ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ: Το Πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967. ΠΟΤΕ ξανά φασισμός

 Πέρασαν 56 χρόνια από τη μαύρη Παρασκευή της 21ης Απριλίου του 1967 όταν μια ομάδα επίορκων μικρομεσαίων αξιωματικών επέβαλε με τα όπλα την στρατιωτική δικτατορία στη χώρα μας.

Στρατιωτικό κίνημα, που εκδηλώθηκε τα ξημερώματα τις 21ης Απριλίου 1967, με επικεφαλής τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό και τους συνταγματάρχες Γεώργιο Παπαδόπουλο και Νικόλαο Μακαρέζο, κατέλυσε το δημοκρατικό πολίτευμα στην Ελλάδα και επέβαλλε μία στυγνή δικτατορία, που διήρκεσε επτά χρόνια. 

Φωτο: Νικόλαος Μακαρέζος, Στυλιανός Παττακός, Γεώργιος Παπαδόπουλος

Η χώρα την εποχή εκείνη βρισκόταν ουσιαστικά σε προεκλογική περίοδο. Οι εκλογές είχαν προκηρυχθεί για τις  28 Μαΐου και την εξουσία ασκούσε από τις 3 Απριλίου η ΕΡΕ, με πρωθυπουργό τον αρχηγό της Παναγιώτη Κανελλόπουλο,  έχοντας τη συναίνεση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γεωργίου Παπανδρέου και του Βασιλιά Κωνσταντίνου. Γεγονός των ημερών ήταν η συναυλία των Rolling Stones στο γήπεδο του Παναθηναϊκού 17 Απριλίου, που όμως διαλύθηκε από την Αστυνομία, προς μεγάλη απογοήτευση των αθηναίων ροκάδων, που θα έβλεπαν ένα συγκρότημα - θρύλο στην ακμή της δημιουργικότητάς του.

Το Φεστιβάλ της Αβινιόν μαγεύει ξανά

Διάχυτη ήταν η πεποίθηση ότι τις επερχόμενες εκλογές θα κέρδιζε η  ένωση Κέντρου και θα επανερχόταν θριαμβευτικά στην εξουσία υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Πολλοί ήλπιζαν ότι θα έμπαινε  ένα τέλος στη διετή πολιτική ανωμαλία, που έμεινε στην ελληνική ιστορία ως «Αποστασία» και σηματοδοτήθηκε με την παραίτηση του λαοπρόβλητου πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου (είχε λάβει το 52,2% στις εκλογές του 1964) στις15 Ιουλίου 1965, μετά τη σύγκρουσή του με τον βασιλιά Κωνσταντίνο.

Στα δεξιότερα του πολιτικού φάσματος, ένα τμήμα της ΕΡΕ ζητούσε ένα «λοχία» για να σώσει τη χώρα από τον αναρχοκομμουνισμό. Για τη μετεμφυλιακή Δεξιά της προδικτατορικής περιόδου, κομμουνιστές ήταν εν ευρεία εννοια και οι κεντρώοι και οπωσδήποτε ο απρόβλεπτος Ανδρέας Παπανδρέου, που ήταν το ανερχόμενο αστέρι στην πολιτική σκηνή και εκινείτο αριστερότερα από το κόμμα του, την Ένωση Κέντρου.

Οι στρατηγοί, το Παλάτι, κάποιοι πολιτικοί της Δεξιάς και οι Αμερικανοί καλόβλεπαν μία μικρής διάρκειας συνταγματική εκτροπή, που θα επανέφερε την πολιτική κατάσταση στη σωστή ρότα, δηλαδή στην εναλλαγή στην εξουσία της Δεξιάς και ενός μετριοπαθούς Κέντρου. «Η Χούντα των Στρατηγών» έμεινε στα σχέδια, καθώς τους πρόλαβαν με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου οι μικροί αξιωματικοί, με πρόσχημα τον κομμουνιστικό κίνδυνο. Τέτοια περίπτωση δεν διαφαινόταν στον ορίζοντα, καθώς η ΕΔΑ, που εκπροσωπούσε την κομμουνιστική Αριστερά (το ΚΚΕ ήταν εκτός νόμου), κινούνταν στο 11,80% των ψήφων στις εκλογές του 1964, σε σχέση με το 24,43% του 1958.

