Από τον Αλέξη λείπει η ενεργός πολιτική και από την Ελλάδα η αριστερή πολιτική
Στη συνέντευξη του απέφυγε να αναφερθεί στα Μνημόνια του 2010
και του 2012 που λειτούργησαν σαν λάδι στη φωτιά.
ΑΠΟΨΗ
Του Λεωνίδα Βατικιώτη*
Λέγεται ότι οι στόχοι των ανθρώπων ορίζουν το ύψος
τους. Κατά τον ίδιο τρόπο το ύψος των ανθρώπων ορίζεται από την ανάγνωση της
πραγματικότητας και τις φιλοδοξίες ή τους στόχους που απορρέουν από αυτή την
ανάγνωση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ερμηνεία της ελληνικής κρίσης από τον
Αλέξη Τσίπρα στη συνέντευξη που παραχώρησε στην γαλλική εφημερίδα Λε Μοντ στις
21 Αυγούστου 2025, όπως και των αποφάσεων που έλαβε η κυβέρνησή του την περίοδο
2015-2019.
Στη συνέντευξή
του, προαναγγέλλοντας την επιστροφή του, δηλώνει ρητά ότι «του λείπει η ενεργός
πολιτική».
Ο πρώην πρωθυπουργός
υποτιμά το βάθος της κρίσης και τις αιτίες της, υποβαθμίζει τις δραματικές
συνέπειες του Τρίτου Μνημονίου που υπέγραψε το καλοκαίρι 2015 και προσπαθεί να
διασκεδάσει τις εντυπώσεις για την προδοσία του δημοψηφίσματος, όταν το μεγαλειώδες
«όχι» έγινε με δική του ευθύνη «ναι».
Ο μακροβιότερος
επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, που για μια δεκαετία σχεδόν σημάδεψε την πορεία της
ελληνικής Αριστεράς, δίνει μια ερμηνεία για την δημοσιονομική κρίση που την
συναντάμε μόνον στη νεοφιλελεύθερη συζήτηση και αντιπαράθεση. Οι αιτίες που
προκρίνει δεν προκρίθηκαν από κανένα ρεύμα της Αριστεράς την περίοδο 2010 –
2018. Κατά τον Αλέξη Τσίπρα η κρίση ήταν αποτέλεσμα τριών παραγόντων: ενός
δυσλειτουργικού παραγωγικού μοντέλου, της γενικευμένης διαφθοράς και του
πελατειακού κράτους. Προφανώς, το παραγωγικό μοντέλο της Ελλάδας δεν διδάσκεται
σε κανένα εγχειρίδιο οικονομικής πολιτικής ως πρότυπο ανάπτυξης, ενώ η διαφθορά
και οι πελατειακές σχέσεις είναι αναπόσπαστα γνωρίσματα του ελληνικού
καπιταλισμού, πριν ακόμη την ίδρυσή του σε κράτος. Ωστόσο, αν οι αιτίες της
πρωτοφανούς σε οξύτητα και βάθος κρίσης εντοπιστούν στο κράτος, μάλλον οι
νεοφιλελεύθερες ερμηνείες της κρίσης βγαίνουν κερδισμένες που αντιμετωπίζουν
εκεί όλα τα δεινά και τις μόνιμες αιτίες κάθε δυσλειτουργίας, υστέρησης και
κρίσης.
Σε ό,τι αφορά πάντως
τη διαφθορά η στροφή 180 μοιρών που έκανε ο Αλέξης Τσίπρας στο θέμα
της Νοβάρτις και των τηλεοπτικών αδειών, χαρακτηρίζοντας την διαχείριση των
θεμάτων ως ατυχή από την κυβέρνησή του, σε συνέδριο μάλιστα της Καθημερινής τον
Μάρτιο του 2024, έδειξε ότι δεν εννοεί ούτε καν αυτό. Οι υπέρογκες ιατρικές
δαπάνες και η ασυδοσία των μιντιαρχών λειτούργησαν σε βάρος των δημοσίων
εσόδων. Αν ο Αλέξης Τσίπρας κλείνει το μάτι στους μιντιάρχες και
στέκεται πιο δειλά και από το αμερικανικό δημόσιο στο θέμα της Νοβάρτις, τότε,
ακόμη και οι υποσχέσεις του για αντιμετώπιση της διαφθοράς θα προστεθούν στην
ατελείωτη λίστα των ανεκπλήρωτων υποσχέσεων.
