36 χρόνια από την πρώτη κυκλοφορία του περιοδικού "ΠΡΙΝ"

Ήταν Μάης του 1989 όταν κυκλοφόρησε το μινιαίο πολιτικό περιοδικό ΠΡΙΝ. 

Διακινούνταν από χέρι σε χέρι καθώς ήταν σε «κομματική παρανομία» και στη συνέχεια το έβρισκες σε περίπτερα και βιβλιοπωλεία. Έπρεπε να το ψάχνεις κάτω από μεγάλες στοίβες άλλων περιοδικών, καθώς οι περιπτεράδες δεν συνήθιζαν να το κρεμούν στα μανταλάκια.

Διευθυντής του ΠΡΙΝ ο δημοσιογράφος, μέλος του ΚΚΕ, αείμνηστος Γιώργος Δελαστίκ.

• Ήταν η εποχή της κατάρρευσης των ανατολικών «σοσιαλιστικών» χωρών.
• Η εποχή που το κυρίαρχο τμήμα της κομμουνιστικής αριστεράς (ΚΚΕ) έμπαινε στο αστικό παιχνίδι.
• Η εποχή που η ΚΝΕ με επικεφαλής το Γιώργο Γράψα «έβραζε», διαφωνούσε με την γραμμή του κόμματος.

Η φράση «ο σύντροφος έχει άποψη» ήταν αρκετή για να μπει κανείς στην μαύρη κομματική λίστα, επειδή απλά έκανε ερωτήσεις και ήταν δύσπιστος στις επιλογές, που έκανε η ηγεσία του ΚΚΕ.

Το μηνιαίο πολιτικό περιοδικό «ΠΡΙΝ» συντάχθηκε από την πρώτη στιγμή της έκδοσής του με τις ανυπότακτες δυνάμεις της αριστεράς, που διαχώριζαν τη θέση τους από τις ολέθριες επιλογές της ηγεσίας του ΚΚΕ.

2 Ιουλίου 1989 - Η κυβέρνηση Τζαννετάκη

Φωτό αρχείου: Κύρκος, Μητσοτάκης, Σαρτζετάκης, Φλωράκης, Στεφανόπουλος

Οι βουλευτικές εκλογές στις 18 Ιουνίου 1989 δεν αναδεικνύουν αυτοδύναμη κυβέρνηση. Μετά από διαβουλεύσεις και συναντήσεις των πολιτικών αρχηγών των κομμάτων της νέας βουλής, στις 2 Ιουλίου σχηματίζεται η κυβέρνηση συνεργασίας ενιαίου ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ - Ν.Δ. υπό τον Τζαννή Τζαννετάκη (πρώην υπουργό και βουλευτή της Ν.Δ.) με τη συμφωνία και της ηγεσίας του ΚΚΕ.

Ακολουθήσε η συμμετοχή του ΚΚΕ στην οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα).

Φωτό αρχείου Κ. Μητσοτάκης, Χ. Φλωράκης

Σοκ προκαλεί η τοποθέτηση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου και ιστορικού στελέχους του ΚΚΕ Κώστα Κάππου στη Βουλή ότι θα καταψηφίσει την κυβέρνηση Τζαννετάκη.

Απέναντι σε αυτή την δεξιά πολιτική της ηγεσίας υπάρχουν διαφωνίες σε όλα τα επίπεδα του κόμματος.

Η σύγκρουση με την πολιτική της ηγεσίας του ΚΚΕ και της ΚΝΕ είναι αναμφισβήτητα η σημαντικότερη εκδήλωση της κρίσης, δεν είναι όμως η μόνη.

Την 21η Σεπτεμβρίου 1989 η απόφαση της ηγεσίας του ΚΚΕ είναι να καθαιρέσει όλο το εκλεγμένο Κεντρικό Συμβούλιο της ΚΝΕ, να διοριστεί 15μελή “προσωρινή επιτροπή” της εμπιστοσύνης της ηγεσίας του ΚΚΕ στη θέση του εκλεγμένου Κ.Σ. και να προκηρύξει η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ -σε πλήρη αντίθεση με το καταστατικό του κόμματος και της νεολαίας- έκτακτο συνέδριο της ΚΝΕ!