Πρέπει, όμως, να συνυπολογίσουμε ότι βρισκόμασταν 17 χρόνια από τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου και στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου, όσον αφορά τον διεθνή περίγυρο. Ο στρατός ήταν πανίσχυρος, με παράδοση επεμβάσεων τον 20ο αιώνα, οι Αμερικανοί θεωρούσαν φέουδό τους την Ελλάδα, το δεξιό παρακράτος ήταν ισχυρό (Δολοφονία Λαμπράκη) και το Παλάτι ήταν ένας αυτόνομος πόλος εξουσίας, «που δεν βασίλευε, αλλά κυβερνούσε».

 Οι πολιτικοί που κυβέρνησαν αυτά τα 17 χρόνια (Πλαστήρας, Παπάγος, Καραμανλής, και Παπανδρέου) ασχολήθηκαν κυρίως με την ανοικοδόμηση της χώρας και την οικονομική ανάπτυξη, παρά με το «βάθεμα και το πλάτεμα» των δημοκρατικών θεσμών και την εξάλειψη των μνημών του Εμφυλίου.

Το πραξικόπημα, εκδηλώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 21^ης Απριλίου. Λίγες ώρες πριν, είχε ολοκληρωθεί η συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου και τα μέλη του αποχώρησαν για τα σπίτια τους, χωρίς να έχουν ιδέα για το τι θα επακολουθούσε. Ανάμεσά τους και ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Παναγιώτης Παπαληγούρας.

Η τριάδα των Παπαδόπουλου, Παττακού και Μακαρέζου, μπορεί να ήταν άσοι στη συνωμοσία, αλλά εκμεταλλεύτηκαν τον βαθύ ύπνο των δημοκρατικών κυβερνήσεων και φρόντισαν να τοποθετήσουν στις πιο νευραλγικές θέσεις του στρατεύματος ανθρώπους μυημένους στα σχέδιά τους. Τους βοήθησε, επίσης, το γεγονός ότι μέσα στην Αθήνα υπήρχαν μεγάλες μάχιμες μονάδες, όπως το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων, που βρισκόταν στη σημερινή Πολυτεχνειούπολη, με διοικητή τον ταξίαρχο Παττακό.

    Ξημερώματα Παρασκευής 21 Απριλίου 1967, τα τανκς της χούντας στους δρόμους της Αθήνας

Από εκεί βγήκαν τα πρώτα τανκς στις 2 τα ξημερώματα, για να καταλάβουν όλα τα στρατηγικά σημεία της πρωτεύουσας (Βουλή, Υπουργεία, ΕΙΡ, ΟΤΕ, Ανάκτορα). Την ίδια ώρα, ο συνταγματάρχης Ιωάννης Λαδάς εξαπέλυε πιστές στο κίνημα δυνάμεις για να συλλάβουν το σύνολο της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Οι πραξικοπηματίες έβαλαν σε εφαρμογή το ΝΑΤΟικό σχέδιο «Προμηθεύς», για την αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου, με αποτέλεσμα να κινηθούν όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής. Μεγάλη ήταν η συμβολή του διοικητή της Σχολής Ευελπίδων, Δημήτρη Ιωαννίδη, ο οποίος κινητοποίησε το τάγμα της σχολής και τη Στρατιωτική Αστυνομία (ΕΣΑ).

Μία από τις πρώτες ενέργειες των συνωμοτών ήταν να συλλάβουν τον αρχηγό του ΓΕΣ αντιστράτηγο Σπαντιδάκη και να τον αντικαταστήσουν με τον ομοιόβαθμό του Οδυσσέα Αγγελή, που ήταν μυημένος στο κίνημα. Ο νέος αρχηγός του Στρατού έδωσε εντολή σε όλους του μεγάλους στρατιωτικούς σχηματισμούς να εφαρμόσουν το σχέδιο «Προμηθεύς» κι έτσι να εξασφαλισθεί η υπακοή του στρατεύματος σε όλη τη χώρα.

