ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Το ποδόσφαιρο των ηρώων
Ένα μαγικό ταξίδι στις «χρυσές εποχές» της στρογγυλής θεάς από τη νέα σειρά ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ «Τα χρόνια της αθωότητας»
Τιτλοφορημένη, πάντως, ακριβώς έτσι, «Τα χρόνια της αθωότητας», η
σειρά που θα κάνει πρεμιέρα την προσεχή Δευτέρα στην ΕΡΤ3 μας ξεναγεί σε έναν
τελείως διαφορετικό ποδοσφαιρικό –και όχι μόνο– κόσμο, από τα σπάργανα της
δεκαετίας του 1920 μέχρι το 1979, όπου καθιερώνεται πια ο επαγγελματισμός στο
λαοφιλέστερο των σπορ. «Μια βασική διαφορά με εκείνη την εποχή είναι πως τότε
οι ποδοσφαιριστές ήταν κομμάτι του κόσμου, δεν υπήρχε ο σημερινός διαχωρισμός.
Ο Υφαντής του Ολυμπιακού πήγαινε να κάνει καταμέτρηση του ηλεκτρικού, γιατί
αυτή ήταν η δουλειά του, και τον αποθέωναν στις γειτονιές», μας λέει ο Ηλίας
Γιαννακάκης.
Στιγμιότυπο από ματς του Ολυμπιακού με τον Πανιώνιο από τη δεκαετία
του 1950. Η κερκίδα κατάμεστη από κόσμο.
Τον Ηλία Υφαντή μαζί με άλλους αστέρες των «ξερών» γηπέδων τους
βλέπουμε να μιλούν στη σειρά, αναπολώντας παιχνίδια και ανέκδοτες ιστορίες,
αρκετές από τις οποίες μοιάζουν σήμερα με επιστημονική φαντασία. Εκτός του
πρώτου επεισοδίου, το οποίο ασχολείται συνολικά με τα χρόνια του αμιγώς
ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου, μέχρι το 1959, τα επόμενα είναι αφιερωμένα σε
ξεχωριστές… αγάπες: στον Παναθηναϊκό του «Γουέμπλεϊ», στον Ολυμπιακό του
Γουλανδρή, στον ΠΑΟΚ του Κούδα, στην ΑΕΚ του Λουκά Μπάρλου· και ακόμα στις
τρεις παραδοσιακές ομάδες του λεκανοπεδίου (Πανιώνιος, Απόλλων, Εθνικός), οι
οποίες αποτέλεσαν επί δεκαετίες «φυτώρια» νέων παικτών, αλλά και στις μεγάλες
δυνάμεις της περιφέρειας: την Παναχαϊκή, τον ΠΑΣ Γιάννινα και την Καστοριά.
Δύο μύθοι, ένας διεθνής και ένας ελληνικός, συναντιούνται: ο Γιόχαν
Κρόιφ του Αγιαξ και ο Γιώργος Κούδας του ΠΑΟΚ ανταλλάσσουν τα καθιερωμένα δώρα
πριν από την έναρξη ευρωπαϊκής αναμέτρησης ανάμεσα στις δύο ομάδες.
Πέρα βέβαια από τις συνεντεύξεις με επιφανείς ποδοσφαιράνθρωπους και
ποδοσφαιρόφιλους, η σειρά είναι γεμάτη από ντοκουμέντα, φωτογραφίες και βίντεο
από αγώνες σε γήπεδα που δεν μοιάζουν καθόλου με τα σύγχρονα «χαλιά» και με τον
κόσμο να κρέμεται σαν τσαμπιά από τις κερκίδες. «Τα αρχεία που προβάλλονται
προέρχονται κατά το ήμισυ περίπου από την ΕΡΤ, όπου έχει γίνει και προσπάθεια
για αξιοποίηση άγνωστων έως τώρα πλευρών τους, συν υλικά πάλι της ΕΡΤ τα οποία
έχουν διασωθεί σε ιδιωτικές συλλογές. Το άλλο μισό είναι καθαρά ιδιωτικά
αρχεία, με κυριότερο εκείνο του οπερατέρ-κινηματογραφιστή Γιάννη Βώκου, ο
οποίος από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 μέχρι τα μέσα του 1970 πήγαινε κάθε
Κυριακή στα γήπεδα με τους βοηθούς του και τραβούσαν πλάνα», επισημαίνει ο
Γιαννακάκης.
Ηταν πιο όμορφο το ποδόσφαιρο τότε;
Αστέρες
των «ξερών» γηπέδων και ποδοσφαιράνθρωποι μιλούν στη σειρά και αναπολούν
παιχνίδια και ανέκδοτες ιστορίες.
