Διαδηλώσεις στην Ισπανία για τη στεγαστική κρίση. Πορεία στο κέντρο της Αθήνας για το δικαίωμα στη στέγαση

                             «Να τελειώνουμε με τις επιχειρήσεις στέγασης»

Φωτο: Ισπανία/ Emilio Morenatti/AP/picture alliance 

Η Ισπανία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια στεγαστική κρίση που έχει εξελιχθεί ραγδαία σε μία από τις πιο σοβαρές στην Ευρώπη. Από το 2015, σχεδόν το ένα δέκατο του αποθέματος κατοικιών της χώρας έχει αγοραστεί από επενδυτές ή μετατραπεί σε τουριστικά καταλύματα.

Η έλλειψη κατοικιών έχει συμβάλει στην άνοδο των τιμών με ρυθμούς ταχύτερους από την αύξηση των μισθών, καθιστώντας την προσιτή στέγαση απρόσιτη για πολλούς.

Το πρόβλημα είναι σύνθετο, ιδιαίτερα στη Βαρκελώνη, που έχει γίνει το επίκεντρο της στεγαστικής κρίσης στην Ισπανία και ένα πεδίο δοκιμών για τις προσπάθειες αντιμετώπισής της. Με την καλοκαιρινή τουριστική περίοδο να πλησιάζει, η ανάγκη εξεύρεσης λύσεων είναι πιο επιτακτική από ποτέ.

Ενώσεις ιδιοκτητών κατοικιών και ειδικοί λένε ότι οι υπάρχοντες κανονισμοί αποθαρρύνουν τις μακροχρόνιες ενοικιάσεις και εκμισθωτές ακινήτων θεωρούν ότι η ενοικίαση σε τουρίστες ή αλλοδαπούς για μέρες ή για μερικούς μήνες είναι πιο κερδοφόρα και ασφαλέστερη.

Η Ισπανία δέχτηκε αριθμό ρεκόρ 94 εκατομμυρίων τουριστών το 2024, καθιστώντας την έτσι τη δεύτερη χώρα με τις περισσότερες επισκέψεις στον κόσμο. Την ίδια στιγμή μια εισροή χιλιάδων μεταναστών, μεγαλώνουν το έλλειμμα στέγασης σε 500.000 κατοικίες, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ισπανίας.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, μόνο περίπου 120.000 νέες κατοικίες κατασκευάζονται στην Ισπανία κάθε χρόνο - το ένα έκτο των επιπέδων πριν από την οικονομική κρίση του 2008 - επιδεινώνοντας την ήδη έντονη έλλειψη εφοδιασμού

Η στεγαστική κρίση στην Ισπανία έχει οδηγήσει σε μια σειρά κινητοποιήσεων που ξεκίνησαν πέρυσι από τα Κανάρια Νησιά και ακολούθησαν η Μαδρίτη, η Βαρκελώνη και η Βαλένθια.

Εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές στην Ισπανία εχθές Σάββατο (5/4), κατέκλυσαν, τους δρόμους σε σχεδόν 40 πόλεις  για να απαιτήσουν λύσεις στη στεγαστική κρίση της χώρας.

Οι διοργανωτές των διαδηλώσεων κατηγόρησαν την ισπανική κυβέρνηση ότι έχει μετατρέψει την κατοικία «σε επιχειρηματικό μοντέλο».

Οι μαζικές διαμαρτυρίες αποτελούν ορόσημο, καθώς είναι οι πρώτες που πραγματοποιούνται ταυτόχρονα σε πολλές περιοχές, δέκα χρόνια μετά τις μαζικές διαμαρτυρίες κατά των εξώσεων.

«Θα είναι η πρώτη ημέρα μίας νέας σειράς διαδηλώσεων»

Μεγάλες οδοί σε όλη την Ισπανία, περιλαμβανομένης της πρωτεύουσας, Μαδρίτης, «βάφτηκαν» πορτοκαλί και πράσινο – τα χαρακτηριστικά χρώματα του κινήματος. 

 «Η κατοικία έχει γίνει πολυτέλεια που είναι προσβάσιμη σε πολύ λίγες οικογένειες», δήλωσε το Σωματείο Ενοικιαστών της Τενερίφης.

«Αυτή η διαδήλωση έρχεται μετά από πολλούς μήνες συζητήσεων. Θέλαμε να είναι αποκεντρωμένη, για να βγούμε όλοι έξω ταυτόχρονα και να παραλύσουμε το κράτος. Η ιδέα είναι ότι θα είναι η πρώτη μέρα μιας νέας σειράς διαδηλώσεων», δήλωσε ένας από τους διαδηλωτές και συνέχισε «Η στέγαση πρέπει να είναι δικαίωμα, όχι εμπόρευμα».

