκοτρώνη δεξιά, πριν την Αγίας Σοφίας. Οι μαθητές του Βύρωνα μπορούσαν να αναζητήσουν πλέον βοήθεια για τις εισαγωγικές εξετάσεις στη γειτονιά τους, για να περάσουν στο πανεπιστήμιο χωρίς να χρειάζεται να ταλαιπωρούνται πηγαίνοντας στο κέντρο της Αθήνας.
Στο φροντιστήριό του βρήκαν καταφύγιο και ανθρώπινες συνθήκες εργασίας συνάδελφοι του εκπαιδευτικοί που για λόγους πολιτικών φρονημάτων και ορισμένοι και αντιδικτατορικής δράσης αντιμετώπιζαν δυσκολίες στον φροντιστηριακό χώρο του κέντρου, όπου ο έλεγχος της Ασφάλειας ήταν πιο ασφυκτικός. Λίγους μήνες μετά το πραξικόπημα το φροντιστήριο του το έκλεισε η χούντα, εξαιτίας της εργασίας σε αυτό αριστερών καθηγητών. Το 1968 το φροντιστήριο δεν λειτουργούσε.
Ο Θάνος αναζητά εργασία
Ο υπουργός Αθλητισμού της Χούντας Ασλανίδης κάλεσε το βαλκανιονίκη Θάνο Γιώργο και του ζήτησε να οργανώσει τη στατιστική υπηρεσία της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού.
Ο Θάνος το αποδέχθηκε, προκειμένου να φάει ένα πιάτο φαγητό. Αυτήν την επιλογή του ο Θάνος την έφερε πολύ βαρέως.
Το 1976-1978 το προσφυγικό σπίτι που διέμενε ο Θάνος με την οικογένεια του απαλλοτριώθηκε από το κράτος, κατεδαφίστηκε, και αναμορφώθηκε ο χώρος που σήμερα στεγάζεται το 3ο Δημοτικό σχολείο. Και έτσι ο Θάνος με την οικογένεια του μεταφέρθηκαν
και συνέχισαν να ζουν στο Περιστέρι. Από τότε "χάθηκαν" τα ίχνη του από το Βύρωνα.
Μετά τη μεταπολίτευση, στα χρόνια του ΠΑΣΟΚ τοποθετήθηκε διευθυντής στο ΣΕΓΑΣ, από όπου και συνταξιοδοτήθηκε.
Ο Θάνος δεν ξέχασε ποτέ την προσφορά και τη βοήθεια του συνταγματάρχη Γιάννη Παλάσκα στην Ένωση Ελλήνων Αθλητών.
Έτσι το 1984 θέλοντας να τον τιμήσει από τη θέση του διευθυντή του ΣΕΓΑΣ που βρισκόταν, δημιούργησε τον Γυμναστικό Όμιλο Περιστερίου "Γιάννης Παλάσκας" που υπάρχει ακόμη και σήμερα.
Από το 2000 ο Θάνος ζούσε στα Χανιά, όπου εκτός από το γιο του Βλαδίμηρο, είχε και πάρα πολλούς φίλους από το χώρο του Αθλητισμού.
Οι Βυρωνιώτες ενημερώθηκαν για τον θάνατό του βαλκανιονίκη Θάνου Γιώργου από την ανακοίνωση που εξέδωσε η διοίκηση του ΣΕΓΑΣ εκφράζοντας τα θερμότερα συλλυπητήρια στους οικείους του.
«Σε ηλικία 90 ετών έφυγε από τη ζωή ο Γιώργος Θάνος. Η κηδεία του παλιού πρωταθλητή του άλματος επί κοντώ και διευθυντή του ΣΕΓΑΣ έγινε στο νεκροταφείο των Χανίων 6 Φεβρουαρίου 2006».
Την Πέμπτη, 04 Απριλίου 2019 στο πλαίσιο των 111 χρόνων από την ίδρυση του Παναθηναϊκού Αθλητικού Ομίλου, ο σύλλογος έφτιαξε ένα Top111 αθλητών-τριών του με βάση τις επιτυχίες τους.
