Η εναντίωση στην ουτοπία φαίνεται πως τέμνει τις φιλοσοφικές και πολιτικές διαχωριστικές γραμμές. Είναι σαν η ουτοπία να αποτελεί εκείνο το πράγμα του οποίου η απώθηση διαμορφώνει το έδαφος όπου συναντιούνται ο φιλελεύθερος, ο υπερσυντηρητικός υπέρμαχος του ναζιστικού καθεστώτος, ο μαρξιστής, ο καντιανός, ο εισηγητής της αποδόμησης, ο γενεαλόγος της εξουσίας, καθώς και πολλοί άλλοι. Η λέξη εξοβελίζεται όχι μόνο από το φιλοσοφικό αλλά και από το κοινωνικοπολιτικό λεξιλόγιο, εκτός κι αν χρησιμοποιείται για να δηλωθεί το προς αποφυγή ή το ανεπίδεκτο πραγμάτωσης, που μπορεί μεν να επιτρέπεται να το σκεφτόμαστε ή να το επιθυμούμε, αλλά ωστόσο με μέτρο και, το κυριότερο, έχοντας επίγνωση ότι πρέπει να παραμένει κρυμμένο στην αχλή της ιδιωτικής σφαίρας. O Μιγκέλ Αμπενσούρ, ο Πωλ Ρικέρ, ο Ερνστ Μπλοχ και ο Βάλτερ Μπένγιαμιν είναι από τους στοχαστές που θεματοποιούν την ουτοπία με τρόπο θετικό, αντί να τοποθετηθούν στο κοινό έδαφος της απώθησής της ή να συμβάλουν στη διαμόρφωσή του.
Προσεγγίζουν την ουτοπία ως ιδιαίτερη μορφή σκέψης για τον κόσμο, την κοινωνία, την ιστορία και την πολιτική, αλλά και ως ένα ευρύτερο φαινόμενο, συνυφασμένο με το ότι οι άνθρωποι, έγχρονα όντα, είναι επίσης όντα που φαντάζονται και επιθυμούν κάτι άλλο, καλύτερο από αυτό που ήδη είναι, κάτι που σημαίνει πως τείνουν να εξέρχονται από την εκάστοτε δεδομένη συνθήκη στην οποία βρίσκονται.
Η έξοδος αυτή ερμηνεύεται ως κίνηση που καθιστά το πραγματικό ανοίκειο, αναδεικνύει τους περιορισμούς του, και μπορεί έτσι να συμβάλει στην αλλαγή του διά της πράξης.
Το βιβλίο αυτό από τις Εκδόσεις "ΕΚΚΡΕΜΕΣ" δεν επιδιώκει να προσφέρει μια συνθετική ή οριστική απάντηση στο ερώτημα για το πώς σχετίζεται η ουτοπία με τη χειραφέτηση. Εκείνο που προτείνει είναι μια εξερεύνηση σε διαφορετικούς αλλά όχι αλληλοαποκλειόμενους δρόμους της σκέψης που εκκινούν από την ιδέα ότι έχει νόημα να σκεφτόμαστε την ουτοπία μαζί με τη χειραφέτηση και όχι ενάντιά της.
Η Βίκυ Ιακώβου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Σύγχρονης Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Από το 2012 ως το 2024 ήταν μέλος ΔΕΠ στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Το διδακτικό έργο, τα ερευνητικά ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις της αφορούν τη νεότερη και, κυρίως, τη σύγχρονη πολιτική και κοινωνική φιλοσοφία, την κριτική θεωρία της Σχολής της Φρανκφούρτης, την επιρροή της ψυχανάλυσης στην πολιτική και κοινωνική θεωρία, καθώς και την παράδοση της ουτοπικής σκέψης.