Το δικαίωμα στη στέγαση

Το δικαίωμα στη στέγαση προστατεύεται από το Σύνταγμα της Ισπανίας. Ωστόσο, από το 2015, τα ενοίκια έχουν αυξηθεί κατά 57% και οι τιμές των κατοικιών κατά 47%, ενώ το εισόδημα των νοικοκυριών έχει αυξηθεί μόλις κατά 33%, σύμφωνα με την PwC. Στη Βαρκελώνη, τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 68% μέσα σε μία δεκαετία.

Τα αιτήματα

Μερικά από τα αιτήματα των διαδηλωτών περιλαμβάνουν τη άμεση μείωση των ενοικίων έως και κατά 50%, την ανακαίνιση 3,8 εκατομμυρίων κενών κατοικιών και την απαγόρευση των εξώσεων ευάλωτων οικογενειών.

Η μαζική κινητοποίηση ενάντια στη στεγαστική κρίση ξεκίνησε πέρυσι στα Κανάρια Νησιά, όπου οι κάτοικοι βγήκαν στους δρόμους για να απαιτήσουν ένα «βιώσιμο» μοντέλο τουρισμού και να καταγγείλουν την έλλειψη λύσεων για την κατοικία. «Δεν γίνεται να χρειάζεται για να ζήσεις στη Μαδρίτη να μοιράζεσαι ένα διαμέρισμα με τέσσερις άλλους», είπε η 26χρονη διαδηλώτρια Γουέντι Νταβίλα τονίζοντας σε ότι το πρόβλημα δεν επικεντρώνεται μόνο το κέντρο της πόλης, καθώς οι τιμές ενοικίων είναι υπερβολικά ψηλές «παντού».

Οι ευρωπαϊκές πόλεις παλεύουν με την έλλειψη στέγης

 

Η στεγαστική κρίση σαρώνει την Ευρώπη, με τη Βαρκελώνη να βρίσκεται στην πιο δεινή θέση.

 

Στη Βαρκελώνη, η κατάσταση θεωρείται τόσο κρίσιμη που ο δήμαρχος, Ζάουμε Κολμπόνι, ένωσε τις δυνάμεις του με τους δημάρχους 14 ευρωπαϊκών πόλεων, όπως του Άμστερνταμ, της Βουδαπέστης, του Παρισιού και της Ρώμης, ζητώντας από τις Βρυξέλλες να αντιμετωπίσουν την κρίση με την ίδια σοβαρότητα που δείχνουν για την άμυνα της Ουκρανίας.

Άλλες ευρωπαϊκές πόλεις πλήττονται από την κρίση, αλλά η Βαρκελώνη δέχεται το μεγαλύτερο πλήγμα, προσελκύει περίπου 15 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως.

Η στεγαστική κρίση στην Ευρώπη

Η κατάσταση στη Βαρκελώνη αντικατοπτρίζει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Οι επενδυτές αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερο τα ακίνητα ως επενδυτικά προϊόντα, ενώ η αύξηση του παγκόσμιου τουρισμού και η κινητικότητα των εργαζομένων ωθούν τους ιδιοκτήτες να προτιμούν τις βραχυχρόνιες μισθώσεις αντί των προστατευμένων μακροχρόνιων συμβάσεων. Οι πόλεις χρειάζονται περισσότερες κατοικίες, αλλά το υψηλό κόστος και οι περίπλοκες ρυθμίσεις εμποδίζουν την κατασκευή τους.

Η έλλειψη προσιτής στέγασης είναι μία από τις βασικές αιτίες ανισότητας στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τη Eurostat, τα ενοίκια στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 20% την τελευταία δεκαετία, ενώ οι τιμές των κατοικιών εκτοξεύθηκαν κατά 50%. Το 2023, ένας στους δέκα Ευρωπαίους διέθετε το 40% ή περισσότερο του εισοδήματός του για στέγαση.

Πορεία στο κέντρο της Αθήνας για το δικαίωμα στη στέγαση

Ίδια κατάσταση και στη χώρα μας. Το ενοίκιο φτάνει να «τρώει» σε ορισμένες περιπτώσεις και το 60% του κατώτατου μισθού η της σύνταξης που φτάνει τα 700 -800 ευρώ.

Την Παρασκευή 4 Απριλίου το απόγευμα, πραγματοποιήθηκε από το Συντονισμό Σωματείων και Συλλογικοτήτων για τη Στέγαση συγκέντρωση στα γραφεία της διοίκησης του ΕΦΚΑ (Ακαδημίας 22) και πορεία στα υπουργεία Εργασίας & Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας (Σταδίου, Δραγατσανίου).  