Σε αυτή τη λίστα υπάρχουν αθλητές από ατομικά σπορ και η κατάταξή τους έγινε με κριτήριο τις μεγάλες στιγμές τους, ενώ ήταν στο δυναμικό του «τριφυλλιού».
Στην 30η θέση βρίσκεται ο άλλοτε σπουδαίος επικοντιστής του Παναθηναϊκού Γιώργος Θάνος.
Η ηλεκτρονική σελίδα του Παναθηναϊκού αναφέρει για τον Θάνο:
«Επρόκειτο για μια σημαντική προσωπικότητα του Συλλόγου με πολλές αγωνιστικές επιτυχίες εντός αλλά και εκτός συνόρων. Κράτησε ψηλά τη σημαία του Συλλόγου τη δεκαετία του ΄30 και η σπουδαιότερη του στιγμή ήταν η κατάκτηση του ασημένιου μεταλλίου στην Πανεπιστημιάδα του Βερολίνου το 1937 με 3.80μ. Εν συνεχεία είχε σημαντική αντιστασιακή δράση κατά την πολεμική δεκαετία του ΄40 ενώ κατόπιν ακολούθησε το επάγγελμα του μαθηματικού. Ο θρυλικός «πράσινος» επικοντιστής έφυγε από την ζωή στις 5 Φεβρουαρίου 2006».
Επιμέλεια: Χρήστος Παναγιωτόπουλος
Για τις πληροφορίες ευχαριστούμε τους Νίκο Βικέτο, Βασίλη Ζάχο, Βλαδίμηρο Θάνο.
ΠΗΓΕΣ
• Βασιλείου Κωνσταντίνος (2022), Το Ολυμπιακό Κίνημα στα Κομμουνιστικά και Μεταψυχροπολεμικά Βαλκάνια. Πολιτικές και Θεσμικές Παράμετροι, (Διδακτορική Διατριβή), Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Διαθέσιμο από Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών, http://hdl.handle.net/10442/hedi/52756.
• Green Legend ο Θάνος. Ανακτήθηκε από :
https://greencorner.gr/erasitexnis/item/5766-green-legend-o-thanos.
• Ο σπουδαίος Γιώργος Θάνος (2021, Φεβρουάριος 6).
Ανακτήθηκε από: https://www.pao1908.com/nea/60549_o-spoydaios-giorgos-thanos/
• Η δράση της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών στην περίοδο της Κατοχής (2018, Νοέμβριος 11). Ανακτήθηκε από: https://www.epohi.gr/article/22931/h-drash-ths-enwshs-ellhnwn-athlhtwn-sthn-periodo-ths-katoxhs.
• Μπράτσος Νάσος, Εργατικές Ιστορίες – Συνεντεύξεις με πρωταγωνιστές του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα από το 1920 έως το 1967, Αθήνα, BUX, 1998.
• Μπράτσος Νάσος(2023), Νέοι Βύρωνος: «Μόλις» 99 χρόνια ζωής και δράσης και τα καλύτερα έρχονται» Ανακτήθηκε από: https://www.ertnews.gr/anadromes/neoi-vyronos-molis-99-xronia-zois-kai-drasis-kai-ta-kalytera-erxontai/.
• Οικονόμου Ανδρέας (2014), Λεωφόρος Ηρώων, Αθήνα: Κάπα Εκδοτική.
• Πάνου Ελευθερία (2019), Οι παμβαλκανικοί αγώνες ως αντανάκλαση της διαβαλκανικής προσέγγισης στη δεκαετία του ’30, (Διδακτορική Διατριβή), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Διαθέσιμο από Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών, http://hdl.handle.net/10442/hedi/45923.
• Τσίλογλου Λευτέρης (2014), Γιώργος Θάνος, Ανακτήθηκε από: http://tsiloglou.blogspot.com/2014/07/blog-post_32.html
• Φελάνης Θοδωρής. (2020), Η αθλητική δράση του Γρηγόρη Λαμπράκη κι ο ρόλος της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών στην Κατοχή. Ανακτήθηκε από:
https://www.ethnos.gr/sports/article/106935/hathlhtikhdrashtoygrhgorhlamprakhkiorolosthsenoshsellhnonathlhtonsthnkatoxh.
Ρωγμή στην ενημέρωση
Δεν υπάρχουν σχόλια