Η μοναδική ενέργεια για να αντιμετωπιστεί εγκαίρως το πραξικόπημα έγινε από την πλευρά του Υπουργού Δημόσιας Τάξης, Γεώργιου Ράλλη, ο οποίος προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον ταξίαρχο Ορέστη Βιδάλη για να κινητοποιήσει το Γ' Σώμα Στρατού στη Θεσσαλονίκη. Δεν πρόλαβε, αφού το σχέδιο «Προμηθεύς» είχε ήδη τεθεί σε εφαρμογή, με αποτέλεσμα ο ταξίαρχος Βιδάλης να μην λάβει ποτέ το σήμα του Γεωργίου Ράλλη.

Ο αιφνιδιασμός ήταν πλήρης και στις 3:30 τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου το στρατιωτικό κίνημα είχε επικρατήσει και μάλιστα αναίμακτα. Νωρίς το πρωί, το ραδιόφωνο ΕΙΡ έπαιζε εμβατήρια και δημοτικά άσματα και οι αγουροξυπνημένοι Έλληνες άκουγαν τα πρώτα «Αποφασίζομεν και Διατάζομεν» των δικτατόρων, που ήταν η απαγόρευση των συγκεντρώσεων άνω των τριών ατόμων. Με συντακτική πράξη κατά τη διάρκεια της ημέρας ανεστάλησαν οι διατάξεις του Συντάγματος και ματαιώθηκαν οι εκλογές της 28ης Μαΐου 1967.

Αιφνιδιασμένοι από τις εξελίξεις φαίνεται να ήταν και οι Αμερικανοί, που δεν περίμεναν την κίνηση του Παπαδόπουλου. Τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα Φίλιπ Τάλμποτ ξύπνησε ο ανιψιός του πρωθυπουργού Κανελλόπουλου, Διονύσης Λιβανός, και του ανακοίνωσε την είδηση. Όταν μετά από λίγες μέρες ο Τάλμποτ είπε στο σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα, Τζακ Μέρι, ότι το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου ήταν ο βιασμός της Ελληνικής Δημοκρατίας, αυτός του απάντησε κυνικά: «Μα, πως είναι δυνατόν να βιάσεις μία πόρνη;..»

                  H ορκωμοσία της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Κόλλια

Μόνο δύο πρωινές εφημερίδες πρόλαβαν να περιλάβουν στην ύλη τους την εκδήλωση του πραξικοπήματος. Η «Καθημερινή» στην πρώτη της σελίδα είχε ένα μονόστηλο με τίτλο «Την 2αν πρωινήν εξερράγη στρατιωτικόν κίνημα. Συνελήφθησαν πολιτικοί άνδρες», ενώ η «Αυγή» πάνω από τον τίτλο της έγραφε: «Συνελήφθησαν από στρατιωτικούς οι Μανώλης. Γλέζος, Λεωνίδας Κύρκος, Α. Παπανδρέου. Ασυνήθιστες κινήσεις στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων».

Στις 7 το πρωί, η ηγεσία των πραξικοπηματιών επισκέφθηκε στα Ανάκτορα του Τατοΐου τον Κωνσταντίνο και του ζήτησε να ορκίσει την κυβέρνησή τους. Η περιοχή ήταν περικυκλωμένη από τανκς για να μην υπάρξει περίπτωση δυναμικής αντίδρασης από τον άνακτα. Ο βασιλιάς, παρά την προτροπή του συλληφθέντα πρωθυπουργού Παναγιώτη Κανελλόπουλου να αντισταθεί, συμβιβάστηκε μαζί τους «για να μην χυθεί αίμα ελληνικό» και αργά το απόγευμα όρκισε την κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνο Κόλλια. Επρόκειτο βέβαια για πρωθυπουργό - μαριονέτα, αφού τα νήματα κινούσε ο ισχυρός άνδρας του κινήματος, συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος. Ο συλληφθείς και αποπεμφθείς αρχηγός του ΓΕΣ Γρηγόριος Σπαντιδάκης, άνθρωπος του βασιλιά, όπως και ο Κόλλιας, προσχώρησε στους κινηματίες και ανέλαβε Υπουργός Εθνικής Άμυνας.