Ο Αλέξης
Τσίπρας στη συνέντευξη του στην κεντροδεξιά γαλλική εφημερίδα απέφυγε
να αναφερθεί στα Μνημόνια του 2010 και του 2012, που λειτούργησαν σαν λάδι στη
φωτιά, αθωώνοντας με τη σιωπή του ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Υιοθέτησε έτσι την κυρίαρχη
ερμηνεία που ήθελε τα Μνημόνια να αποτελούν τη νέμεση, το φυσικό επακόλουθο και
αποτέλεσμα της κρίσης. Η πραγματικότητα ωστόσο είναι ότι τα Μνημόνια, όπου
συμπυκνώθηκαν τα Προγράμματα βίαιης Οικονομικής Προσαρμογής, αποτέλεσαν την
επιλογή των πιο επιθετικών κύκλων του ελληνικού και διεθνούς (ευρωπαϊκού μέσω
της ΕΕ και χρηματοπιστωτικού μέσω του IIF) κεφαλαίου. Η κρίση δεν έφερε τα
μνημόνια, τα μνημόνια έφεραν την κρίση! Η εφαρμογή τους, στον βαθμό που
συρρίκνωσε απότομα και δραματικά την ενεργό ζήτηση (μέσω της μείωσης των
δημοσίων δαπανών και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, της μείωσης των
δημοσίων υπαλλήλων, των συντάξεων κ.α.), εμβάθυνε την κρίση, δημιουργώντας έναν
τέλειο φαύλο κύκλο· πρωτότυπο μεν για την σφοδρότητά του στην Ελλάδα, αλλά
κουραστικά επαναλαμβανόμενο σε όλες σχεδόν τις χώρες που δέχθηκαν την θεραπεία
σοκ του ΔΝΤ.
Η ελληνική
κρίση δεν θα είχε λάβει την έκταση που γνωρίσαμε αν τα κεφάλαια από το
πρώτο χρηματοδοτικό πρόγραμμα του ΔΝΤ δεν τα απορροφούσαν οι ευρωπαϊκές
τράπεζες για να ξεφορτωθούν τα ελληνικά ομόλογα. Το ομολόγησαν στελέχη του ΔΝΤ,
είναι αποτυπωμένο σε επίσημα έγγραφα του οργανισμού, είχε καταθέσει ερώτηση στη
Βουλή ακόμη και ο βουλευτής της ΝΔ και μετέπειτα πρόεδρος της Ελληνικής
Δημοκρατίας Πρ. Παυλόπουλος, ρωτώντας να μάθει ποιες ξένες τράπεζες κατείχαν
ελληνικά ομόλογα και ευνοήθηκαν από τα λεφτά του ΔΝΤ. Ξένες και ντόπιες
τράπεζες ωστόσο, μαζί και η Τράπεζα της Ελλάδας που φέρει τεράστιες ευθύνες για
την κρίση, έμειναν στο απυρόβλητο από τον πρώην πρωθυπουργό.
Η εμφανής αιτία της κρίσης βρισκόταν στο δημόσιο χρέος που, λόγω της
αύξησης των επιτοκίων αρχικά και μείωσης του ΑΕΠ στη συνέχεια, αυξανόταν με
φρενήρεις ρυθμούς, αποδεικνύοντας τον μη βιώσιμο χαρακτήρα μιας μορφής κάλυψης
των δημοσιονομικών ελλειμμάτων καθολικής μεν αποδοχής στον δυτικό κόσμο, που
δεν έπαυε ούτε παύει όμως να καθιστά τα κράτη ομήρους της Goldman Sachs και της
διεθνούς κερδοσκοπίας. Το αίτημα της διαγραφής τουλάχιστον μέρους του δημόσιου
χρέους αποτέλεσε κοινό τόπο αναφοράς κάθε ριζοσπαστικής κριτικής την περίοδο
2010 – 2015 επειδή ήταν ώριμο και δίκαιο αίτημα. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ είχε
την ευκαιρία να προωθήσει την αμφισβήτηση του δημόσιου χρέους χρησιμοποιώντας
τα πορίσματα της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου της ελληνικής Βουλής, ή όποιο
άλλο μέσο έκρινε πιο πρόσφορο, αλλά δεν το έκανε. Οι κυβερνήσεις του Αλέξη
Τσίπρα επέλεξαν να συνεχίσουν να αποπληρώνουν το δημόσιο χρέος, ακόμη και τις
δόσεις στο ΔΝΤ το πρώτο εξάμηνο του 2015, σε βάρος των δημοσίων εσόδων, των
προοπτικών ανάπτυξης και της ευημερίας της κοινωνίας, αθετώντας ακόμη μια
προεκλογική και προγραμματική υπόσχεση του ΣΥΡΙΖΑ.