Το βράδυ της 21ης Σεπτεμβρίου 1989, γύρω στις 10.00, έξω από τα γραφεία του Κ.Σ. της ΚΝΕ στην οδό Φερρών, στην πλατεία Βικτωρίας, ο γραμματέας του Κ.Σ. της ΚΝΕ Γιώργος Γράψας έχει μόλις αφιχθεί εκεί, προερχόμενος από τον Περισσό, όπου έχει ολοκληρωθεί η ολοήμερη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ με θέμα τις εξελίξεις στην ΚΝΕ.

Εκατοντάδες μέλη της ΚΝΕ έχουν συρρεύσει έξω από τα κεντρικά γραφεία της οργάνωσης για να αποτρέψουν επιχείρηση κατάληψης τους από «κομματικούς», ενώ δεκάδες δημοσιογράφοι περιμένουν την επιστροφή του Γιώργου Γράψα από τη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ (της οποίας είναι και αναπληρωματικό μέλος). «Θα υπακούσετε στην απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής;», είναι η ερώτηση. Χωρίς περιστροφές η απάντηση: «Φυσικά και δεν θα υπακούσω!».

Έτσι επισημοποιείται και δημόσια η σύγκρουση που μαίνεται πολύ καιρό, τόσο μεταξύ ΚΝΕ και ΚΚΕ, όσο και μέσα στους κόλπους του ΚΚΕ, ακόμη και σε επίπεδο Κεντρικής Επιτροπής, σχετικά με την πολιτική γραμμή και τις επιλογές του κόμματος.

Το Κεντρικό Συμβούλιο της ΚΝΕ συνεδριάζει αμέσως, και με ψήφους 56 υπέρ έναντι μόλις 14 αποχών απορρίπτει ως αντικαταστατική την απόφαση της Κ.Ε. του ΚΚΕ και προκηρύσσει έκτακτο συνέδριο της οργάνωσης.

Φωτό αρχείου: Μέλη του γραφείου του Κ.Σ της ΚΝΕ και ο Δ. Γόντικας 

Τον Οκτώβριο συνεδριάζουν το σύνολο των οργάνων και οργανώσεων της ΚΝΕ σε όλη την Ελλάδα. Η ψηφοφορία ανάμεσα στην απόφαση της Κ.Ε. του ΚΚΕ από τη μία και την απόφαση του Κ.Σ. της ΚΝΕ από την άλλη, στη συντριπτική πλειοψηφία των οργάνων και των ΟΒ είναι υπέρ της απόφασης του Κ.Σ. της ΚΝΕ. Ο μεγαλύτερος όγκος των δυνάμεων της οργάνωσης τάσσεται στο πλευρό των εκλεγμένων οργάνων και ακολουθεί την πορεία της συγκρότησης του νέου ρεύματος. Η ρήξη ολοκληρώνεται προς τα κάτω και σε όλη την κλίμακα της οργάνωσης, με πρωταγωνιστές την ηγετική συμμαχία “ανανεωτικών” και “ορθόδοξων” και ζητούμενο “να τελειώνουμε με την ΚΝΕ” και την αριστερή αμφισβήτηση που είναι εμπόδιο για την ολοκλήρωση της δεξιάς πολιτικής στροφής και τις νέες συμμαχίες.

Το ΚΚΕ φτιάχνει μια δική του ΚΝΕ στον Περισσό…

Επικεφαλής της “έκτακτης προσυνεδριακής Επιτροπής”, που ορίζει η ηγεσία του κόμματος, αναλαμβάνει ο Σήφης Κωτσαντής, μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ. Η “επιτροπή” αυτή θα διοργανώσει λίγο αργότερα (Ιανουάριος 1990) το “5ο συνέδριο” όσων -λίγων- μελών έχουν απομείνει στην ΚΝΕ του Περισσού, στο οποίο γραμματέας θα εκλεγεί ο Τάκης Θεοδωρικάκος (σημερινός υπουργός της ΝΔ).

