ΒΥΡΩΝΑΣ/ ΙΣΤΟΡΙΑ της Πόλης: Σεπτέμβριος 1922.Πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, δημιουργήσαν το Βύρωνα των κοινωνικών αγώνων
Η 14η Σεπτεμβρίου είναι η Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης. Ημέρα τιμής και μνήμης για τα θύματα των σφαγών και του ξεριζώματος του Μικρασιατικού Ελληνισμού το 1922.
ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ...
ΤΙΜΟΥΜΕ ...ΔΕΝ
ΞΕΧΝΟΥΜΕ
Για αυτό και σήμερα είμαστε με τον Παλαιστινιακό λαό. Απαιτούμε να σταματήσει η δολοφονική πολιτική της κυβέρνησης του Ισραήλ, να σταματήσει η γενοκτονία στη ΓΑΖΑ.
Στηρίζουμε την ειρηνικής αποστολή του Global Sumud Flotilla για να σπάσει ο αποκλεισμός, να σταματήσει η γενοκτονία, να ακουστεί ξανά δυνατά η φωνή ενός λαού που αγωνίζεται για ζωή, δικαιοσύνη και ελευθερία.
Από τη Σύρο στη Γάζα, από την Ελλάδα στην Παλαιστίνη: σαλπάρουμε, σπάμε τον αποκλεισμό, στεκόμαστε αλληλέγγυοι στον αγώνα των Παλαιστινίων.
Όλα τα μάτια στραμμένα στη Γάζα!
«Μικρασιατική Καταστροφή 1922»
Ως γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης, ορίζεται η σκόπιμη και συστηματική εξόντωση, μέχρι το 1923, των ελληνικών πληθυσμών της Ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας (κυρίως της Ιωνίας, Καππαδοκίας, Πόντου,Βιθυνίας), από τους μηχανισμούς της οθωμανικής κυβέρνησης των εθνικιστών Νεότουρκων και του τουρκικού εθνικιστικού κινήματος του Μουσταφά Κεμάλ.
Η γενοκτονία των Ελλήνων πραγματοποιήθηκε παράλληλα με γενοκτονίες σε βάρος και άλλων χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δηλ. των Αρμένιων και των Ασσυρίων.
Οι εκτιμήσεις για τις ανθρώπινες απώλειες την περίοδο από το 1912 έως το 1922 ξεκινούν από 200-300 χιλιάδες και φτάνουν, κατά ορισμένους Έλληνες μελετητές τις 800.000[ - 1.200.000 ανθρώπους.
Ανάμεσα στα θύματα της Γενοκτονίας του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας βρίσκεται και ο Χρυσόστομος Μητροπολίτης Σμύρνης, κατά κόσμον Χρυσόστομος Καλαφάτης. Στις 27 Αυγούστου 1922 κατακρεουργήθηκε από τον τουρκικό όχλο.
Η Βουλή των Ελλήνων το 1998 ψήφισε
ομόφωνα την ανακήρυξη της 14ης Σεπτεμβρίου ως «ημέρα εθνικής μνήμης της
Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης από το
Τουρκικό Κράτος».
Σε ψηφίσματα της Γερουσίας των ΗΠΑ γίνεται αναφορά σε γενοκτονία κατά των Ελλήνων.
Οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής , δημιουργήσαν το Βύρωνα των κοινωνικών αγώνων
Ο σημερινός Δήμος Βύρωνα είναι ο πρώτος επίσημος αστικός προσφυγικός Ελλάδας, που ιδρύθηκε για πρόσφυγες με αστικό υπόβαθρο από διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας, κυρίως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Η περιοχή όπου αναπτύχθηκε
αρχικά ο Βύρωνας άρχισε να δημιουργείται ήδη το φθινόπωρο του
1922 με την πρώτη άφιξη των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής στην Αθήνα.
Φωτογραφίες του 1911-1918 που απεικονίζουν την περιοχή που οικοδομήθηκε ο Βύρωνας
Απλώνεται από τους πρόποδες του Υμηττού και εκτείνεται από την οικία της Ισιδώρας Ντάνκαν στο λόφο του Κοπανά ,( σήμερα σχολή χορού) και από το μοναστήρι της Ανάληψης ως τη λεγόμενη “Γέφυρα” (σήμερα πλατεία Βαγγέλη Μαρτάκη Αγωνιστή εθνικής αντίστασης).
Στον προσφυγικό οικισμό εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες κυρίως από τη Σμύρνη και την ευρύτερη Ιωνία (Ερυθραία, περιοχή Αϊδινίου, χωριά ποταμού Μαιάνδρου κ.λπ.), αλλά και την Καππαδοκία, την Προποντίδα, τον Πόντο, την Ανατολική Θράκη, Αρμενία κ.ά.