Την ίδια μέρα άρχισαν και οι συλλήψεις απλών πολιτών, ενώ είχαμε και τα πρώτα θύματα. Τα όργανα της Χούντας δολοφονούν στον Ιππόδρομο, που είχε μετατραπεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, το στέλεχος της ΕΔΑ Παναγιώτη Ελή, ενώ ένας στρατιώτης πυροβολεί τη νεαρή Αθηναία Μαρία Καλαυρά, γιατί δεν υπάκουσε στις διαταγές του. Δέκα ημέρες αργότερα, η Χούντα ανακοίνωσε ότι οι συλληφθέντες ανέρχονταν σε 6509 άτομα, στη συντριπτική τους πλειονότητα αριστερών πεποιθήσεων.

Οι πρώτοι νεκροί της δικτατορίας 

Μαρία Καλαβρού

Πρώτο θύμα της δικτατορίας, η 24χρονη Μαρία Καλαβρού, που από την οργή της για τα παρελαύνοντα τανκς στην οδό Πατησίων όπου βρίσκονταν με την αδερφή της, μούτζωσε προς ένα από αυτά.

Ο ανθυπίλαρχος Ιωάννης Αλμπάνης, έστρεψε τον πυργίσκο του τανκ προς το μέρος της και με μια ριπή από τα πέντε μέτρα, την έριξε νεκρή. Η αδερφή της περιγράφοντας την σκηνή, αναφέρει: «Καθώς βαδίζαμε με την αδελφή μου, άκουσα έναν πυροβολισμό και μετά είδα την αδελφή μου να σωριάζεται στο πεζοδρόμιο. Νόμισα πως λιποθύμησε. Αλλά όταν έσκυψα είδα τα αίματα».

Όταν δολοφόνησε την Μαρία Καλαβρού, ο Ιωάννης Αλμπάνης ήταν ανθυπίλαρχος. Το τέλος της δικτατορίας τον βρήκε ίλαρχο. Η ποινή που του επιβλήθηκε πρωτόδικα ήταν 5,5 έτη, ενώ μετά την αναίρεση και την επανάληψη της δίκης το 1977 μειώθηκε σε μόλις τρια έτη.

Βασίλης Πεσλής

Την ίδια μέρα, την ημέρα της επιβολής της δικτατορίας έπεφτε νεκρός και ο 15χρονος Βασίλης Πεσλής. Βρισκόταν ανάμεσα σε αρκετό κόσμο που είχε μαζευτεί στην πλατεία Αττικής για να μάθει τι συνέβαινε θορυβημένος από την παρέλαση των τανκς στο κέντρο της πόλης.

Ένας πυροβολισμός του λοχία Λυμπέρη Ανδρικόπουλο, διέλυσε το συγκεντρωμένο πλήθος. Πίσω έμεινε μόνο το άψυχο κορμί του 15χρονου. Ο πυροβολισμός τον είχε βρει στο κεφάλι, σύμφωνα με τον αυτόπτη μάρτυρα Δημήτρη Τελώνη. Ένας άλλος αυτόπτης, δήλωσε πως όταν ρώτησε τον Ανδρικόπουλο γιατί σκότωσε το παιδί, η απάντηση που πήρε ήταν «Με έβρισε, με αποκάλεσε μαλάκα».

Ο ιατροδικαστής Αγιουτάντης, συνέταξε μια ψευδή νεκροψία που μιλούσε για εξοστρακισμό της σφαίρας κάτι που στοιχειοθετούσε… ατύχημα. Το παιδί όπως αποδείχθηκε περίτρανα, είχε δεχτεί ευθεία βολή. Οι ευθύνες του ιατροδικαστή στην δίκη του 1976 είχαν ήδη παραγραφεί, ενώ ο Ανδρικόπουλος που το τέλος της χούντας τον βρήκε αστυφύλακα στον Πειραιά, καταδικάστηκε σε μόλις 8 χρόνια κάθειρξη.

Παναγιώτης Ελλής

Ο κομμουνιστής, αντιστασιακός και Μακρονησιώτης, Παναγιώτης Ελλής, είναι η πρώτη αμιγώς πολιτική δολοφονία της Χούντας. Προγραμμένος από τον μηχανισμό των Συνταγματαρχών, συλλαμβάνεται με την επιβολή της δικτατορίας, την 21 Απριλίου. Μαζί με 700 ακόμα Αριστερούς πολίτες, οδηγούνται στον Ιππόδρομο στο Φαληρικό Δέλτα.

Αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας τέσσερις μέρες μετά την σύλληψη, ο ιστορικός Τάσος Βουρνάς, ο οποίος περιγράφει το περιστατικό στο βιβλίο του «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Χούντα, Φάκελος Κύπρου». «... Είχαμε πια συνηθίσει τους ήχους, τις κραυγές και τις βρισιές.

-Τροχάδην! του φώναξε.

Ο κρατούμενος Παναγιώτης Ελής, άνθρωπος περασμένα τα 40 χρόνια του, φορούσε στα πόδια του και παντόφλες, πράγμα που τον υποχρέωνε να περπατά σιγότερα απ' ό,τι αν φορούσε παπούτσια.

-Τροχάδην! του φώναξε και τον έσπρωχνε με την κάννη, αλλά ο Ελής εξακολουθούσε να βαδίζει κανονικά.

-Τροχάδην το λένε αυτό στο χωριό σου; λυσσάει ο δεσμοφύλακας και έξαλλος καταφέρνει με την κάννη δυο απανωτά χτυπήματα στα πλευρά του Ελλή. Εκείνη τη στιγμή ακούστηκε ένας περίεργος διπλός κρότος, κατι σαν "φλοπ", "φλοπ", και μονομιάς ο Ελής σωριάστηκε στο κατώφλι της πόρτας.

Δολοφόνος ο Ανθυπίλαρχος Κότσαρης Κωνσταντίνος... »

         

 Δύο από τα θύματα της χούντας. Αριστερά ο πρώην βουλευτής και ηγετικό στέλεχος του ΠΑΜ -Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο-  Γιώργης Τσαρουχάς που πέθανε μετά από βασανιστήρια από χουντικά όργανα στη διάρκεια ανακρίσεων στο κτήριο της ΚΥΠ (σημερινό Πολεμικό Μουσείο). Δεξιά ο Γιάννης Χαλκίδης, μέλος του ΠΑΜ που δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από τους αστυνομικούς  διώκτες του στην επιχείρηση σύλληψης μελών της αντιστασιακής οργάνωσης.  

Η πρώτη βομβιστική επίθεση στη Θεσσαλονίκη έγινε από την οργάνωση του Πατριωτικού Μετώπου (ΠΑΜ) το Σεπτέμβριο του 1967, στη διάρκεια των εγκαινίων της ΔΕΘ, παρουσία του αρχιπραξικοπηματία Γιώργου Παπαδόπουλου και κορυφαίων στελεχών της χούντας

Οι πρωτεργάτες της δικτατορίας  

Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται όλοι οι επίορκοι αξιωματικοί που διαδραμάτισαν κυρίαρχο ρόλο στην επιβολή της 7χρονης στρατιωτικής δικτατορίας. 