**********
Πρόκειται για το βιβλίο του Τάκη Mαστρογιαννόπουλου "Φεντερασιόν", το σύντομο καλοκαίρι του εβραϊκού σοσιαλισμού στη Θεσσαλονίκη των αρχών του 20υ αιώνα» Πώς γεννήθηκε η μεγαλύτερη εργατική σοσιαλιστική οργάνωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο ρόλος των Εβραίων σοσιαλιστών στην πολυεθνική εργατική τάξη της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ού αιώνα. Ο Αβραάμ Μπεναρόγια και η συμβολή της Φεντερασιόν στην ίδρυση της ΓΣΕΕ και του ΣΕΚΕ.
***********
«Η τέχνη του πολέμου για την εξουσία. Από τον Σουν Τσου στους Λένιν, Μάο, Κάστρο» του Δημήτρη Καλτσώνη καθηγητή Θεωρίας του Κράτους και του Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, είναι η µελέτη των βασικότερων κανόνων και μεθόδων που χρησιμοποιούνται στην πάλη για την κατάκτηση της κρατικής εξουσίας στο πολιτικό, στρατιωτικό όσο και σε άλλα επίπεδα. Από τον Σουν Τσου µέχρι τους Λένιν, Μάο και Κάστρο οι κανόνες αυτοί χρησιμοποιήθηκαν από τους αδύναμους –κάποτε και από τους δυνατούς– για την κατάκτηση της κρατικής εξουσίας". Το βιβλίο που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις "ΤΟΠΟΣ", ανοίγει μια πόρτα αισιοδοξίας μέσα στη ζοφερή συγκυρία κυριαρχίας μιας ποικιλίας αντιδραστικών δυνάμεων και ήττας ή υποχώρησης των υποτελών τάξεων και των προοδευτικών πολιτικών. «Ο 21ος θα είναι αιώνας σκληρών αγώνων για την εξουσία», μας προϊδεάζει, εκτιμώντας ότι οι λαοί θα αναζητήσουν δρόμους χειραφέτησης.
Ο Δημήτρης Καλτσώνης είναι καθηγητής θεωρίας κράτους και δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. ∆ιδάσκει τα µαθήµατα ∆ίκαιο και Κοινωνία, Πολιτικοί θεσμοί της Λ. Αμερικής, Κινεζικό πολιτικό σύστημα, Ελληνική Συνταγματική Ιστορία, ∆ημοκρατία και Κρίση. Έχει δημοσιεύσει πληθώρα βιβλίων, επιστημονικών άρθρων και έχει συµµμετάσχει σε συλλογικούς τόμους.
*********** "Το κύριο ερώτημα στο πρώτο μέρος αυτού του µικρού βιβλίου Γιάννη Μανέτα από τις Εκδόσεις "ΤΟΠΟΣ" είναι αν ο βιαστής γεννιέται ή γίνεται. Μία μερίδα εξελικτικών βιολόγων διατείνεται ότι ο βιασμός είναι προϊόν της βιολογικής εξέλιξης και έχει προσαρμοστική αξία. ∆ηλαδή ότι ο βιαστής γεννιέται. Ποια τα επιχειρήματα και πόσο στέκουν; Η Κοινωνιολογία υποστηρίζει τo αντίθετo: ο βιαστής γίνεται. Είναι προϊόν µιας κοινωνίας που εκπαιδεύει και εθίζει τα άτοµα στη βίαιη και εκμεταλλευτική συμπεριφορά, έστω και αν τα συμβουλεύει –και ενίοτε τα τιμωρεί– για το αντίθετο.
Ευτυχώς, υπάρχει και η ετυμηγορία της Εθνολογίας και της Ανθρωπολογίας, που υποδεικνύουν ότι υπήρξαν κοινωνίες στις οποίες ο βιασµός ήταν από σπάνιος έως ανύπαρκτος. Αξίζει να τις εξετάσουµε. Αφού υπήρξαν, ποιος ξέρει, μπορεί και να υπάρξουν ξανά.