Στις 4 Οκτωβρίου 1989, οι διαφωνούντες κάνουν την πρώτη δημόσια εμφάνιση τους στο κατάμεστο γήπεδο του Σπόρτινγκ, με κεντρικό ομιλητή το Γιώργο Γράψα. Χιλιάδες μέλη και φίλοι της ΚΝΕ φωνάζουν συνθήματα: «Η ΚΝΕ παλεύει και αμφισβητεί, πάντα θα είναι στην πρώτη γραμμή». Η ομιλία σκιαγραφεί την πορεία του ρεύματος αμφισβήτησης και κριτικής, που πλέον βρίσκεται εκτός οργανωτικού ιστού ΚΚΕ. Για ένα σύγχρονο επαναστατικό ρεύμα στη νεολαία, για μια άλλη αριστερά στην κοινωνία, είναι η βασική κατεύθυνση.

Ο γραμματέας του Κ.Σ της ΚΝΕ Γιώργος Γράψας 

Στις 17 Οκτωβρίου 1989 δικαστικός κλητήρας επιδίδει στο Κ.Σ. της ΚΝΕ αίτηση ασφαλιστικών μέτρων από την ηγεσία του ΚΚΕ εναντίον των υπευθύνων έκδοσης της εφημερίδας «Οδηγητής της νεολαίας», την εφημερίδα του Κ.Σ. της ΚΝΕ που εξακολουθεί να εκδίδει το εκλεγμένο Κ.Σ. της οργάνωσης.

Διευθυντής του “Οδηγητή” εκείνη την περίοδο είναι ο Τάκης Τριανταφυλλόπουλος και υπεύθυνος έκδοσης ο Τ. Γαϊτανάρος (στη φωτογραφία πάνω, από εφημερίδες της εποχής, μαζί με τον Γ. Γράψα).

Πλησιάζουμε προς τη νέα εκλογική αναμέτρηση της 5ης Νοεμβρίου 1989 και την κορύφωση της κρίσης, ενώ μέσα στον Οκτώβρη παραιτείται ένα ακόμη μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ, ο Μιχ. Τερζίδης (βιομηχανικός εργάτης) και οκτώ ακόμη στελέχη τμημάτων/επιτροπών της Κ.Ε. (Δημήτρης Γρηγορόπουλος, Αριάδνη Αλαβάνου, Αγγελική Ξύδη, Ν. Παπαγεωργίου, Π. Παπαδόπουλος, Σπύρος Μαγκλιβέρας, Βαγγέλης Παπαχρήστος, Σ. Συγγούνας). Λίγο νωρίτερα, αμέσως μετά την απόφαση της Κ.Ε. του ΚΚΕ για την ΚΝΕ (Σεπτέμβρης 1989), έχουν παραιτηθεί και διαφοροποιηθεί δημόσια και ο Γιώργος Μανιάτης (επικεφαλής του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών - ΚΜΕ) και η Νάντια Βαλαβάνη (ιστορικό στέλεχος της ΚΝΕ και μέλος του γραφείου τύπου του ΚΚΕ), μέλη και οι δυο της Κ.Ε. του ΚΚΕ.

Το περιοδικό ΠΡΙΝ όχι μόνο παρακολουθεί τις πολιτικές εξελίξεις αλλά στηρίζει αυτούς που αντιτίθενται στη γραμμή ενσωμάτωσης της ηγεσίας του ΚΚΕ. 

Οι βουλευτικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 1989 και πάλι δεν αναδεικνύουν αυτοδύναμη κυβέρνηση, όπως και τον Ιούνιο.

Ο ενιαίος ΣΥΝ με την καθοδήγηση των ηγεσιών του ΚΚΕ και της ΕΑΡ, διαπραγματεύεται με τα αστικά κόμματα και τελικά συμφωνεί με το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ. στη δημιουργία «οικουμενικής κυβέρνησης» και των τριών κομμάτων, με πρωθυπουργό τον Ξενοφώντα Ζολώτα.