Συνταγματάρχης (ΠΒ)	Γεώργιος Παπαδόπουλος	1	2	3
Ταξίαρχος (ΤΘ)	Στυλιανός Παττακός	1	2	3
Συνταγματάρχης (ΠΒ)	Νικόλαος Μακαρέζος	1	2	3
Αντιστράτηγος (ΤΘ)	Γρηγόριος Σπαντιδάκης			3
Αντιστράτηγος	Γεώργιος Ζωιτάκης			3
Αντιστράτηγος (ΠΒ)	Οδυσσεύς Αγγελής			3
Ταξίαρχος (ΠΒ)	Αλέξανδρος Χατζηπέτρος			3
Ταξίαρχος	Σκαρμαλιωράκης				5
Συνταγματάρχης (ΠΖ)	Ιωάννης Λαδάς		2	3
Συνταγματάρχης (ΠΖ)	Πέτρος Κωτσέλης		2	3
Συνταγματάρχης (ΠΖ)	Νικόλαος Γκαντώνας			3
Συνταγματάρχης (ΤΘ)	Κωνσταντίνος Καρύδας		2	3
Συνταγματάρχης (ΠΒ)	Οδυσσεύς Τσιλιόπουλος				4
Συνταγματάρχης	Δημήτριος Παπαποστόλου				4
Συνταγματάρχης	Γεώργιος Κωνσταντόπουλος				5
Πλοίαρχος	Λαγωνίκας				5
Αντισυνταγματάρχης (ΠΖ)	Κωνσταντίνος Ασλανίδης			3
Αντισυνταγματάρχης (ΠΖ)	Αντώνιος Λέκκας		2	3
Αντισυνταγματάρχης (ΠΖ)	Νικόλαος Ντερτιλής			3
Αντισυνταγματάρχης (ΠΖ)	Αντώνιος Μέξης		2
Αντισυνταγματάρχης (ΠΖ)	Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος		2	3
Αντισυνταγματάρχης (ΠΒ)	Μιχαήλ Ρουφογάλης		2	3
Αντισυνταγματάρχης (ΠΖ)	Δημήτριος Σταματελόπουλος		2	3
Αντισυνταγματάρχης (ΠΖ)	Δημήτριος Ιωαννίδης		2	3
Αντισυνταγματάρχης (ΔΒ)	Στέφανος Καραμπέρης			3
Αντισυνταγματάρχης (ΠΒ)	Μιχαήλ Μπαλόπουλος		2	3
Αντισυνταγματάρχης	Ανδρέας Γαλατσάνος		2
Αντισυνταγματάρχης (ΤΘ)	Στυλιανός Ηλιάδης				4
Ταγματάρχης (ΠΖ)	Γεώργιος Κωνσταντόπουλος			3
Ταγματάρχης (ΠΖ)	Θεόδωρος Θεοφιλογιαννάκος			3
Επισμηναγός	Ιωάννης Παλαιολόγος			3
Λοχαγός (ΠΒ)	Ευάγγελος Τσάκας			3

1: Είναι οι πρωτεργάτες της απριλιανής χούντας.

2: Η Ομάδα Διαταγών, την νύχτα της 20/21 Απριλίου

3: Οι "πρωταίτιοι" Οι 24 αυτοί Αξιωματικοί αποτέλεσαν τον πυρήνα του χουντικού μηχανισμού.

4 & 5: Αξιωματικοί που διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο στην επιβολή της δικτατορίας.

 Η Ελλάδα από την 21η Απριλίου 1967 μπήκε στο «γύψο», κατά την έκφραση του Παπαδόπουλου, για 7 χρόνια, 3 μήνες και 3 μέρες. 

 Η κατάργηση των στοιχειωδών ελευθεριών, οι φυλακές, οι εξορίες και τα βασανιστήρια, οι δολοφονίες των αντιπάλων του καθεστώτος, ο πνευματικός και πολιτιστικός μεσαίωνας, η εξέγερση της Νομικής σχολής και του Πολυτεχνείου, η Κυπριακή τραγωδία, καταγράφουν τη Χούντα των Συνταγματαρχών ως μία από τις μελανότερες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

Η δικτατορία κατέρρευσε στις 23 Ιουλίου 1974, μετά το εγκληματικό πραξικόπημα στην Κύπρο και την τουρκική εισβολή στη Μεγαλοννησο. Είχαν  προηγηθεί,το Δημοψήφισμα του 1968 για το νέο Σύνταγμα, η απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου τον Αύγουστο του 1968 από τον Αλέκο Παναγούλη, η αναχώρηση του βασιλιά Κωνσταντίνου στο εξωτερικό, το δημοψήφισμα του 1973 για την κατάργηση της Μοναρχίας στην Ελλάδα και η εγκαθίδρυση «προεδρευόμενης Δημοκρατίας» με προσωρινό πρόεδρο τον Γεώργιο Παπαδόπουλο. 

Η εξέγερση στη Νομική το Φλεβάρη του 1973, το αποτυχημένο Κίνημα του Ναυτικού τον Μάιο του 1973, ο διορισμός πολιτικής κυβέρνησης –στο πλαίσιο της φιλελευθεροποίηση- υπό τον Σπύρο Μαρκεζίνη τον Οκτώβριο του 1973. 