Στο δεύτερο µέρος του βιβλίου αναφέρεται στο αντίθετο του βιασμού. Συνήθως το ονομάζουμε συναίνεση. Ωστόσο, συναινώ σημαίνει αποδέχομαι, ανέχομαι ή συμβιβάζομαι µετά από εξέταση των επιχειρημάτων. Ο έρωτας όμως δεν είναι τόσο ορθολογικός, και αν γίνει, δεν είναι έρωτας αλλά κοινωνική σύβαση και συζυγικό καθήκον. Γι’ αυτό θα προτιμηθεί ο περιφραστικός όρος αυθόρμητη και αμοιβαία ερωτική επιθυμία. Επειδή περιγράφει καλύτερα την τρέλα του έρωτα.
Θα δούμε λοιπόν τι λέει η Βιολογία για την προέλευση αυτού του πανάρχαιου ανθρώπινου χαρακτήρα. Θα δούμε τι είναι αυτό που το λένε αγάπη. Και ευτυχώς, σε αυτό το θέµα, η Βιολογία δεν τα ανάγει όλα στη δαρβινική επικράτηση του ισχυρότερου".
Ο Γιάννης Μανέτας είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947. Σπούδασε φυσιογνωσία και γεωγραφία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και απέκτησε τον τίτλο του διδάκτορα βιολογικών επιστημών από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας το 1976. Από το 1978 έως το 2014 εργάστηκε στο ίδιο πανεπιστήμιο.
Το 1993 εξελέγη Καθηγητής Φυσιολογίας Φυτών. Έχει επίσης εργαστεί ερευνητικά στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών επιστημών «Δημόκριτος», στον Πειραματικό Σταθμό «Abisco» της Λαπωνίας και στα Πανεπιστήμια Stirling (Σκοτία), Goteborg (Σουηδία), Essen και Karlsruhe (Γερμανία).
Από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης κυκλοφορούν βιβλία του.
**********
Ο πόλεμος στην Ουκρανία συμπύκνωσε αντιθέσεις που κυοφορούνταν δεκαετίες και προκάλεσε μια νέα ισορροπία δυνάμεων.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν τον πόλεμο από το 2014 κιόλας, με το φασιστικό πραξικόπημα του Ευρω-Μεϊντάν, για να διασφαλίσουν την πρωτοκαθεδρία τους, στοχεύοντας στο μοναδικό κράτος που θα μπορούσε, δυνητικά, να τις αμφισβητήσει.
Η επανάσταση των σχιστολιθικών εξορύξεων επιτάχυνε την ανάγκη διακοπής των ενεργειακών σχέσεων Ρωσίας-ΕΕ και τον εξοβελισμό της Ρωσίας από την ευρωπαϊκή αγορά μέσω των οικονομικών κυρώσεων.
Το τρόπαιο της Ουάσιγκτον ήταν η θωράκιση και αναβάθμιση την παγκόσμιας ηγεμονίας της.
Ο πόλεμος μετέτρεψε την ΕΕ σε άβουλο και πειθήνιο άθυρμα της Ουάσιγκτον. Η Ευρώπη παραιτήθηκε από κάθε φιλοδοξία να αποτελέσει ένα ανεξάρτητο κι ανταγωνιστικό στις ΗΠΑ ιμπεριαλιστικό κέντρο.
Στο εσωτερικό της ΕΕ ο πόλεμος στην Ουκρανία έδωσε νέα ώθηση στη χρόνια αντιδραστική της στροφή, κανονικοποίησε τον νεοφασισμό και τη λογοκρισία, επισημοποίησε τη Ρωσοφοβία και καταδίκασε σε πρόωρο θάνατο κάθε προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Εμφάνισε ως αναγκαία την ανάδυση της πολεμικής οικονομίας που απορροφά δισεκατομμύρια ευρώ από τη δημόσια υγεία και παιδεία.