Ο σχηματισμός της κυβέρνησης ΣΥΝ-ΝΔ-ΠΑΣΟΚ υπό τον Ξ. Ζολώτα (συντηρητικός οικονομολόγος-τραπεζίτης) καταρρίπτει κάθε ισχυρισμό της ηγεσίας του ΚΚΕ ότι δήθεν συνεργάστηκε με τη Ν.Δ. μόνο για την λεγόμενη “κάθαρση” και για να τιμωρηθούν οι «υπουργοί του ΠΑΣΟΚ για τα σκάνδαλα», με τους οποίους ξαφνικά βρίσκεται να… συγκυβερνά! 

Φωτό αρχείου: Φλωράκης, Μητσοτάκης, Σαρτζετάκης, Ζολώτας, Παπανδρέου 

Στις 21 Νοεμβρίου 1989, οκτώ μέλη της Κ.Ε. του ΚΚΕ παραιτούνται με κοινή δήλωση τους και στις 27 Νοεμβρίου δίνουν συνέντευξη Τύπου.

Κώστας Τζιαντζής (στη φωτογραφία όρθιος), Άγγελος Χάγιος, Θανάσης Σκαμνάκης, Χρήστος Καυκιάς, Σήφης Καυκαλάς, Δημήτρης Τσουραμάνης, Δήμος Τσακνιάς και Γιώργος Σταματάκης.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η ηγεσία του ΚΚΕ διαλύει τις αυταπάτες οποιουδήποτε είχε την ελπίδα, ότι θα ήταν δυνατό να υπάρξει αλλαγή της γραμμής πλεύσης στην πολιτική της.

Τα περισσότερα μέλη της Κ.Ε. του ΚΚΕ και στελέχη που αποχώρησαν, καθώς και τα μέλη και στελέχη της ΚΝΕ συγκρότησαν το ΝΑΡ (Νέο Αριστερό Ρεύμα) και την "Λαϊκή Αντιπολίτευση" το 1990. 

Η πορεία αυτή δεν ήταν γραμμική, ούτε κυρίως οργανωτική.

Το περιοδικό ΠΡΙΝ συνδέθηκε με αυτή την προσπάθεια και την στήριξε αποφασιστικά.

Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε.

Το περιοδικό ΠΡΙΝ δεν είναι πλέον εδώ.

Αρκετοί αγωνιστές, στυλοβάτες του περιοδικού ΠΡΙΝ άλλαξαν περπατησιά εμμένοντας όμως στο μετερίζι του αγώνα. Νέες γενιές αγωνιστών εμπνεύστηκαν, συναντήθηκαν, διαπαιδαγωγήθηκαν και συνεχίζουν και σήμερα να κρατούν την ελπίδα της κόκκινης ανατροπής στην καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Κυκλοφορεί πλέον ένα άλλο ΠΡΙΝ - εφημερίδα εδώ και χρόνια και έχει τη δική της συμβολή και τον δικό της αγώνα για την κοινωνική και κομμουνιστική απελευθέρωση.

 

Η εφημερίδα ΠΡΙΝ -ανάμεσα σε άλλα έντυπα της αριστεράς που σχολιάζουν την επικαιρότητα- συνεχίζει να έχει τη δική της συνεισφορά. Γιατί η μάχη για την αντικαπιταλιστική ανατροπή, τα κοινωνικά, δημοκρατικά, οικονομικά δικαιώματα και ελευθερίες συνεχίζεται….

Η αντικαπιταλιστική κομμουνιστική αριστερά μπορεί να δυσκολεύεται να βρει τα πατήματα της για ένα άλμα προς τη σύγχρονη κομμουνιστική απελευθερωτική προοπτική.

Ωστόσο, ο σύγχρονος καπιταλισμός είναι υπεύθυνος για την καταστροφή του περιβάλλοντος, για το θάνατο και τη δυστυχία εκατομμυρίων ανθρώπων, για όλο και πιο πολλούς πολέμους και καταστροφές, για την αδιέξοδη καθημερινότητα των πολλών, τελικά, δεν είναι ούτε νομοτελειακός, ούτε ανίκητος.

Ρωγμή στην Ενημέρωση