 ΦΩΤΟ: από την πορεία 

Διαδηλωτές απαίτησαν μέτρα για τα ενοίκια και κοινωνική κατοικία, καταγγέλλοντας εμπορευματοποίηση της στέγης και αστικό εκτοπισμό. Οι διαδηλωτές εξέφρασαν την αντίθεσή τους τόσο στην ανεξέλεγκτη αύξηση των ενοικίων όσο και στη μαζική τουριστικοποίηση των αστικών περιοχών, που –όπως τονίζουν– εκτοπίζει τους μόνιμους κατοίκους από τις γειτονιές τους. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην παντελή έλλειψη κοινωνικής κατοικίας, μετά την κατάργηση του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ) στα χρόνια των μνημονίων.

Αγωνιζόμαστε ενάντια σε:

• Ακριβά ενοίκια και δυσκολίες στέγασης

• Πολεοδομικό εξευγενισμό, τουριστικοποίηση και εκτοπισμό

• Φορολογία πρώτης κατοικίας, πλειστηριασμούς, κατασχέσεις λαϊκής κατοικίας

Διεκδικούμε:

• Κοινωνική-εργατική-φοιτητική κατοικία για πλήρη κάλυψη αναγκών

• Περιορισμούς στις αυξήσεις ενοικίων με επιβολή ανώτατων τιμών

• Απόλυτη προστασία πρώτης κατοικίας των εργαζόμενων και των λαϊκών στρωμάτων

Όπως κατήγγειλε ο Συντονισμός, παρά το ότι η παρακράτηση της εισφοράς 1% υπέρ ΟΕΚ συνεχίζεται στους μισθούς, τα ποσά καταλήγουν στο αποθεματικό του ΕΦΚΑ και όχι σε κοινωνικές πολιτικές. Παράλληλα, ακίνητα μεγάλης αξίας στο κέντρο της Αθήνας προωθούνται για εκμετάλλευση μέσω παραχωρήσεων δεκαετιών σε επενδυτές, με χρήση ως ξενοδοχεία και γραφεία – ακόμη και ιστορικοί κινηματογράφοι, όπως και το κτίριο του ΤΜΕΔΕ στην Κολοκοτρώνη 4.

 

    ……

Το θεμελιώδες δικαίωμα στη στέγαση απειλείται ολοένα και περισσότερο από την ραγδαία αύξηση των ενοικίων και του κόστους διαβίωσης, την “τουριστικοποίηση” και την αύξηση των ανισοτήτων. Πολλά νοικοκυριά δίνουν το μισό τους εισόδημα για ανάγκες στέγασης. Πολλοί νέοι άνθρωποι, νέα ζευγάρια,  δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους εξετιασαν του πανακριβου ενοικιου και του μικρού εισοδήματος τους. Όλοι μας βιώνουμε αυτή την κατάσταση με την πανάκριβη στέγη, είτε προσωπικά, είτε φίλων και συγγενών μας.

Για αυτό πρέπει όλοι οι άνθρωποι που βιώνουμε αυτή την κατάσταση,  να συμβαλουμε να δυναμώσουν οι κινηματικές δράσεις για το δικαίωμα στη στέγη και  να διεκδικούμε αξιοπρεπή κατοικία για όλες και όλους 

Να απαιτήσουμε

          Πλαφόν στα ενοίκια και τις αυξήσεις τους. Ανώτατη τιμή ενοικίασης, ώστε η τιμή να μην ξεπερνά  το 30% του μέσου εισοδήματος των νοικοκυριών. 

• Απαγόρευση πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας και της πώλησης κόκκινων δανείων με προσημείωση της πρώτης κατοικίας
• Περιορισμός/ Απαγόρευση των βραχυχρόνιων μισθώσεων (τύπου AirBnB
• Κατάργηση της Golden Visa – Όχι κερδοσκοπία με τα σπίτια και τους χώρους διαβίωσής μας
• Δημιουργία επαρκούς, δημόσιας και αξιοπρεπούς κοινωνικής κατοικίας
• Στήριξη εγχειρημάτων συλλογικής και συνεταιριστικής, μη-κερδοσκοπικής κατοικίας 
• Δημιουργία επαρκούς, δημόσιας και δωρεάν φοιτητικής στέγης 
• Προγράμματα για τον τερματισμό της αστεγίας – Κανένας άνθρωπος στο δρόμο 
• Απαγόρευση εξώσεων για άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε εναλλακτική αξιοπρεπή στέγη.

                                                                                  Ρωγμή στην ενημέρωση