Η ανοικοδόμησή του ξεκίνησε το 1923 και αρχικά ήταν τμήμα του "συνοικισμού Παγκρατίου" του Δήμου Αθηναίων.
Το πρώτο τμήμα του οικισμού χτίστηκε την
περίοδο 1922-1923 από το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων και η αρχική ονομασία του
ήταν Συνοικισμός Παγκρατίου. Γύρω από τον κεντρικό προσφυγικό οικισμό (σήμερα
ΧΡ. Σμύρνης, Κολοκοτρώνη, Κύπρου, Μεσολογγίου, Κωνσταντιλιερη, Κυδωνιών), ιδρύθηκαν επιμέρους προσφυγικοί οικισμοί, όπως
Νέα Βρύουλα, Νέα Αλάτσατα, Νέο Κορδελιό, Βυζάντιο, Φρυγία, Νέα Έφεσος, Νέα
Ελβετία κ.ά. Οι πρώτες παράγκες ήταν ξύλινες.
Το υπόλοιπο τμήμα κατασκευάστηκε από την Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) μεταξύ 1924-1926.
Η ΕΑΠ αρχίζει η κατασκευή πλίνθινων μικρών οικιών, οι οποίες συχνά παραδίδονται στους δικαιούχους χωρίς παράθυρα και πόρτες. Οι πρόσφυγες συμμετέχουν οι ίδιοι στο κτίσιμο και την αποπεράτωση των κτισμάτων αυτών. Αρκετές φορές τα σπίτια καταλαμβάνονται από μη δικαούχους ή πάντως από όσους δεν έχουν ακόμη σειρά να στεγασθούν και αυτό καταλήγει σε καυγάδες και παρέμβαση της αστυνομίας.
Ατομικό βιβλιάριο της Διεύθυνσης Αστικής Αποκαταστάσεως της ΕΑΠ για πρόσφυγα, αγοραστή οικίας στον συνοικισμό του Βύρωνα (πηγή: Αρχείο Ιστορικών Εγγράφων ΙΕΕΕ)Ο αρχιμηχανικός της Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων ΕΑΠ, Γεώργιος Σούλης, εκτός από το οικιστικό μέρος είναι επιφορτισμένος και με τα δημόσια κτίρια, κυρίως το Πρώτο Δημοτικό Σχολείο, που ολοκληρώνεται το 1925 και είναι πρότυπο για την εποχή του: πρόκειται για ένα διπλό οικοδόμημα, αρρένων και θηλέων, εφοδιασμένο με ξύλινα θρανία και σύγχρονο εξοπλισμό.
Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Βύρωνα 1924-1925, στη συμβολή των οδών Κορδελιού και Κωνσταντιλιέρη Ο Σούλης φρόντισε επίσης και για την ύδρευση του οικισμού, δημιουργώντας μια δεξαμενή νερού με αντλιοστάσιο στο άλσος που φυτεύεται απέναντι από το σχολείο και όπου ανοικοδομείται η πρώτη λίθινη εκκλησία για τις ανάγκες των προσφύγων, η Αγία Τριάδα.
Στην αρχή της εγκατάστασης, οι πρόσφυγες θρησκεύονται στο μοναστήρι της Ανάληψης, στο παρεκκλήσι του Αγίου Λαζάρου και σε μερικές ξυλόπηκτες εκκλησίες, όπως η Μεταμόρφωση και ο Άγιος Δημήτριος. Ο συνοικισμός παίρνει γρήγορα ζωή.
Δημιουργούν το Ταπητουργείο που εργάζονται γυναίκες και παιδιά που πρέπει να στηρίξουν τις οικογένειές τους. Άλλες, αναλαμβάνουν την ύφανση χαλιών στο σπίτι.
Το Ταπητουργείο σήμερα. Ο 1ος όροφος ανήκει στο δήμο και είναι ουσιαστικά εγκαταλελειμμένος.
Ενώ πολλές Βυρωνιώτισσες που προέρχονταν από αστικές οικογένειες της Σμύρνης και άλλων μικρασιατικών πόλεων, μορφωμένες καθώς ήταν, αναζήτησαν δουλειά σε γραφεία και εταιρίες του κέντρου της Αθήνας. Άλλες, αναλάμβαναν να ράβουν φασόν για βιοτεχνίες. Με τη ραπτομηχανή ή τη γραφομηχανή, οι γυναίκες του Βύρωνα έδωσαν δυναμικό “παρούσα” στο χώρο της εργασίας.