Η Ουκρανία ακόμα κι αν δεν υπήρχε θα έπρεπε να εφευρεθεί για να ανοίξει την αυλαία μιας νέας εποχής πολέμων και βίας, φτώχειας και καταπίεσης με πρωταγωνιστή τις ΗΠΑ. Το βιβλίο παραθέτει τα ιστορικά και πρόσφατα πολιτικά γεγονότα που οδήγησαν στην πιο αιματηρή σύγκρουση στη μεταπολεμική Ευρώπη, από το οπισθόφυλλο του βιβλίου.
Ο Λεωνίδας Βατικιώτης είναι απόφοιτος του Τμήματος Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά.
Η διδακτορική του διατριβή στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πάντειου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών είχε ως θέμα τη θεωρητική διαμάχη γύρω από την ερμηνεία του Ρόμπερτ Μπρένερ για τις αιτίες της οικονομικής κρίσης του 1973.
Από το 1992 εργάζεται στη δημοσιογραφία. Έχει συνεργαστεί με τα ακόλουθα Μέσα: Εφημερίδες Νέα Σελίδα, Το Παρόν, Ημερησία και Πριν, Περιοδικά δημοσιογραφία του Advanced Media Institute, Επίκαιρα, Unfollow, Nexus, Διπλωματία κ.ά.
Σήμερα συμμετέχει στη συντακτική ομάδα της ιστοσελίδας Kommon.
**********
Το Βιβλίο "Δυνάμεις του Kομμουνισμού και άλλα κείμενα" του BENSAID DANIEL από τις Εκδόσεις "ΕΠΕΚΕΙΝΑ" αναφέρεται από την ιδρυτική εμπειρία του 1848 μέχρι την εμπειρία της Κομμούνας, η "πραγματική κίνηση" που τείνει στην κατάργηση της κατεστημένης τάξης πραγμάτων απέκτησε μορφή και δύναμη, διαλύοντας τις "δογματικές εμμονές" και περιγελώντας το "ύφος χρησμού της επιστημονικής βεβαιότητας".
Με άλλα λόγια, ο κομμουνισμός, που ήταν αρχικά μια πνευματική κατάσταση ή ένας "φιλοσοφικός κομμουνισμός", έβρισκε την πολιτική μορφή του.
Σε ένα τέταρτο του αιώνα μεταμορφώθηκε πλήρως: από τους φιλοσοφικούς και ουτοπικούς τρόπους εμφάνισής του στην επιτέλους ανακαλυφθείσα πολιτική μορφή της χειραφέτησης. [...] Οι λέξεις της χειραφέτησης δεν βγήκαν αλώβητες από τις θύελλες του προηγούμενου αιώνα. Μπορούμε να πούμε γι' αυτές, όπως λέει για τα ζώα ο γνωστός μύθος του Λαφοντέν, ότι δεν πέθαναν όλες, μα ότι όλες πληγώθηκαν βαριά.
0 σοσιαλισμός, η επανάσταση, ακόμα και η αναρχία δεν βρίσκονται σχεδόν καθόλου σε καλύτερη κατάσταση από τον κομμουνισμό. 0 σοσιαλισμός ενεπλάκη στη δολοφονία του Καρλ Λίμπκνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ, καθώς και στους αποικιακούς πολέμους και τις κυβερνητικές συνεργασίες, σε τέτοιο βαθμό ώστε τελικώς έχανε κάθε περιεχόμενο όσο κέρδιζε σε έκταση. Μια μεθοδική ιδεολογική εκστρατεία κατάφερε να εξομοιώσει στα μάτια πολλών την επανάσταση με τη βία και την τρομοκρατία.