Η τριήμερη εξέγερση του Πολυτεχνείου 17 Νοέμβρη 1973 -σταθμός στον αντιδικτατορικό αγώνα της νεολαίας και του λαού μας- η ανατροπή του Παπαδόπουλου και η επιβολή της Χούντας του Ιωαννίδη στις 25 Νοεμβρίου 1973. Η προδοσία της Κύπρου και η τουρκική εισβολή στις 20 Ιουλίου του 1974.

Η Δίκη των Πρωταιτίων της Χούντας

Η Δίκη των Πρωταιτίων ξεκίνησε στις 28 Ιουλίου 1975 στις φυλακές Κορυδαλλού.  Οι κατηγορίες με τις οποίες βαρύνονται οι 24 απόστρατοι αξιωματικοί του Στρατού Ξηράς και της Αεροπορίας αφορούσαν τα αδικήματα της εσχάτης προδοσίας και της στάσης.  Μέχρι να ξεκινήσει η δίκη στις 28 Ιουλίου του 1975, οι πρωταίτιοι του  πραξικοπήματος κυκλοφορούσαν ελεύθεροι, ή ήταν υπό κατ' οίκον περιορισμό, όπως ο Γεώργιος Παπαδόπουλος. Ο δρόμος για την ποινική τους δίωξη άνοιξε έπειτα από τις μηνύσεις για εσχάτη προδοσία που υποβλήθηκε από ομάδα δικηγόρων της Αθήνας.

Στις 23 Αυγούστου του 1975, ο πρόεδρος του 5μελούς Εφετείου Αθηνών Γιάννης Ντεγιάννης εκφώνησε την υπ' αριθμ. 477 απόφαση του δικαστηρίου το οποίο επέβαλε τις ακόλουθες ποινές:

Γεώργιος Παπαδόπουλος: Στρατιωτική καθαίρεση και θάνατος.
Στυλιανός Παττακός: Στρατιωτική καθαίρεση και θάνατος.
Νικόλαος Μακαρέζος: Στρατιωτική καθαίρεση και θάνατος.
Γρηγόριος Σπαντιδάκης : Στρατιωτική καθαίρεση και ισόβια.
Γεώργιος Ζωιτάκης: Στρατιωτική καθαίρεση και ισόβια.
Οδυσσέας Αγγελής: Στρατιωτική καθαίρεση και 20ετής κάθειρξη.
Ιωάννης Λαδάς: Στρατιωτική καθαίρεση και 20ετής κάθειρξη.
Δημήτριος Ιωαννίδης: Στρατιωτική καθαίρεση και ισόβια.
Νικόλαος Ντερτιλής: Στρατιωτική καθαίρεση και ισόβια.
Μιχαήλ Μπαλόπουλος: Στρατιωτική καθαίρεση και ισόβια.
Μιχαήλ Ρουφογάλης: Στρατιωτική καθαίρεση και ισόβια.
Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος: Στρατιωτική καθαίρεση και ισόβια.
Κωνσταντίνος Ασλανίδης: Ερήμην σε ισόβια.
Αντώνιος Λέκκας: Ισόβια.
Γεώργιος Κωνσταντόπουλος: Ισόβια.
Δημήτριος Σταματελόπουλος: Ισόβια.
Στέφανος Καραμπέρης: Ισόβια.
Ευάγγελος Τσάκας: Ισόβια.
Νικόλαος Γκαντώνας: Ισόβια.
Θεόδωρος Θεοφιλογιαννάκος: Ισόβια. (Ο Θεοφιλογιαννάκος παραπέμφθηκε και στη Δίκη των βασανιστών).
Ερήμην σε ισόβια καταδικάσθηκαν επίσης οι Ιωάννης Παλαιολόγος και Πέτρος Κωτσέλης. 

Από τους υπόλοιπους καταδικασθέντες, σε έξι επεβλήθησαν ποινές από 20ετούς καθείρξεως μέχρι 5ετούς φυλακίσεως, ενώ οι Αλέξανδρος Χατζηπέτρος, Κωνσταντίνος Καρύδας και έξι ακόμη κηρύχθηκαν αθώοι. Οι θανατικές ποινές μετατράπηκαν σε ισόβια έπειτα από απόφαση του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή. 

ΠΗΓΗ: sansimera.gr/articles/250, fourtounis.gr, news247.gr, thessmemory.gr

                                                                            Ρωγμή στην ενημέρωση