Ένα τέτοιο μοναδικό ντοκουμέντο, έγχρωμο μάλιστα, από αγώνα του
Ολυμπιακού κόντρα στη Μίλαν, στο νεότευκτο τότε στάδιο «Καραϊσκάκη», έχουμε την
ευκαιρία να δούμε για πρώτη φορά στο εναρκτήριο επεισόδιο της σειράς. Εκεί
υπάρχουν ακόμα μυθικές μορφές ερασιτεχνών, οι οποίοι ωστόσο φάνταζαν… Μέσι και
Ρονάλντο μαζί στα μάτια των φιλάθλων. «Η προσέγγισή μας είναι καθαρά
ανθρωποκεντρική, με πολλαπλά πορτρέτα “ηρώων”. Αυτούς τους ήρωες τους έβλεπες
εν δράσει σπάνια και μόνο στο γήπεδο. Μόλις το 1970 άρχισαν να δείχνουν αγώνες
στην τηλεόραση και αρχικά μόνο το δεύτερο ημίχρονο, όπου κρινόταν το
αποτέλεσμα».
Στιγμιότυπο από προπολεμικό αγώνα στα «ξερά» γήπεδα της εποχής.
Ήταν αλήθεια πιο όμορφο το ποδόσφαιρο τότε; «Είναι
σχεδόν φιλοσοφικό το ερώτημα. Τι είναι ομορφιά; Σήμερα το ποδόσφαιρο είναι
σίγουρα πολύ πιο γρήγορο, θεαματικό. Τότε ο Νεστορίδης έπαιρνε την μπάλα,
πέρναγε δύο παίκτες και μετά επέστρεφε για να τους ντριμπλάρει ξανά. Ολο αυτό
γινόταν αργά και κατά κάποιον τρόπο άφηνε χώρο στην ομορφιά. Πίσω από το
ερώτημα στην πραγματικότητα κρύβεται το “πότε ήταν πιο όμορφη η ζωή, τότε ή
τώρα;”».
Εντυπωσιακή επέμβαση του τερματοφύλακα σε «αιώνιο» ντέρμπι Όπως είπαμε, βέβαια, δεν ήταν όλα αγγελικά πλασμένα στα χρόνια της
αθωότητας. «Επικεντρώνουμε επίσης πολύ την προσοχή μας στις σκοτεινές πλευρές,
που είχαν κυρίως να κάνουν με την κοινωνική πραγματικότητα. Πρώτα απ’ όλα η
φτώχεια και οι στερήσεις που αντιμετώπιζαν πολλοί ποδοσφαιριστές αλλά και οι
πολιτικές διώξεις – δεν ήταν λίγοι εκείνοι που πέρασαν από τη Μακρόνησο. Και
στημένα υπήρχαν, αλλά είχαν να κάνουν κυρίως με τον βιοπορισμό των παικτών, όχι
με στοιχήματα που παίζονται στην Ανατολική Ασία όπως σήμερα. Σίγουρα πάντως δεν
υπάρχει εξωραϊσμός του παρελθόντος, νοσταλγία ναι, αλλά αυτό που πραγματικά
προσπαθούμε να καταλάβουμε είναι τι ήταν τα λεγόμενα χρόνια της αθωότητας».
Με τις πρόσφατες εξελίξεις δεν γίνεται να μη ρωτήσουμε τον Ηλία
Γιαννακάκη και για όσα προέκυψαν από την έρευνά του πάνω στο θέμα της βίας:
«Βία και ξύλο υπήρχε και τότε, αλλά έπεφτε εντός αγωνιστικού χώρου και είχε να
κάνει με την ένταση του ματς. Δεν υπήρχαν ραντεβού οπαδών για ξύλο, ούτε
οργανωμένοι “στρατοί”. Και οι παράγοντες ήταν διαφορετικοί, άνθρωποι
αφοσιωμένοι στην ιδέα της ομάδας, οι οποίοι έχαναν χρήματα, δίχως να προσδοκούν
κέρδη ή οικοδόμηση σχέσεων εξουσίας. Παράγοντες, παίκτες και κόσμος ήταν ένα
ιδιαίτερο χαρμάνι που χάθηκε σταδιακά με τον επαγγελματισμό».
ΠΗΓΗ: kathimerini.gr/athletics/561726226/to-podosfairo-ton-iroon
Ρωγμή στην ενημέρωση
Δεν υπάρχουν σχόλια