Ωστόσο, από όλες τις λέξεις που μέχρι πρότινος κουβαλούσαν μεγάλες υποσχέσεις και όνειρα για το μέλλον, η λέξη κομμουνισμός υπέστη τη μεγαλύτερη ζημιά επειδή τη σφετερίστηκε η γραφειοκρατική κρατική σκοπιμότητα και την υποδούλωσε ένα ολοκληρωτικό εγχείρημα. Παραμένει εντούτοις το ερώτημα κατά πόσο, από όλες αυτές τις λαβωμένες λέξεις, υπάρχουν ορισμένες που αξίζει τον κόπο να επιδιορθωθούν και να τεθούν εκ νέου σε κίνηση. [...] Για να γίνει κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο να σκεφτούμε τι συνέβη στον κομμουνισμό κατά τον 20ό αιώνα. Τόσο ως λέξη όσο και ως πράγμα, ο κομμουνισμός δεν θα μπορούσε να μείνει έξω από τον χρόνο και από τις ιστορικές δοκιμασίες στις οποίες υποβλήθηκε", από το οπισθόφυλλο του βιβλίου.
Ο DANIEL BENSAID φιλόσοφος και ηγετική προσωπικότητα του τροτσκιστικού κινήματος στη Γαλλία. Ηγετική προσωπικότητα του Μάη του '68 κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Πανεπιστημίου Παρί X-Ναντέρ.
Το Φεβρουάριο του 1962 στο Παρίσι εντάχθηκε στην Ένωση Κομμουνιστών Φοιτητών, που πρόσκεινταν στο Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Ενοχλημένος από την πολιτική του προσχώρησε στην αριστερή αντιπολίτευση εντός της οργάνωσης, από την οποία διεγράφη το 1966 μαζί με άλλους διαφωνούντες.
Το 1966 ξεκίνησε τις σπουδές του στην École normale supérieure de lettres et sciences humaines. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, συνέβαλλε στην ίδρυση της Κομμουνιστικής Επαναστατικής Νεολαίας, η οποία μετεξελίχθηκε στην Κομμουνιστική Επαναστατικη Λίγκα, LCR). Ίδρυσε, μαζί με το Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ, το Κινημα 22 Μαρτίου, το οποίο συμμετείχε στα γεγονότα του Μάη του '68.
Ο DANIEL BENSAID εξελίχθηκε σε θεωρητικό τόσο της LCR όσο και της Ενιαίας Γραμματείας της 4ης Διεθνούς, ενώ έγινε και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Παρί 8.
**********
Μπορεί ένα γράφημα, ένα βίντεο ή μια φωτογραφία να μας παραπλανά χωρίς να λέει ψέματα;
Με ποιους μηχανισμούς προωθούνται οι διαρροές της αστυνομίας, της κυβέρνησης και των επιχειρήσεων;
Πώς «ξεπλένονται» τα εγκλήματα εταιρειών και ολόκληρων κρατών με τεχνικές όπως το whitewashing, το green-washing και το pinkwashing; Μπορούν τα μέσα ενημέρωσης να καθοδηγήσουν τον αναγνώστη αλλάζοντας τη σύνταξη μιας πρότασης ή να αλλοιώσουν μια δημοσκόπηση μεταβάλλοντας απλώς τη σειρά των ερωτήσεων;
Ο δημοσιογράφος Άρης Χατζηστεφάνου παρουσιάζει έναν πρακτικό οδηγό, Εκδόσεις "ΤΟΠΟΣ" που μας βοηθά να εντοπίζουμε τεχνικές παραπληροφόρησης και προπαγάνδας στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στα social media αλλά και στον καθημερινό λόγο πολιτικών, διαφημιστών και συμβούλων επικοινωνίας.
Μέσα από προσωπικές εμπειρίες σχεδόν τριών δεκαετιών σε διεθνή και ελληνικά ΜΜΕ, μας εξηγεί με συγκεκριμένα παραδείγματα πώς να διαβάζουμε ανάμεσα στις γραμμές των εφημερίδων και των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης.
Το βιβλίο περιλαμβάνει σε κάθε κεφάλαιο QR-code που οδηγεί σε βίντεο, φωτογραφίες, podcast και ενεργά link για όλες τις πηγές και τη βιβλιογραφία.
Ρωγμή στην ενημέρωση
Δεν υπάρχουν σχόλια