Για να τις διευκολύνει, ο πρόεδρος της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων Χένρυ Μόργκενταου, μαζί με τη σύζυγό του, ίδρυσαν τον πρώτο βρεφονηπιακό σταθμό της Αθήνας. ( Σήμερα είναι κτήριο του Βαφιαδακειου που στεγάζονται ο 5ος Παιδικός και 6ος Βρεφονηπιακός δημοτικός σταθμός, στην οδό Βορείου Ηπείρου).
Σήμερα λειτουργούν
Δημιουργήθηκε κτιστή, κλειστή αγορά, στον Αγ. Λάζαρο, είσοδος από την Χρ. Σμύρνη.
Πολύ γρήγορα δημιουργήθηκαν αθλητικοί σύλλογοι διοργανώνοντας αγώνες ποδηλασίας, δρόμου και ομαδικών αθλημάτων. Πρώτος αθλητικός σύλλογος «Νέοι Βύρωνος» που ιδρύθηκε στο συνοικισμό το 1924.
Πολιτιστικοί σύλλογοι, η "Πανιώνιος Στέγη" από τους πρώτους το 1926
Ο Βύρωνας αποσπάστηκε από τον Δήμο Αθηναίων και το συνοικισμό Παγκρατίου και αποτέλεσε για λίγο ανεξάρτητη κοινότητα.
Την δεκαετία του 1930, ο Βύρωνας απέκτησε και
κινηματοθέατρο, το “Μον Σινέ”.
. Λειτούργησε ως το 1978, έχοντας όμως μετονομαστεί σε «Μαριάννα» το 1965. (Σήμερα είναι το γνωστό τρίγωνο, ή πλατεία Ειρήνης) Στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, στο Βύρωνα πολλοί εντάχθηκαν στο ΕΑΜ στην ΕΠΟΝ, τον ΕΛΛΑΣ. Μεγάλη η συμβολή του βυρωνιώτικου λαού στην εθνική αντίσταση.
Φωτο/αρχείουΤον Αύγουστο του 1944 οι Γερμανοί ΝΑΖΙ κατακτητές έκαναν Μπλόκο στο Βύρωνα στην οδό Χρ, Σμύρνης και συγκέντρωσαν βίαια τον κόσμο. Εκτελέσαν 12 παλληκάρια, ανάμεσα τους και ένας Ιταλός.
Διασώθηκε απο τις σφαίρες των Γερμανών μόνο ένας, ο Χαράλαμπος (Μπάμπης) Γεωργιάδης
Ενώ 487- 600 βυρωνιώτες τους πήγαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Χαϊδαρίου και στη συνέχεια πολλοί στάλθηκαν όμηροι σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας στη Γερμανία. Ορισμένοι πέθαναν στα κάτεργα της Γερμανίας, ενώ οι περισσότεροι μετά την ήτα της Γερμανίας γύρισαν στο Βύρωνα.
Ακολούθησαν οι μετέπειτα κοινωνικοί αγώνες, τα Ιουλιανά, η Χούντα, οι αγώνες της μεταπολίτευσης για να φεύγει η δεξιά. Οι αγώνες για μια καλύτερη ζωή, μια καλύτερη ανθρώπινη πόλη.
Τα χρόνια των μνημονίων, και πάλι μεγάλο τμήμα του λαού του Βύρωνα είχε την δική του συμμετοχή στους λαικους αγώνες. Όπως και σήμερα αρκετοί είναι αυτοί που επιμένουν να αγωνίζονται και να συμμετέχουν στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα.
Σήμερα στο Βύρωνα, την πόλη μας, ελάχιστα στοιχεία έχουν απομείνει για να θυμίζουν το Βύρωνα της προσφυγιάς και των μετέπειτα κοινωνικών αγώνων. Θυσιάστηκαν στη λογική της αντιπαροχής, των εργολάβων και του κέρδους.
Είναι πλέον μια αστική μεγαλούπολη και συναντά κανείς όλα τα προβλήματα.......
Έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε για να κατακτήσουμε μια πόλη ανθρώπινη, που μας αξίζει!
Ακούστε "Η Σμύρνη μάνα καίγεται" από το Γιώργο Νταλάρα
www.youtube.com/watch?v=Em8wGr-vSu0
Διαβάστε ακόμη
100 χρόνια από την ίδρυση του συνοικισμού "Βύρωνος" - Μέρος Ά Η μικρασιατική καταστροφή
https://rogmistinenimerosi2.blogspot.com/2024/04/100.html
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ : Το Μπλόκο του Βύρωνα 7 Αυγούστου 1944
https://rogmistinenimerosi2.blogspot.com/2023/08/7-1944.html
Ρωγμή στην ενημέρωση
Δεν υπάρχουν σχόλια