Στροφή 180 μοιρών πραγματοποίησε ο ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση επίσης και με
τη δήλωσή του «καμιά θυσία για το ευρώ». Η ένταξη και η παραμονή της Ελλάδας
στο ευρώ, λόγω έλλειψης νομισματικής αυτονομίας, επιτάχυνε το ξέσπασμα της
κρίσης κι εξαφάνισε κάθε εύκολη και σχετικά ανώδυνη λύση της. Η ΕΚΤ στη
συνέχεια αποφάσιζε σε βάρος της Ελλάδας και προς όφελος των δικών της
συμφερόντων, όταν για παράδειγμα εξαιρούσε τα ελληνικά ομόλογα που διακρατούσε
από το κούρεμα, ενώ αντίθετα επέβαλε το κούρεμα των ομολόγων των
συνταξιοδοτικών ταμείων και των ιδιωτών. Πλήθος στελεχών και μετέπειτα υπουργών
του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι και τον Ιανουάριο του 2015 στο προφανές ερώτημα «αν βρεθείτε
μπροστά στο δίλημμα δραχμή ή μνημόνια τι θα επιλέξετε» απαντούσαν το πρώτο. Τη
συνέχεια την ξέρουμε…
Η μεροληψία της ΕΕ φάνηκε ακόμη και το καλοκαίρι του 2015. Το Μνημόνιο του
ΣΥΡΙΖΑ ήταν το χειρότερο μνημόνιο, χωρίς να είναι απαραίτητο, επειδή η ΕΕ ήθελε
να τιμωρήσει τον ΣΥΡΙΖΑ και την Ελλάδα της αντίστασης στέλνοντας μήνυμα σε
όποια χώρα σκέφτεται να διαφοροποιηθεί ποιο θα είναι το τέλος της. Στον
αντίποδα της αρνητικής της στάσης απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, η ΕΕ στήριξε την
κυβέρνηση της ΝΔ με εμφανείς και αφανείς τρόπους αποδεικνύοντας ότι μόνο
ουδέτερη δεν είναι πολιτικά. Κατά συνέπεια, κάθε φλερτ του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στο
ευρωπαϊκό κέντρο ήταν καταδικασμένη να αποτύχει. Κι έτσι τα ερωτήματα για την
έλλειψη κριτικής στην ΕΕ εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ αυξάνονται εκθετικά…
Το Μνημόνιο του 2015 ήταν το χειρότερο όχι μόνο λόγω όσων δραματικά
προέβλεπε για τους φτωχούς. Ποιος ξεχνάει την αύξηση φόρων ακόμη και στον
καφέ;! Ήταν το χειρότερο επειδή οι πιστωτές έβαλαν τελικά χέρι στην δημόσια
περιουσία, όπως το επιζητούσαν από το 2010. Η υποθήκευσή της για 99 ολόκληρα
χρόνια αποτελεί απειλή απέναντι σε κάθε ριζοσπαστικό σκίρτημα που θα
επιχειρήσει να επιβάλει παύση πληρωμών στο δημόσιο χρέος ή εθνικοποιήσεις
δημοσίων επιχειρήσεων! Κι όλα αυτά για μια ρύθμιση του δημόσιου χρέους μέχρι το
2032 η οποία αποδεικνύεται τόσο βραχυχρόνια που αρχίζει από τώρα να προκαλεί
πονοκέφαλο στους διαχειριστές του. Η Ελλάδα δε όλα αυτά τα χρόνια συνεχίζει να
διατηρεί το ρεκόρ στο ύψος του δημόσιου χρέους σε όλη την ΕΕ. Τι να ζηλέψουμε
από αυτή την ρύθμιση;
Τέλος, κενή περιεχομένου είναι και η «οικονομική αυτονομία» στην οποία
αναφέρθηκε ο Αλ. Τσίπρας στη συνέντευξή του, τονίζοντας ότι κατακτήθηκε μετά το
2018. Η έξοδος της Ελλάδας από τα Μνημόνια το 2018 συμφωνήθηκε υπό τον όρο της
επιβολής ενός καθεστώτος «ενισχυμένης εποπτείας» της ελληνικής οικονομίας. Στο
πλαίσιο του, μέσω τακτικών και εξονυχιστικών ελέγχων, κάθε έννοια κυριαρχίας
έχει διαβρωθεί, καθώς οι Βρυξέλλες αποφασίζουν και διατάσσουν από την
κατεύθυνση των δημοσίων επενδύσεων και τους εργασιακούς νόμους μέχρι την
επιτάχυνση των πλειστηριασμών προς όφελος των τραπεζών, που έχουν απορροφήσει
δισεκατομμύρια δημόσιου χρήματος ανεξαρτήτως αν η κυβέρνηση είναι της ΝΔ, του
ΠΑΣΟΚ ή του ΣΥΡΙΖΑ.
Για όλα αυτά ο Αλέξης Τσίπρας δεν ήταν και τόσο λαλίστατος μιλώντας
στη γαλλική εφημερίδα. Με όσα είπε και παρέλειψε επιβεβαίωσε την απόστασή του
νέου εγχειρήματός του από κάθε έννοια αριστερής πολιτικής…
* Ο Λεωνίδας Βατικιώτης είναι οικονομολόγος – δημοσιογράφος
. Το άρθρο δεν απηχεί αναγκαστικά τις απόψεις μας. Η δημοσίευσή του έχει να κάνει όχι με το αν συμφωνούμε, αλλά με το αν το κρίνουμε ενδιαφέρον για τους αναγνώστες μας.
Ρωγμή στην ενημέρωση
Δεν υπάρχουν σχόλια